صدای ملت ماندگارترین آوا در حافظه تاریخ
سیدمحمد موسی کاظمی
گروه تاریخی: انقلاب اسلامی ایران و مهمترین ثمره آن یعنی جمهوری اسلامی برآیند مطالبه ای عمومی بود که از دل ده‌ها سال مبارزه ضداستبدادی و با هدایت رهبری دینی، تحولی عمیق و چندبُعدی را در ایران، منطقه و حتی جهان پدیدار ساخت.
با ریشه کن شدن نظام استبدادی پهلوی، انقلاب اسلامی طرحی نو را درافکند تا خواست قاطبه ملت ایران در چارچوب قوانین مورد تایید آنان بسترساز ساختار بدیعی در مردم سالاری دینی گردد.
درهم شکستن و فروپاشی ساختارهای فرسوده پیشین اما زمانی رخ داد که سرمداران آن به ویژه محمدرضا پهلوی حکومت خود را دور از گزند و در اوج اقتدار می انگاشتند.
مواجهه با سیل خروشان مردم اما ناگاه چون سیلی محکمی رویای توهم آلود سلطنت بی زوال را برهم زد و شاه را وادار ساخت تا اذعان دارد »من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم« این اعتراف دیرهنگام اما بی ثمر ماند تا سرانجام در ایران شالوده ای نو، آخرین ویرانه های حکومت شاهنشاهی را مضمحل سازد.
در آستانه سالگرد دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی بود که رییس جمهوری با یادآوری سال های مبارزه، بر مخاطرات چشم پوشی از تجربه و آموزه های انقلابی انگشت نهاد. دکتر »حسن روحانی«در مراسم تجدید بیعت با آرمان های بنیانگذار جمهوری اسلامی در مرقد امام خمینی (ره) تصریح کرد: رژیم گذشته ای که فکر می‌کرد سلطنتش مادام‌العمر و حکومت سلطنتی ابدی دارد به این دلیل همه چیز را از دست داد که صدای نقد و نصیحت مردم و صدای مصلحان، ناصحان، علما و بزرگان و فرهیختگان را نشنید .به گفته روحانی رژیم گذشته فقط یک صدا شنید و آن انقلاب مردم بود. برای حکومتی که فقط می خواهد صدای انقلاب را بشنود، بسیار دیر است.
رییس جمهوری با این یادآوری، بار دیگر انتقاد و اعتراض را حق مردم دانست و از مسوولان خواست تا گوش شنوایی برای شنیدن مطالبات و خواست مردم داشته باشند. با آغاز سی و نهمین دهه یادبود پیروزی انقلاب اسلامی بیان این سخنان از سوی برگزیده ملت با رخدادهای اعتراضی یک ماه پیش ارتباط می یابد؛ اعتراض هایی که به گفته رییس جمهوری علاوه بر مطالبات اقتصادی و معیشتی، گشایش و تغییر فضای سیاسی را نیز دنبال می کرد.
صرف نظر از حاشیه هایی که دامنگیر اعتراضات شد و آن را به سوی اغتشاش کشاند، هسته مرکزی مطالبه گری مردم واقعیتی است که پاسخی مناسب از سوی مسوولان را می جوید؛ پیش درآمد این پاسخ اما شنوایی و ادراک خواست و نیازهای واقعی شهروندان است.
نگاهی به تاریخ معاصر ایران چگونگی شکل گیری مطالبات ملی، نحوه مواجهه حاکمان و پیامدهای تلاقی این مطالبه و مواجهه را می نمایاند. نقطه شروع شکل گیری مطالبه عمومی در تاریخ معاصر ایران را بسیاری جنبش تنباکو در دوره ناصری می دانند که انگیزه های استعمارستیزانه و دغدغه های معاش جمعی از مردم آن برهه تاریخی در لوای هدایت مرجعی دینی، استبداد وقت را به شنیدن آوای عمومی وادار ساخت.
سال ها بعد، به جان آمدن مردم از ستم عمال فاسد سلطنت قاجار، گسترش گرسنگی، فقر و بی عدالتی منجر به خیزشی عمومی برای لگام زدن بر قدرت مطلق سلطان شد؛ خیزشی که به دلیل آمیختن با اندیشه های انقلابی و مردمسالارانه وارداتی و تحت تاثیر برخی دولت های بیگانه در سال ۱۲۸۵ خورشیدی به انقلابی ناتمام تحت عنوان مشروطه انجامید.
در سال ۱۳۵۷ اما صدای مردم پرطنین تر از هر زمان دیگر دگرگونی همه جانبه و اساسی در ایران را فریاد می زد. تا سال ها پیش از آن صداهایی ناهمگن و منحصر به برخی اقشار و گروه ها برای حاکمان گوش آزار بود. صدای کمونیست های طرفدار اصلاحات عمیق و تاریخی، سوسیالیست های مذهبی و سکولار چون فداییان و مجاهدین خلق که دست به سلاح بردند، ملی گرایان مصدقی و مذهبی و در نهایت روحانیونی که بسیاری از آنان هم قسم شدند تا از منابر خود برای به چالش کشیدن قدرت مطلق العنان شاه و برافراشتن عَلم مخالفت با حکومتداری وی بهره جویند.
اینک اما بنیادهای مشروعیت بخش نظام جمهوری اسلامی خود مجرا و مشوق بیان اعتراض و انتقادند. جایگاه اصیل شورا در ادبیات قرآنی، شنیدن انواع نقد و نظر در سیره نبوی و تاکید بر حق اعتراض و انتقاد مردم به ویژه در کلام امام نخست شیعیان و در نهایت ظلم ستیزی در فرهنگ عاشورایی اسلامیت نظام را ضامن آزادمنشی و عدالتجویی آن قرار داده است. در کنار اسلامیت، جمهوریت از طریق ایجاد فرایندهای مردمسالارانه حق انتخاب، بیان عقاید شهروندان و بهره گیری از آزادی های مشروع و قانونی را به رسمیت شناخته است. بر مبنای این دستاورد عظیم تاریخی است که شنیدن صدای ملت و پاسخ به مطالبات شهروندان مسوولیتی سنگین و انکارناپذیر را بر دوش منتخبان ملت و دیگر مسوولان جمهوری اسلامی ایران قرار می دهد.
EMAIL.agazadeh1@gmail.com
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۶ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۷:۲۹ ق.ظ
