آموزش به زبان مادری در دستور کار
طاهره ریاحی
گروه سیاسی: »از نظر من اصول ۱۵، ۹، ۲۲ و ۳ قانون اساسی با اصل اول، اصل آخر و اصل وسط برابر است. همه مردم ایران‌زمین باید احساس کنند که حقوق شهروندی واحد خواهند داشت.«.
این سخن حسن روحانی، بیستم خرداد ۹۲ یعنی چهار روز پیش از رای‌گیری ۲۴ خرداد بر زبان آورده شد. به تصریح اصل پانزدهم قانون اساسی »زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آن‌ها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.«
کمتر از ۲۰۰ روز پس از سرکار آمدن دولت »تدبیر و امید« نشانه‌های جدی مبنی بر عزم رییس‌جمهوری برای انجام وعده‌های انتخاباتی خود به اقلیت‌ها به چشم می‌خورد. در همین پیوند، روز گذشته »علی یونسی«، دستیار ویژه رییس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی به »مهر« گفت: »آموزش به زبان مادری برای سایر زبان‌ها از جمله مردم عرب خوزستان در دستور کار است.« گفتنی است پس از مشخص شدن اعضای کابینه تدبیر و امید علی‌اصغر فانی که به عنوان سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش تعیین شده بود به سایت جماران گفته بود در صورتی که به عنوان وزیر انتخاب شود، تدریس زبان قومیت‌ها در مدارس اولویت او خواهد بود. به گفته فانی »ما باید اصل ۱۵ قانون اساسی را اجرا کنیم. یکسری برنامه‌ریزی‌ها در زمان آقای خاتمی شده که در نهایت متوقف شده‌اند. باید اکنون با بررسی‌هایی دوباره این برنامه‌ها را به جریان انداخت.« اکنون حجت‌الاسلام یونسی از نشست‌هایی برای اجرایی شدن این طرح خبر داده و گفته است: »در نشست‌هایی که با وزیر آموزش‌وپرورش داشتیم قرار شد برنامه‌ای مدون شود تا این مسئله حل شود. تدریس به زبان مادری از جمله برنامه‌های آموزش‌وپرورش است و در حال انجام تحقیقات روی آن هستند.« دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی درباره شیوه اجرای این برنامه گفت: »آموزش‌وپرورش زبان اقوام را تا مقطعی که لازم باشد برایشان تدوین می‌کند. پیگیر رسیدگی به تدریس زبان اقوام هستیم و بعد از تدوین برنامه‌های لازم توسط آموزش‌وپرورش نتیجه اعلام می‌شود.«
*جلسات مجمع نمایندگان با فانی و یونسی
بحث‌ها و سخنان زیادی درباره کتاب‌های ادبیات با گویش محلی وجود دارد که تاکنون به نتیجه مشخصی نرسیده است. زمانی مسئولان آموزش‌وپرورش از تفویض اختیارات به استان‌ها برای تالیف کتاب استانی در ادبیات و حتی دروس دیگر همچون جغرافیا سخن گفته بودند اما بار دیگر این موضوع را رد کردند. از آغاز فعالیت دولت یازدهم تاکنون بارها این موضوع مطرح شده و به نظر می‌رسد فاصله چندانی با اجرایی شدن آن نداریم. »هدایت‌الله میرمرادزه« ن درباره اجرایی شدن این طرح می‌گوید: »قول داده بودند این اتفاق بیفتد و قومیت‌ها با زبان و گویش خود تحصیل کنند. به نظر نمی‌رسد کار سختی هم باشد چرا که در حال حاضر هم معلم و شاگرد به زبان محلی حرف می‌زنند اما نه در چارچوب دستور زبان مشخص« او با بیان اینکه »تاکنون جلسات متعددی با دستیار ویژه رییس‌جمهوری در امور اقوام و وزیر آموزش‌وپرورش در این‌باره و اجرایی شدن طرح تحصیل و تدریس به زبان قومیت‌ها وجود داشته است« گفت: »زبان نشانه تمدن و فرهنگ است و اقوام مختلف روی زبان خود تعصب دارند و اگر در کنار زبان فارسی گویش قومیتی آن‌ها هم تدریس شود این فرهنگ و تمدن را حفظ کرده‌ایم.« »مرادزهی« به وعده رئیس‌جمهوری در این‌باره اشاره می‌کند: »در ۱۰ بند از بیانیه‌ای که رییس‌جمهوری درباره اقوام و اقلیت‌ها مرقوم کردند بند ۳ آن به همین موضوع اختصاص دارد که سبب خوشحالی است که به اجرایی شدن آن نزدیک هستیم.«
*بار مالی اجرایی شدن طرح در بودجه پیش‌بینی نشده است
محمد قسیم‌عثمانی، نماینده بوکان اما نظری متفاوت دارد. او ضمن اینکه از این ماجرا اظهار بی‌اطلاعی می‌کند اجرایی شدن آن را دور از واقعیت می‌داند. عثمانی در این‌باره می‌گوید: »این نخستین باری نیست که درباره این طرح صحبت شده است چرا که طرح مذکور ظرفیتی است که در قانون اساسی پیش‌بینی شده و هرچقدر بتوانیم این ظرفیت‌ها را عملیاتی‌تر کنیم و در قوانین عادی بیاوریم می‌تواند در جهت احقاق حقوق همه اقوام و زبان‌ها موثر واقع شود.« عثمانی با بیان اینکه »ما این ظرفیت را در قانون برنامه پنجم هم داریم که در آن به آموزش‌وپرورش اجازه داده شده که طرح را اجرایی کند« گفت: »اینکه چرا این طرح تاکنون اجرایی نشده به خاطر بار مالی آن است. در واقع برای طراحی کتاب و آماده کردن پیش‌زمینه‌ها و آموزش معلمان و استخدام معلمان بومی نیازمند بودجه است و این موضوعات بار مالی را به وزارت آموزش‌وپرورش تحمیل می‌کند.« عثمانی با اشاره به اینکه در بودجه امسال وزارت ورزش هزینه‌ای برای اجرایی شدن طرح تحصیل به زبان اقوام پیش‌بینی نشده گفت: »اگر قرار باشد این طرح برای سال آتی اجرایی شود شاید آموزش‌وپرروش بخواهد از منابع مالی داخلی‌اش استفاده کند چون در لایحه بودجه ارایه شده توسط دولت این موضوع دیده نشده است.«این‌طور که از اظهارنظر‌های مقامات دولتی برمی‌آید، طرح تدریس به زبان اقوام در حال اجرایی شدن است اما باید در نظر داشت اجرای این طرح که در واقع اجرایی شدن یک اصل معطل مانده قانون اساسی است نیازمند همکاری نهادهای دیگر- از جمله مجلس شورای اسلامی- با دولت است؛ طرحی که در صورت اجرا، باب »هم‌آوایی« و »اتحاد« هر چه بهتر اقوام و اقلیت‌های ایرانی را باز می‌کند.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۲ بهمن ۱۳۹۲ ساعت ۷:۰۱ ق.ظ
