موتور رشد نقدینگی همچنان روشن است
گروه اقتصادی: مؤلفهها و متغیرهای رشد نقدینگی پابرجاست و همین مسئله موجب شده تا روند رشد نقدینگی افزایشی باشد و چون رشد اقتصادی ایران هم منفی است همه اینها خودش را در تورم نشان بدهد. هر چند بانک مرکزی در مقابل استقراض دولت مقاومت کرده است، ولی خوب عوامل دیگری هستند که رشد نقدینگی را دامن میزنند عواملی مانند بدهی دولت به نظام بانکی، ناترازی نظام بانکی، خلق پول و اعتبار بدون ضابطه از سوی سیستم بانکی، نرخ بالای سود سپرده و سود تسهیلات، بحث کسریهای بودجه، استقراض از صندوق توسعه ملی و استقراض ریالی از صندوق توسعه ملی و دیگر عوامل موثر بر رشد نقدینگی که در اقتصاد ایران همچنان وجود دارد و موتور رشد نقدینگی را روشن نگه میدارد۳۶ درصد رشد نقدینگی در شرایطی که اقتصاد ایران درگیر رکود و رشد اقتصادی منفی است به منزله این است که ما باید منتظر تورمهای بالای ۳۰ و ۴۰ درصد در سالهای آینده باشیم.
آمارهایی که به تازگی از سوی بانک مرکزی منتشر شده است نشان میدهد در شش ماه امسال، پایه پولی به عنوان یک متغیر مهم در رشد قیمتها تا حد زیادی کنترل شده، اما نقدینگی همچنان فعال باقی مانده است.
طبق این آمار اگر چه در بازه زمانی شهریور ۹۸ تا شهریور ۹۹ پایه پولی با رشد ۲۶٫۱ درصدی مواجه شده، اما این رقم برای شش ماه امسال حدود ۵٫۴ درصد ثبت شده است. به این ترتیب حجم نقدینگی به ۲۸۹۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین گزارش بانک مرکزی نشان میدهد که نرخ رشد نقدینگی از شهریور ۹۸ تا شهریور ۹۹ ۳۶٫۲ درصد و در شش ماه امسال ۱۷٫۱ درصد بوده است. از سوی دیگر همزمان با افزایش نرخ تورم نقطهای از حدود ۲۰ درصد در فروردین تا ۳۴٫۵ درصد در شهریور، سپردههای دیداری (جاری) حدود ۹۰ درصد و سپردههای غیر دیداری (پس انداز) حدود ۲۸ درصد رشد کرده اند که از آمادگی نقدینگی برای جابه جایی بین بازارهای مختلف خبر میدهد.
اما عاقبت این نقدینگی لجام گسیخته چیست؟ و چه باید کرد؟
وحید شقاقیشهری اقتصاددان و عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی در این باره اظهار کرد: رشد نقدینگی در اقتصاد ایران عدد بسیار بالایی نزدیک به ۳۵ الی ۳۶ درصد دارد. رشد ۳۵- ۳۶ درصدی نقدینگی برای اقتصاد ایران که رشد اقتصادیاش منفی است عدد بسیار بالایی است. به طور طبیعی این رشد نقدینگی خود را در افزایش قیمتها و تورم در اقتصاد نشان میدهد.
او عنوان کرد: متأسفانه مؤلفههای اثرگذار بر این پدیده و موتور رشد نقدینگی همچنان روشن است. ناترازی در نظام بانکی وجود دارد، بیانضباطی درسیستم بانکی حاکم است، نرخ سود سپرده تسهیلات بالاست، بانکها بدون ضابطه و بیانضباط خلق پول میکنند، کسری بودجه دولت سر جای خودش هست، بیانضباطیهای مالی حاکم است، دولت از صندوق توسعه ملی برداشت ریالی دارد که خودش میتواند رشد نقدینگی را افزایش بدهد، چون ما به ازای آن در صندوق توسعه ملی دلاری به بانک مرکزی داده نمیشود، شبیه استقراض از بانک مرکزی است. چون صندوق توسعه ملی دلارهایش را در اختیار ندارد، ولی در عمل به بانک مرکزی دستور داده میشود که مثلاً یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برداشت شود. درحالیکه یک میلیارد دلار بلوکه شده است.
وی افزود: مؤلفهها و متغیرهای رشد نقدینگی پابرجاست و همین مسئله موجب شده تا روند رشد نقدینگی افزایشی باشد و چون رشد اقتصادی ایران هم منفی است همه اینها خودش را در تورم نشان بدهد. هر چند بانک مرکزی در مقابل استقراض دولت مقاومت کرده است، ولی عوامل دیگری هستند که رشد نقدینگی را دامن میزنند عواملی مانند بدهی دولت به نظام بانکی، ناترازی نظام بانکی، خلق پول و اعتبار بدون ضابطه از سوی سیستم بانکی، نرخ بالای سود سپرده و سود تسهیلات، بحث کسریهای بودجه، استقراض از صندوق توسعه ملی و استقراض ریالی از صندوق توسعه ملی و دیگر عوامل موثر بر رشد نقدینگی که در اقتصاد ایران همچنان وجود دارد و موتور رشد نقدینگی را روشن نگه میدارد.
این کارشناس تاکید کرد: ۳۶ درصد رشد نقدینگی در شرایطی که اقتصاد ایران درگیر رکود و رشد اقتصادی منفی است به منزله این است که ما باید منتظر تورمهای بالای ۳۰ و ۴۰ درصد در سالهای آینده باشیم.
این اقتصاددان درباره نقش افزایش پساندازهای جاری در این وضعیت بیان کرد: اقتصاد ایران در این شرایط به مرحلهای میرسد که سرعت گردش پول بالا میرود. وقتی سرعت گردش پول بالا میرود و پول به اصطلاح باز میشود مردم منتظر هستند سریع پولهای خود را بین بازارهای مختلف جابجا کنند و چون این شرایط در اقتصاد ایران حاکم است خب طبیعتاً سپردهگذاری کوتاهمدت و جاری بالاتر میرود و سپردهگذاری بلندمدت کمتر میشود. چون مردم دنبال این هستند که نقد شوندگی پولهایشان را بالا ببرند که هر لحظه بتوانند بین بازارهای مختلف این پولها را جابهجا بکنند.
وی ادامه داد: این رویه بر نظام بانکی ما اثر منفی میگذرد. چون نظام بانکی نمیتواند با سپردههای جاری برنامهریزی خود را انجام بدهد و روی سپردههای مدتدار میتواند برنامهریزی کند. از سویی هم این امر میتواند بازارهای دارایی و بازارهای کالا و خدمات ما را متشنج کند. چون چنین پولی هر لحظه ممکن است به یکی از بازارها سرازیر شود و این خود میتواند هر بازاری را در اقتصاد ایران متشنج کند و به رشد قیمت آن بازار یا کمبود کالا در یکی از بازارها منجر شود.
او افزود: مهمترین عامل رشد نقدینگی تورم است. بیشترین آسیب و مهمترین آسیب رشد نقدینگی هم رشد تورم در اقتصاد است. برای کنترل رشد نقدینگی هم باید تمام عواملی که در رشد نقدینگی اثرگذار هستند کنترل شود یعنی انضباط مالی در دولت حاکم بشود. باید ناترازی نظام بانکی کاهش پیدا کند، بدهی دولت به سیستم بانکی باید کاهشی یابد. از خلق پول بدون ضابطه از سوی نظام بانکی جلوگیری شود. اجازه استقراض ریالی از صندوق توسعه ملی داده نشود. همه اینها باید اجرا شود.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از فرارو، شقاقی شهری ادامه داد: یک بخشی از این عوامل کوتاهمدت هستند و برخی از آنها ریشهای است و در کوتاهمدت هم امکان کنترل ندارد و نیازمند یک دوره زمانی مدتدار است. برای اصلاح این امر هم به قانونگذاری و هم اجرا و سختگیری نیازمندیم. علاوه براینها، این امر نیازمند اجماع بین قوای سهگانه است.
همه اینها اثرگذار هستند. ما در حوزه قانونگذاری باید در راستای تقویت نهاد نظارت بر بانکها قوانین لازم را تصویب کنیم. درجاهایی هم قوانینی داریم که اجرا نمیشود مثلاً در حوزه استقراض از صندوق توسعه ملی اینها مواردی است که قانون داریم و باید اجرا بشود.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۴ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۹:۲۴ ق.ظ