وقتی اعتماد عمومی فلترینگ را دور می زند

گروه فرهنگی: دور زدن فیلترینگ تلگرام ناشی از کاهش امید اجتماعی و اعتماد عمومی در جامعه است که می توان با استفاده از صراحت و صداقت از یک طرف و شفافیت و مبارزه بی امان و جدی با فساد از جهت دیگر آن را بازسازی کرد.
تنوع امکانات استفاده از تلگرام سبب فراگیر شدن این پیام رسان در میان بسیاری از افراد شد اما بر پایه برخی از ملاحظات امنیتی و توجه به سلامت جامعه در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ خورشیدی به حکم دادسرای فرهنگ و رسانه تلگرام فیلتر شد تا پیام رسان‌ هایی همچون بله گپ، سروش، آی‌گپ و ایتا بتوانند به عنوان جایگزینی مطمئن عمل کنند. این توقع وجود داشت که برخی از این برنامه ‌ها بتوانند از فرصت به وجود آمده استفاده ببرند و تجهیزات فنی و نرم‌افزاری خود را برای پذیرش مخاطبان مهیا کنند اما بخشی از این برنامه ها با وجود تبلیغات فراوان و هزینه‌های چندساله نتوانستند در این زمینه موثر باشند و هنوز پاسخگوی حجم بالای کاربران سرگردان تلگرام نیستند.
بر پایه آمار مرکز ملی فضای مجازی در ۱۹تیر ۱۳۹۷ خورشیدی، ۳۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تَن از طریق فیلترشکن‌های هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر تلگرام را دور می‌زنند. هرچند به نظر می آید که فعالیت این فیلترشکن های داخلی برخلاف اهداف و سیاست‌های تعیین شده در مصوبه شورای عالی فضای مجازی محسوب می شود.
بنابراین دورزدن فیلتر تلگرام به عنوان یکی از مسایل روز کشور، نیاز به آسیب شناسی و ارایه راه حل های کاربردی دارد. از این رو پژوهشگر گروه اطلاع رسانی با »مهدی فرقانی«رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی به گفت وگو پرداخته است.
*دور زدن فیلتر تلگرام و ضرورت بهینه سازی پیام رسان های داخلی
فرقانی با اشاره به آمار مرکز ملی فضای مجازی درباره دور زدن فیلتر تلگرام از طریق هاتگرام و تلگرام طلایی، گفت: روی کارآمدن هاتگرام و تلگرام طلایی نشان می ‌دهد که فناوری در بلندمدت خیلی قابل کنترل نیست و مدام محدودیت ‌ها را دور می ‌زند. بنابراین با فیلترینگ نمی توان به هدف های خود رسید. در صورتی که باید امکانات جایگزین را با همان خدمات به مردم ارایه کرد تا احساس نیاز کمتری به پیام‌ رسان ‌های خارجی شود.
این استاد دانشگاه دور زدن فیلتر تلگرام را ناشی از فاصله‌ میان مردم با مجموعه‌ مدیریت کشور دانست و بیان داشت: مردم مجموعه رسانه های سنتی و داخلی را چیزی جدای از پیکره حاکمیت نمی دانند. در این صورت اگر مجموعه سیاست های مدیریتی کشور نتواند به نیازهای آنها پاسخ دهد، اعتماد به رسانه های داخلی نیز از میان می رود. از طرفی نیز هر محدودیتی که بر روی رسانه های داخلی اعمال کنیم، باعث سوق پیدا کردن مردم به طرف رسانه های خارجی می_شود.
*تغییر و تحول نسلی و دور زدن فیلتر تلگرام
وی با اشاره به اینکه تصمیم گیران فیلتر تلگرام جامعه و نیازهای آن را به درستی نشناخته اند گفت: کشور دچار یک تغییر و تحول نسلی شده که رویکردها و نگاه های نسل حاضر با نسل های پیش از خود به کلی متفاوت است. همین نبود شناخت باعث می شود که بر این تصور باشند که با سیاست های منع و نفی می توانند به آن هدف هایی که دارند دست پیدا کنند.
فرقانی یکی از آسیب های فیلتر تلگرام را گسترش استفاده از فیلترشکن و دسترسی به تمام سایت ها به ویژه برای نوجوانان دانست و توضیح داد: ما با استفاده از فیلترینگ به دنبال آن بودیم که دسترسی ها را محدود کنیم در صورتی که استفاده از فیلترشکن ها باعث دسترسی به همه سایت ها و کانال های غیراخلاقی و غیرمجاز شد. بنابراین برای هر تصمیم در جامعه باید با تامل و درایت بیشتری عمل کرد و چگونگی انجام دادن و آسیبهای ناشی از آن را به خوبی شناخت.
*دور زدن فیلتر تلگرام؛ نتیجه نبود زمینه ها و بسترهای مناسب اجتماعی
این استاد علوم ارتباطات بیان داشت: دور زدن فیلتر تلگرام نشان داد اگر زمینه ها و بسترهای مناسب اجتماعی وجود نداشته باشد و اعتماد عمومی به گونه ای تقویت نشود که مردم بتوانند به منابع و ظرفیت های داخلی اتکا کنند با سیاست منع و نفی نمی توان به هدف های دلخواه دست پیدا کرد. اعتماد عمومی و امید اجتماعی نیز یکی از معیارهایی است که فیلتر تلگرام و هرگونه سیاست منع و نفی در جامعه را به شکست منتهی می کند؛ یعنی وقتی سیاست ها، رویکردها و عملکردها به شکلی باشد که مردم امید خود را نسبت به نهادهای رسمی از دست بدهند از طریق اقدام های غیررسمی خود سعی می کنند محدودیت ها را دور بزنند و نیازهای خود را تامین کنند.
*کاهش دور زدن فیلتر تلگرام با بازسازی اعتماد عمومی
وی یکی از راهکارهایی را که می توان با استفاده از آن سبب دور زدن فیلتر تلگرام شد بازسازی اعتماد عمومی دانست و توضیح داد: اعتمادی که در عمل و در بلندمدت به مردم اثبات شود و این کار هم هیچ راهی به جز مبارزه جدی و وقفه ناپذیر با فساد ندارد؛ یعنی وقتی مردم احساس می کنند که بیت المال و منافع عمومی از طرف عده ای محدود به صورت مستمر چپاول می شود، اعتماد بلکه امید خود را نسبت به مجاری رسمی از دست می دهند و در نتیجه نقطه اتکا خود را بر روی منابع غیرداخلی می گذارند و سعی می کنند که هرچیزی را که مرجع داخلی داشته باشد، پس بزنند و نسبت به آن اعتماد نداشته باشند.
بنابراین باید اعتماد و امید را به جامعه بازگرداند و این کار هم راهی جز صراحت صداقت و شفافیت از یک طرف و مبارزه بی امان و جدی با فساد از طرف دیگر ندارد تا مردم نتایج عینی و عملی آن را در زندگی خود مشاهده کنند.
*استفاده از پیام رسان های داخلی با توسعه ظرفیت ها
این استاد دانشگاه درباره لزوم فیلتر تلگرام گفت: نمی توان به صورت سخت افزاری به مبارزه با فناوری های ارتباطی رفت هرچند به صورت موقت ممکن است در جاهایی جواب دهد اما در بلندمدت این شیوه نمی تواند درمان درد باشد. بنابراین هرگونه برخورد سخت افزاری از فیلترینگ تا برخوردهای قضایی و حقوقی کارساز نخواهد بود.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، باید ظرفیت های داخلی را به گونه ای توسعه داد که احساس نیاز کمتری به رسانه های خارجی پیدا شود و با اصلاحاتی که انجام می دهیم فضای عمومی جامعه را به داشته های داخلی معطوف کنیم. این اتفاق زمانی عملی می شود که مردم احساس کنند همه منابع کشور در خدمت رفاه و رستگاری آنها است و با رانت خواری و فساد به شدت برخورد می شود.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com