روزهای سخت تری برای حیات مطبوعات در راه است

حمید نورشمسی
گروه فرهنگی: در حالی که کاغذهای وارداتی برای استفاده مطبوعات در گمرک بدون ترخیص باقی مانده است اما روزنامه‌ها روزهای سختی را برای حیات خود سپری می‌کنند.
سکته خفیف شاید تعبیر درستی باشد برای آنچه امروز درباره دو روزنامه پرتیراژ ایران و تهران رخ داد و بعید نیست که این سکته خفیف خبر از یک بیماری شدیدتر برای روزهای آتی بدهد.
مخاطبان شهرستانی روزنامه هفت‌صبح از خوانش نسخه کاغذی این روزنامه محروم بودند و کیوسک‌های شهرهای خود را خالی از این روزنامه دیدند و در کنار آن صبح امروز نیز روزنامه سازندگی موفق به انتشار شماره روز دوشنبه ۱۷ تیرماه خود نشد و البته بلافاصله این مساله به موضوع کاغذ نسبت داده شد که گویا درست هم بوده است.
گرچه روایت محمد قوچانی در این زمینه در فضای مجازی صحبتی از کاغذ به میان نیاورد اما مساعدتی که وی آن را از قول معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرکل مطبوعات داخلی این معاونت نقل کرد، خبر از این داشت که کمبود کاغذ مطبوعات گریبان این روزنامه را بدجور فشار داده است تا در نهایت یک شماره از این روزنامه نتواند در روز ۱۷ تیر راهی به دکه‌های مطبوعات باز کند.
علی مزینانی مدیرعامل شرکت هفت صبح ماندگار و مدیر مسئول این روزنامه درباره اتفاقات پیش آمده بابت این روزنامه می‌گوید: هفت صبح تقریباً جزو روزنامه‌هایی بود که با کمترین مشکل در موجودی کاغذ مواجه بود وما همواره موجودی مورد نیاز برای سه ماه انتشار روزنامه را پیشاپیش می‌خریدیم..
در سال جاری نیز ما برای انتشار تا پایان خردادماه کاغذمان را تهیه کرده بودیم و با کم کردن شمارگانمان آن را تا دوازدهم تیرماه کشاندیم.
برای فصل تابستان نیز ما از اردیبهشت ماه با شرکت وارد کننده معرفی شده قرارداد امضا کردیم و کاغذ را پیش خرید کردیم اما مشکلات موجود بر سر راه ترخیص این کاغذها باعث شد کار به اینجا برسد که دیروز چاپ شهرستان‌ها را متوقف کنیم و برای شماره فردا هم چند رول کاغذ به صورت امانی تهیه کرده‌ایم.
مزینانی ادامه داد: در حال حاضر کاغذ به روایت واردکنندگان وارد فازی شده است که میان ترخیص با ارز دولتی و نیمایی معلق مانده است. گویا دولت که اعلام کرده کاغذ روزنامه با ارز دولتی وارد شود هنوز این موضوع را در قالب مصوبه و یا دستور ابلاغ نکرده است و کاغذهای وارد شده از سوی شرکت‌ها در گمرک به همین خاطر امکان ترخیص ندارد.
وی در عین حال از دریافت پیامکی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر تخصیص سهمیه کاغذ برای روزنامه خود در روز جاری خبر داد و گفت: تاکنون در دو نوبت دو محموله پنج تنی کاغذ با ارز دولتی دریافت کرده‌ایم و سهمیه تخصیصی فعلی نیز در نهایت می‌تواند کاغذهایی را که ما از دیگران برای انتشار روزنامه قرض گرفتیم را به آنها برگرداند و برای انتشار روزنامه دوباره به خانه اول باز می‌گردیم.
مزینانی در عین حال می‌گوید: موضوع کاغذ در حال حاضر در گیر و دار اختلافات بانکی و مالی میان وزارت صنایع و بانک مرکزی باقی مانده و مطبوعات را به جایی رسانده که باید برای هر روز به صورت مجزا برنامه ریزی برای انتشار داشته باشند.
کاغذی که الان مشخص نیست با ارز دولتی و یا نیمایی باید ترخیص شود راهی برای مصرف کننده‌اش جز این باقی نمی‌گذارد.
با این همه از معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر می‌رسد که پیامک تخصیص کاغذ سهمیه‌ای صبح امروز برای مدیران مسئول روزنامه‌ها و نشریات ارسال شده است و محموله‌ای بالغ بر ۴ هزار تن کاغذ مطبوعات تا پایان تیرماه برای توزیع میان اهالی مطبوعات مهیا خواهد شد.
در همین حال روزنامه شرق به دلیل انتشار گزارشی درباره دریافت ارز دولتی برای واردات کاغذ و واردنشدن کاغذ به طبع آن توسط یک شرکت خصوصی، طرف شکایت این شرکت قرار گرفته است در این زمینه کسب اطلاع کرد یم این شکایت از سوی شرکتی انجام شده است که سال گذشته بیش از ۲۳ میلیون یورو برای واردات ارز مطبوعاتی دریافت کرد و هیچ کاغذی را وارد نکرد. این شکایت به دلیل درج گزارشی درباره این اتفاق از این رسانه انجام شده است.
به نظر می‌رسد روزهای سخت مطبوعات ایران چه در عرصه تولید و چه در عرصه انتشار با منتشر نکردن یک نسخه از یک روزنامه به خاطر نبود کاغذ و گاه شکایت به خاطر احقاق حق قانونی مطبوعات برای انتشار در حال کامل شدن است.
این در حالی است که با وجود اقدامات متعدداتحادیه ناشران و کتابفروشان برای مبارزه با قاچاقچیان کتاب خبرهایی از صدور حکم تبرئه برای برخی از متهمان این پرونده منتشر شده است.
موضوع قاچاق کتاب در سه چهار سال اخیر به یکی از محوری‌ترین موضوعات پیرامون صنف ناشر در ایران مبدل شده است و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در راستای مبارزه با این پدیده اقدامات فراوانی را شکل داده است که شاید یکی از مهمترین آنها تشکیل کارگروهی برای مقابله با این پدیده بود که منجر به کشف و ضبط انبارها و موسسات متعددی شد که اقدام به انتشار غیرقانونی کتاب کرده‌اند.
در زمستان سال گذشته اعضای کارگروه صیانت این وزارتخانه با دعوت از اهالی رسانه برای نخستین بار انبار کتاب‌های قاچاق کشف شده را به نمایش عمومی درآوردند و خبر از شکایت اتحادیه از قاچاقچیان کتاب به منظور صیانت از حقوق ناشران دادند.
با این همه این روزها خبر از صدور حکم دادگاه درباره یکی از پرونده‌های بزرگ این موضوع درباره نشر ققنوس منتشر شده است. ققنوس در سال‌های گذشته با انتشار کتاب‌های پرمخاطبی از جمله مجموعه آثار عباس معروفی و نیز کتب پرمخاطب ملت عشق همواره یکی از مقاصد قاچاقچیان کتاب بوده است و آثار مختلفی از این ناشر از جمله آثار ذکر شده در معرض انتشار و فروش غیر قانونی قرار گرفته است.
در این زمینه مهدی حسین‌زادگان مدیر داخلی نشر ققنوس درباره حکم صادر شده برای پرونده‌ای که اتحادیه ناشران درباره چاپ غیرقانونی کتاب‌های این موسسه باز کرده است عنوان داشت: این شکایت و دادگاه درباره اقدام غیر قانونی موسسه نشری با عنوان بهنود بود که دو کتاب سمفونی مردگان و ملت عشق را به صورت غیرقانونی منتشر کرده بود که در این زمینه علیه چهار نفر اعلام جرم شده بود.
به گفته حسین‌زادگان در جریان دادگاه متهمان اتهامات را متوجه یک کتابفروشی در سبزوار دانسته و خود را مقصر نمی‌دانستند. در نهایت نیز دو نفر از آنها تبرئه و برای دو نفر نیز حکم حبس تعزیری شش ماهه صادر شد.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که پرونده‌های مشابهی درباره انتشار غیر قانونی آثار ناشران دیگری از جمله نگاه و ثالث نیز در دست بررسی و در انتظار بررسی و صدور حکم است.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از مهر، تاکنون هشت پرونده برای بررسی به این پدیده از سوی اتحادیه ناشران وکتابفروشان تهران تشکیل شده است که نزدیک به ۳۰ شاکی نیز دارد و در عین حال بخشی از ناشران بزرگ دولتی نیز تاکنون اقدام به شکایت در این زمینه نکرده‌اند.
همچنین بیش از ۵۰۰ هزار نسخه کتاب قاچاق تا کنون توسط کارگروه صیانت از حقوق ناشران کشف شده است که برآورد می‌شود بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان قیمت داشته باشد.
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com