اهمیت موسیقی نواحی در سیاستگذاری های فرهنگی
گروه فرهنگی: پیچش نوای موسیقی نواحی ایران در فضا، همچون مادربزرگی است که قصه_ها و حماسه های هزاران ساله این سرزمین کهن را برایت نقل می کند، به همین راحتی می_توانی چشم بَربندی و افکارت را به گذشته_های دور متصل کنی.
موسیقی نواحی به نغمه‌ها، سازها و نواهای مناطق و نواحی مختلف ایران گفته می شود و در مطالعات و پژوهش‌ها درباره موسیقی نواحی نام‌هایی چون موسیقی محلی، فولکلور، اقوام و مقامی هم به این‌گونه موسیقایی اطلاق شده است.
موسیقی نواحی این تافته متمایز، جلوه ای است که به موسیقی صرف، اکتفا نمی کند بلکه شعر، نکته، پند و فضیلت را در منشوری از نغمه نوا و سکوت تنیده در آیین، رسوم، شادمانه ها سوگواره ها و حماسه های اقوام این سرزمین کهن به گوش می رساند.
موسیقی نواحی ایران گنجینه ارزشمند معنوی است با این تفاوت که گنجینه های فیزیکی ما در موزه ها نگهداری می شود اما این گنجینه طی صدها یا هزاران سال قبل، سینه به سینه منتقل شده و اکنون در دستان هنرمندان و پیران موسیقی نواحی مختلف ایران به امانت سپرده شده است و به این ترتیب، موسیقی که از سالیان دراز که جهان به معنای امروزی مرز جغرافیایی نداشت شکل گرفته است.شاید بارها برایتان پیش آمده باشد که موسیقی یک سرزمین و کشور دیگر به عنوان مثال موسیقی محلی اروپای شمالی را گوش کرده باشید و ضرباهنگ آن برایتان بسیار آشنا و مانوس باشد و در ذهن خود دلیل این آشنایی را جستجو کنید و در نهایت به این نتیجه برسید که این موسیقی شبیه به موسیقی کشور خودمان است. اینکه چرا موسیقی نواحی ایران امروز، فراتر از مرزهای کشورمان رفته و نسبت به دیگر موسیقی‌های ایرانی مورد اقبال فراوان مخاطب خارجی قرار گرفته، نیز در همین نکته نهفته است چراکه روزگاری در این دنیا مرزی نبوده و موسیقی مناطق مختلف ریشه ای مشترک داشته است. فرزاد طالبی کارشناس موسیقی درباره نقش موسیقی نواحی در تکامل موسیقی ایران، اظهار داشت: موضوع موسیقی نواحی در مجموعه سیاست گذاری های فرهنگی بسیار با اهمیت است و زیرا موسیقی نواحی نه تنها دارای ابعاد هویتی بلکه معرفتی نیز هست.وی معتقد است: بعد هویتی، از این جهت که موسیقی نواحی سرچشمه موسیقی ملی ایران است و موسیقی ردیفی – دستگاهی ایران و حتی موسیقی تلفیقی به ملودی های موسیقی نواحی ایران متکی است از آن سرچشمه می گیرد و حیاتش متصل به آن است.طالبی که رئیس دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران نیز بود، اظهار داشت: وقتی می گوییم این نوع موسیقی، معرفتی است به آن دلیل است که اشعار و ادبیات آن به صدها و بلکه هزاران سال پیش تعلق دارد و عمدتا سینه به سینه به زمان فعلی ما منتقل شده است و در نتیجه ادبیاتی که منتقل می کند به نوعی میراث و گنجینه ملی ایران محسوب می شود.
وی با یادآوری این نکته مهم که بخشی از ادبیات سرزمین ایران مکتوب نیست، ادامه داد: قسمتی از ادبیات ما شفاهی است که بخش هایی از آن توسط موسیقی نواحی و مقامی ایران منتقل شده است و اغلب کتاب و منبع مکتوبی برای نقل آنها وجود نداشته و نقل آن به واسطه موسیقی نواحی و مقامی ایران صورت گرفته است و ما اکنون صاحب آن معرفت و ادبیات شده ایم.
به گفته طالبی، بهره بردن موسیقی تلفیقی و انواع دیگر از موسیقی نواحی هر روز بیشتر می_شود و این اتفاق مثبتی است.وی اضافه کرد: اکنون جامعه هنری به صیانت از موسیقی نواحی و مقامی حساس شده است و امیدواریم این روند را با وجود محدودیت جدی منابع ادامه دهیم و سعی داریم با همین سرعت، حرکت دفتر موسیقی را در صیانت از موسیقی نواحی حفظ کنیم.
این مقام مسئول در پاسخ به چرایی وقفه چندین ساله در برگزاری جشنواره موسیقی نواحی نیز گفت: این سوال را باید از مسئولان مربوطه وقت بپرسیم.وی تصریح کرد: معتقدیم در موضوع موسیقی نواحی، نباید به برگزاری جشنواره بسنده کنیم زیرا جشنواره یکی از بخش_های این نقشه راه است و به طور حتم تاسیس مکتب‌خانه ها می تواند موثر باشد چرا که استادان و پیشکسوتان موسیقی نواحی در مکتب‌خانه ها این میراث فرهنگی و هنری را به شاگردان و افراد مستعد منتقل می کنند.طالبی توضیح داد: مکتب‌خانه ها مکان هایی هستند که با یک برنامه خاص سعی می کنند از پیشکسوتان موسیقی نواحی استفاده کنند تا گنجینه نهفته در سینه بزرگان موسیقی به شاگردان، افراد مستعد و جوانان و نسل بعدی منتقل شود، انتقال میراثی که خدای ناکرده با درگذشت یک پیشکسوت ممکن است متوقف شود. وی در مورد نحوه آموزش در مکتب‌خانه ها نیز توضیح داد: آموزش در مکتب‌خانه ها به صورت شفاهی و رو در رو انجام می شود و الگوی آموزشی این پیشکسوتان که سالها این کار را انجام می دادند، به همین شکل بوده است. وی اضافه کرد: نکته جالب اینکه موسیقی نواحی ایران نسبت به انواع دیگر موسیقی ایران، مورد استقبال مردم دیگر کشورها قرار می گیرد، دلیل آن هم شاید مربوط به تمدن ایرانی و قدمت این نوع موسیقی باشد که در بسیاری از کشورهای دنیا، ملودی هایی نزدیک به آن وجود دارد و البته نه به این گستردگی.
طالبی ادامه داد: وقتی صحبت از یک موسیقی می کنید که از دو هزار سال پیش به امروز رسیده در آن دوران، مرز جغرافیایی به شکل امروزی وجود نداشته و ممکن است همان کار یا مشابه آن را در اروپا، آسیای شرقی و یا حتی نقاط دورتر هم ببینید. وی تاکید کرد: این ملودی ها نیاز به زبان ندارد و مساله زبان در آن تعیین کننده نیست و خود ریتم و ملودی آن برای دیگر فرهنگ ها بسیار جذاب است و در برنامه های سال ۹۶ و سالهای آتی باید روی این نکته تمرکز کنیم تا گروه های خوب موسیقی نواحی بتوانند در خارج از کشور برنامه اجرا کنند.طالبی با بیان اینکه وزارت ارشاد در امکانات و منابع وجود از گروه_های هنری حمایت می کند، اظهار داشت: هنگامی که گروه ها و جشنواره های خارج از کشور درخواست اجرای گروه های موسیقی ایرانی را می دهند، عمدتا رایزنی های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران این هماهنگی را در خارج انجام می دهند و دفتر موسیقی هم در حد امکان سعی در حمایت دارد.
وی در مورد دغدغه پیشکسوتان و هنرمندان شهرستانی نیز گفت: یکی از نگرانی های جدی در حوزه موسیقی نواحی، مشکلات مربوط به پیشکسوتان ارزشمند این گونه موسیقایی است آنها معمولا در سنین بالا و متاسفانه گرفتار مشکلات مالی هستند و محدودیت منابع دولتی نیز همواره برای این حوزه وجود داشته است. مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اظهار داشت: همچنین موسیقی نواحی دارای گستره عظیمی است و اگر در نظر بگیرید در هر روستا یا دو سه روستا یک یا چند هنرمند زندگی می کنند به عدد بسیار بالایی می رسید.وی یادآور شد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی این سالها تلاش کرده معضلات و مشکلات را چه از طریق صندوق هنر و چه موسسه پیشکسوتان مربوطه حل و فصل کند که امیدوارم این تلاش ها تقویت شود.
طالبی ایجاد فرصت برای عرضه هنر گروه های موسیقی نواحی ایران را از رویکردهای جدی دفتر موسیقی وزارت ارشاد برشمرد و گفت: معتقدیم اگر این فرصت فراهم شود، خود این گروه ها می توانند کسب درآمد کرده و مسائل و مشکلات معیشتی خود را رفع کنند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۱۳ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۷:۱۶ ق.ظ
