فرماندار ويژه مهاباد:

احیای دریاچه ارومیه احیای زندگی و معیشت مردم است

گروه خبر: معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان مهاباد در نشست فرهنگی، اجتماعی دریاچه ارومیه با دهیاران شهرستان مهاباد گفت: احیای دریاچه ارومیه به مفهوم واقع، احیای زندگی و معیشت مردم حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.
کتانی در این نشست که در محل سالن جلسات فرمانداری مهاباد برگزار شد افزود: با نگاه به نقشه_های ماهواره ای شاهد بهبود وضع دریاچه نسبت زمان مشابه سال گذشته هستیم و این امر اتفاق نمی افتاد مگر با تلاش مستمر شبانه روزی و برنامه زمانبدی شده دقیق برای احیای دریاچه ارومیه، حمایتهای بی دریغ دولت تدبیر و امید و همچنین جدیت در اجرای پروژه های احیای دریاچه ارومیه در کنار عنایات پروردگار متعال که همه باهم موجب بهبود وضعیت دریاچه ارومیه شده است.
وی همچنین تاکید کرد: با آموزشهای مناسب در سطح شهرستان مهاباد باید مردم را با برنامه_های اجرایی و فرهنگی احیای دریاچه ارومیه همراه سازیم و عزم خود را برای حرکت به سمت مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی جزم نماییم.
مدیر کل مدیریت بحران آذربایجان غربی هم در این نشست با اشاره به اینکه برای رسیدن به تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه ۱۴ میلیارد متر مکعب آب لازم است گفت : در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه زندگی و سلامت ۵ میلیون نفر از مردم منطقه به خطر می افتد و ما شاهد از بین رفتن کشاورزی منطقه، گسترش بیماری های صعب العلاج و از بین رفتن اراضی خواهیم بود .
جعفری افزود: برای احیای دریاچه ارومیه بایستی مصرف آب در حوضه دریاچه ارومیه %۴۰?‏ کاهش یابد که برای این منظور هدف گذاری سالانه کاهش ۸?‏% مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است .
وی در ادامه تاکید کرد : برنامه های فرهنگی اجتماعی احیای دریاچه ارومیه در کنار پروژه های اجرایی نقش ۵۰ درصدی در احیای آن دارد و دهیاران بعنوان بازوان دستگاههای اجرایی و دولت میتوانند یاریگر برنامه های احیای دریاچه ارومیه باشند.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز در این نشست با اشاره به وضعیت نامناسب دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۴ گفت: در سالهای قبل هرساله ۴۰ سانتی متر از تراز دریاچه ارومیه کاسته می شد اما امسال اتفاق مهمی که برای دریاچه ارومیه رقم خورده این است که، شرایط تراز دریاچه ارومیه نه تنها نسبت به سال گذشته کاهش نداشته بلکه افزایش نیز داشته است.
سرخوش گفت : در این اوضاع بد اقتصادی کشور پروژه های اجرایی احیای دریاچه ارومیه با حمایت ویژه دولت تدبیر و امید و علل الخصوص شخص خود دکتر روحانی بدون توقف در حال اجرا می باشد.
وی در ادامه افزود: لایروبی رودخانه های اصلی به عنوان مجاری ورودی آب به دریاچه ارومیه، اتصال زرینه رود به سیمینه رود، انتقال آب بین حوضه ای، رهاسازی از سدها، و عنایات پرودگار متعال نسبت به زمان مشابه سال گذشته تراز دریاچه ارومیه ۵۴ سانتی متر افزایش داشته است.
سرخوش در ادامه تاکید کرد: سیاست دولت و ستاد احیای دریاچه ارومیه کاهش سهم آب کشاورزی و رساندن آن به دریاچه نیست، بلکه هدف اصلی، مدیریت منابع آبی موجود و مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی برای بالا بردن کیفیت محصولات کشاورزی، افزایش بهره وری مزارع و باغات کشاورزی در کنار افزایش درآمد کشاورزان است.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه تاکید کرد: ذخایر آب های زیر زمینی منابع مهم طبیعی خدادادی هستند که نسبت به حفظ آنها باید تمام توجه ها جلب گردد و از دهیاران به عنوان همیاران ستاد احیا انتظار داریم از حفر چاههای غیر مجاز و برداشتهای غیر مجاز در حوضه خود جلوگیری به عمل آورند.
در ادامه نشست هم نمایندگانی از دستگاههای اجرایی مرتبط با احیای دریاچه ارومیه به سوالات حاضرین در جلسه پاسخ دادند.
*کشت چغندر قند در حاشیه دریاچه ارومیه چیزی جز ضرر نیست
دبیرکل خانه کشاورز گفت: تنها ۸ میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه تجدیدپذیر است که ۴٫۷ میلیارد از آن برای مصرف اطراف برداشت شده که ۴٫۲ میلیارد مترمکعب آن مربوط به بخش کشاورزی است.
در نشستی که با حضور عیسی کلانتری دبیرکل خانه کشاورز و مسعود تجریشی مجری احیای دریاچه ارومیه با حضور خبرنگاران در خانه کشاورز در تهران برگزار شد، آخرین فعالیت‌ها و نتایجی که برای نجات دریاچه ارومیه طی سه سال اخیر انجام شده توضیحاتی ارائه شد.
عیسی کلانتری دبیرکل خانه کشاورز در ابتدای این نشست گفت: در ابتدا در چند سال گذشته عده‌ای معتقد بودند که دریاچه ارومیه قابلیت احیا ندارد، اما با مطالعات زمین ‌شناسی که از این دریاچه صورت گرفت، مسجل شد که دریاچه ارومیه با آب‌خوان‌های اطراف ارتباطی ندارد و می‌توانیم آن را احیا کنیم.
وی در توضیح بیشتر این موضوع خاطرنشان کرد: فقط در قسمت‌های کوچکی از جمله عجب‌شیر با طول ۹ کیلومتر و منطقه‌ای با نام قوشچی در غرب دریاچه با طول ۱۷ کیلومتر با آبخوان‌های اطراف خود ارتباط داشتند، که مشکلی ایجاد نمی‌کرد.
کلانتری همچنین درمورد تاثیر کشت محصولات آب‌بر در حاشیه دریاچه ارومیه گفت: از ابتدای انقلاب ۱۲۹۰ هکتار سطح زیر کشت حوزه آبریز دریاچه ارومیه بوده است که اکنون به ۵۱۰ هزار هکتار رسیده است.
دبیرکل خانه کشاورز این را هم گفت که در همه جای دنیا اگر فقط ۲۰ درصد آب تجدیدپذیر دریاچه‌ها استفاده شود، مشکلی به وجود نمی‌آید، اما در کشور ما از ۸ میلیارد متر معکب آب تجدیدپذیر دریاچه ارومیه ۴٫۷ میلیارد مترمکعب آن مصرف می‌شود که از این رقم ۴٫۲ میلیارد مترمکعب آن در بخش کشاورزی است.
وی اضافه کرد: در عین حال باید پرسید کشت چغندر قند به عنوان محصولی آب‌بر در حاشیه دریاچه ارومیه و حمل آن به استان‌های اصفهان و خراسان برای تولید شکر چه توجیه اقتصادی می‌تواند داشته باشد و با یک محاسبه سرانگشتی، کشور باید در این زمینه سالانه حداقل ۴ میلیون دلار بابت مابه‌التفاوت قیمت حمل شکر استحصالی از بابت زیان بدهد.
دبیرکل خانه کشاورز گفت: سالانه ۴۰۰ هزار تن چغندر در حوزه دریاچه ارومیه تولید و به کارخانجات شکر خراسان و اصفهان می‌رود که ارزش شکر تولیدی آن ۱۸ میلیون دلار است، ولی ۵۰۰ میلیون تن کیلومتر معادل ۲۲ میلیون دلار فقط هزینه حمل آن می‌شود که اگر میزان آب مصرفی هزینه استحصال و هزینه برداشت آن را محاسبه کنیم چیزی جز ضرر نیست.
وی خاطرنشان کرد: از امسال گفته‌ایم، چغندر قند فقط برای کارخانجات قند آذربایجان غربی در حاشیه دریاچه ارومیه کشت شود، از خروج آن از استان جلوگیری خواهد شد.
به گفته کلانتری اگر به جای چغندر محصولات دیگری مانند ذرت در حاشیه دریاچه ارومیه کشت شود ۶۰ تا ۶۴ میلیون متر مکعب صرفه‌جویی خواهیم داشت.
دبیرکل خانه کشاورز در مورد طرح نکاشت در اطراف دریاچه ارومیه نیز این گونه توضیح داد: که از ابتدا در مورد این طرح برداشت درستی نشده است و این برنامه فقط قرار بوده تا برای ۲ سال اجرا شود، اما با وضعیت تثبیت آب دریاچه و میزان بارش‌ها اجرا نشد.
*فاصله ۴۸ سانتی دریاچه ارومیه از مرگ
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: با کارهایی که طی ۳ سال اخیر انجام شده‌است، سطح دریاچه ارومیه ۴۸ سانتی‌متر بالا آمده، شوری آب کم شده و می‌توان گفت به حالت تثبیت رسیده‌است.
مسعود تجریشی نیز دراین نشست به آخرین فعالیت‌‌های انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: طی چند سال گذشته جلسات زیادی را در کارگروه‌های هیات دولت برای احیای دریاچه ارومیه تشکیل دادیم و درنهایت در آذر ماه سال ۹۳ نخستین منابع مالی برای پروژه‌های اجرایی دریاچه ارومیه اختصاص یافت.
وی گفت: طی برنامه زمان‌بندی قرار شد در سه سال اول تثبیت دریاچه را در دستور کار قرار دهیم چرا که طی ۲۰ سال ۴۰ سانتی‌متر از سطح آب دریاچه کاسته شده بود و ترس آن وجود داشت که این دریاچه کانون تولید غبار شود.
تجریشی با بیان اینکه در سال گذشته با بارش‌های خوبی مواجه بوده‌ایم گفتن: اما این مساله در سال قبل از آن هم تکرار شده بود و مهمتر از آن اتصال دو رودخانه سیمینه رود و زرینه رود به دریاچه ارومیه بود که به دلیل انباشته شدن رسوبات این دو دریاچه در جنوب شرق شیب منفی ایجاد شده و آب آن در عرصه پخش می‌شد در حالی که ۴۵ درصد آب دریاچه از این محل تامین می‌شود که از جیره دریاچه خارج شده بود.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه همچنین لایروبی سطح رودخانه‌های اطراف دریاچه را که به علت رسوب‌گذاری بالا آمده بود را از دیگر اقدامات بعدی برای تثبیت آب دریاچه ارومیه عنوان کرد: بستن سر دهنه‌ها از دیگر مواردی بود که سبب شد تا آبی که توسط کشاورزان به مزارع هدایت می‌شد جریان داشته و به دریاچه برسد.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: با کارهای انجام شده ۴۸ سانتی‌متر سطح آب دریاچه نسبت به سال گذشته بیشتر شده است، مضاف بر‌ آنکه با حل شدن نمک کف دریاچه به نوعی عمق دریاچه ۱۵ سانتی‌متر بیشتر شده است.
تجریشی تاکید کرد: که شوری آب دریاچه ارومیه از ۴۹۰ گرم در لیتر در سال گذشته به ۳۵۰ گرم در لیتر رسیده که سبب شده آرتمیا بتواند به حیات خود ادامه دهد و رنگ قرمزی در این دریاچه نشانگر آن است که حیات به داخل این دریاچه بازگشته است و در عین حال سطح آب به حدی رسیده که شاهد گرد و غبار کمتری خواهیم بود.
وی یکی از شاه‌بیت‌های اقدامات این ستاد را کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی، صنعت و شرب عنوان کرد و افزود: طی یک برنامه ۵ ساله باید بتوانیم این امر را محقق کنیم و اکنون کار ما سخت‌تر شده است چرا که توجیه این مساله که به کشاورز بگوییم، اکنون ۴۵ درصد بیشتر از نیاز گیاه آب مصرف می‌کند کار آسانی نیست و در همین راستا در نظر داریم آب را از طریق لوله و تاسیساتی که کمتر تلفات دارد به بخش کشاورزی اطراف دریاچه ارومیه برسانیم.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه همچنین کاهش ۸ واحد درصد در سال از مصرف آب ساکنان اطراف دریاچه ارومیه را یکی دیگر از مواردی عنوان کرد که اکنون شروع شده است.
وی با اشاره به اینکه ۵۰ درصد آب ورودی به دریاچه ارومیه از جنوب این دریاچه تامین می‌شود افزود: مطالعات در حوزه غرب دریاچه ارومیه را به دانشگاه ارومیه و شرق این دریاچه را به دانشگاه تبریز سپرده‌ایم.
تجریشی اضافه کرد: همچنین تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه خننگن هلند که دانشگاه اول کشاورزی در دنیا به حساب می‌‌آید منعقد کرده‌ایم تا میزان راهکارهای کاهش مصرف آب کشاورزی،‌ بهبود معیشت کشاورزان و افزایش بهره‌وری را به ما ارائه کنند.
به گفته دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه خانه کشاورز با سفیر ژاپن تفاهم‌نامه ‌ای را امضا کرده که دولت ژاپن ۳ میلیون ۶۸۰ هزار دلار برای احیای دریاچه ارومیه منابع اختصاص دهد که معادل همین رقم را دولت اختصاص خواهد داد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع ریزگردها که ممکن است از دریاچه ارومیه منتقل شود اشاره کرد و افزود: طبق تجربیات دنیا سه دریاچه در غرب آمریکا پس از خشک شدن به کانون گرد و غبار تبدیل شده بودند و در همین راستا از سال ۹۳ با کاشت گیاهان بومی، گسترش گیاه گز که سعی کردیم، جلوی این پدیده را بگیریم.
تجریشی ادامه داد: منطقه‌ای با نام جبل در غرب دریاچه یکی از کانون‌های گرد و غبار است که تپه‌های ماسه‌ای روزانه به صورت متری حرکت می‌کردند و در حال حرکت به سمت جاده سلماس – ارومیه بودند که اگر جلوی آن گرفته نمی‌شد ۵۷ هزار هکتار زیر کشت را تحت تاثیر قرار می‌دادند.
به گفته تجریشی امسال با کمک وزارت نیرو در فصل غیر زراعی و شروع فصل آبی ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب پشت سدها را به صورت سیلابی به سمت دریاچه ارومیه رها خواهیم کرد تا هم آب تبخیر نشود و هم سطح آب دریاچه افزایش یابد.