خشکسالی و چالش‌های تامین آب در ارومیه جیره‌بندی گزینه در دست بررسی
الناز ملک زاده
گروه گزارش: کاهش میزان ریزش‌های جوی و خشکسالی طی سال‌های اخیر نه تنها دریاچه نیلگون ارومیه را به ورطه نابودی کشانده، تامین آب شرب را در این حوضه آبخیز برای مصرف خانگی را با چالشی جدی مواجه کرده است. با نزدیک شدن ایام تابستان و فصل گرما، کاهش ۵۰ میلی‌متری بارندگی‌های طی سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه قبل در آذربایجان غربی و به ویژه شهرستان ارومیه با توجه به خشکی دریاچه، کارشناسان و متولیان حوزه تامین آب نسبت به وقوع بحران آب در منطقه هشدار داده و معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی از احتمال جیره بندی آب در صورت ادامه روند فعلی خبر می‌دهد.موضوعی که مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای نیز ضمن تائید آن، توسعه بی رویه و انشعابات غیر مجاز را در محدوده‌های خارج از شهر را یکی از تهدیدات اصلی حوزه دانسته و اعلام می‌کند، آبرسانی به طرح‌های مسکن مهر و محدوده‌های اضافه شده به شهر ارومیه در افق سال ۱۴۰۰ آب استان پیش بینی نشده بودند.کاهش حجم آب سد مخزنی شهرچایی ارومیه به ۱۵۵ میلیون لیتر از ۲۲۰ میلیون لیتر و کاهش شدید سطح آب‌های ارومیه نیز وضعیت را با چالشی جدی روبرو کرده به طوری که هم اکنون آب ارومیه از ۴۰ چاه و سد شهرچایی تامین می‌شود ولی ادامه روند مصرف فعلی مسئولان را به مجبور به جیره بندی آب خواهد کرد.مصرف روزانه ۱۹۲ لیتر به ازای هر نفر در سال ۹۰ اگر چه در سال ۹۲ به ۱۷۶ لیتر کاهش یافت ولی با کاهش ۲۰ درصدی بارش‌ها این میزان هنوز هم بیش از استاندارهای جهانی و میزان ذخایر آبی استان بوده نیازمند فرهنگ سازی و مدیریت مصرف آب در همه بخش‌های به ویژه خانگی هستیم.میانگین مصرف آب کشور ۲۰۰۰ لیتر در ثانیه بوده ولی این در حالی است که در زمستان این میزان در ارومیه به ۱۷۰۰ لیتر و در تابستان تا ۲۷۰۰ لیتر نیز افزایش می‌یابد که این امر در کنار کمبود مخازن ذخیره آب در ارومیه چالشی جدی را به وجود خواهد آورد.
*متوسط آب تجدید پذیر حوضه دریاچه ارومیه ۲۲ درصد کاهش داشت
مشاور وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان کاهش متوسط آب تجدیدپذیر در کشور در چند سال اخیر هشت درصد بوده است در حالی که این میزان در حوضه دریاچه ارومیه ۲۱ تا ۲۲ درصد است. محمد حاج رسولی‌ها در گردهمایی مدیران عامل سازمان‌های آب منطقه‌ای استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و آذربایجان شرقی که در میاندوآب برگزار شد اظهار داشت:حوضه آبریز دریاچه ارومیه با بیشترین کاهش منابع آب تجدیدپذیر در چندین سال اخیر در سطح کشور مواجه بوده است. وی با بیان اینکه متوسط کاهش میزان بارندگی‌ها نیز در کشور در یک دوره ۱۸ ساله پنج درصد است که این میزان در حوضه دریاچه ارومیه ۱۸ درصد است، بر لزوم تلاش بیش از پیش مسئولان برای نجات دریاچه ارومیه تاکید کرد و افزود: در جلسه شورای عالی آب کشور نیز موضوع دریاچه ارومیه مورد بحث و بررسی قرار گرفته و تاکنون تصمیمات خوبی برای احیای این دریاچه اتخاذ شده است. مشاور وزیر نیرو یادآور شد: مصارف حساس و استراتژیکی مانند شرب آب تبریز و برخی شهرهای آذربایجان غربی و کردستان از طریق این زیرحوضه تامین می‌شود که نیازمند برنامه ریزی و مدیریت سالانه دقیقی در زمینه توزیع آب کشاورزی و شرب می‌باشد. وی سیاست وزارت نیرو را حرکت به سمت یکپارچه سازی منابع آب عنوان کرد و با اشاره به اینکه یکی از تکالیف مهمی که دولت بر دوش وزارت نیرو گذاشته بحث مدیریت یکپارچه حوزه‌ها است، گفت: در بحث منابع تولید آب و مصرف این منابع بیشتر فشارهای ناشی از چالش‌هایی که در سال‌های اخیر در این زمینه به وجود آمده متوجه وزارت نیرو است که دلیل عمده آن عدم یکپارچگی در مصرف به ویژه در حوزه‌های اصلی است که بر همین اساس امسال این مدیریت را در ۱۴ حوزه اصلی اعمال می‌کنیم.
* کاهش ذخایر سدهای آذربایجان غربی
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی از کاهش ذخایر آبی سدهای استان خبر داد و عنوان کرد: متأسفانه با ادامه کاهش بارش‌ها، طی سال آبی جاری تا کنون با کاهش ۳۰ میلیون متر مکعبی در سد شهرچایی ارومیه، ۱۴۰ میلیون متر مکعبی در سد شهید کاظمی پلدشت و ۱۵۰ میلیون متر مکعبی در سد مهاباد و کاهش ذخیره آبی سد زرینه رود مواجه هستیم. کیومرث دانشجو با بیان اینکه طی سال آبی ۹۰-۹۱میزان آب ذخیره شده در سد زرینه رود میلیارد و ۱۵۰ میلیون متر مکعب بود، گفت: این در حالی است که این میزان طی سال آبی ۹۲-۹۱ به ۲۳۶ میلیون متر مکعب و امسال تا کنون به ۱۰۲ میلیون متر مکعب کاهش یافته این روند در سایر سدهای استان نیز محسوس است.
*منابع آبی آذربایجان غربی جوابگوی نیاز آب شرب در افق ۱۴۰۰ و ۱۴۲۰ نخواهد بود.
وی با بیان اینکه در صورت ادامه روند فعلی منابع آبی زیر زمینی و جاری و ذخایر سدهای استان جوابگوی نیاز آب شرب استان در افق‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۲۰ نخواهد بود، گفت: هم اکنون ۱۳۷ میلیون متر مکعب نیاز آب شرب یک میلیون و ??? هزار نفر جمعیت استان را تامین می‌کند. مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی با اعلام اینکه نیاز به آب شرب در افق ۱۴۰۰ استان ۳۲۵ میلیون متر مکعب پیش بینی شده است، عنوان کرد: با کمبود بالغ بر ??? میلیون متر مکعبی مواجه می‌شویم که اگر مدیریت نشده و به سمت مصرف بهینه حرکت نکند بحران ایجاد می‌شود.
*مشکل تصفیه خانه آب رفع می‌شود
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی بر لزوم صرفه جویی مردم استان در مصرف آب با توجه به خشکسالی تاکید و با اشاره به بالا بودن سرانه مصرفی آب در استان نسبت به میانگین کشوری، افزود: با توجه به کاهش میزان بارش‌ها و ذخیره آب سدهای استان در حال حاضر نسبت به سال گذشته، در صورت ادامه روند فعلی و عدم صرفه جویی مردم در مصرف این ماده حیاتی مجبور به جیره بندی آب خواهیم شد. هادی بهادری با اشاره به بحران کم آبی دریاچه ارومیه و کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی در حوضه آبریز، اظهار داشت: در صورت ادامه فعلی با بحران کم آبی مواجه شده که این امر نیازمند فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به آحاد مردم جهت مدیریت مصرف آب است. وی با اشاره به اینکه هم اکنون آب شرب شهر ارومیه توسط تصفیه خانه‌های شماره یک و دو تامین می‌شود، اظهار داشت: در حال حاضر مشکل خاصی در عملکرد این تصفیه‌خانه‌ها وجود نداشته ولی برای بهبود وضعیت آبرسانی به ۲ هزار میلیارد ریال فقط برای ارومیه اعتبار نیاز است. بهادری با اشاره به وجود مشکلاتی در بخشی از کانال انتقالی آب تصفیه‌خانه شماره ۲ از سد شهرچایی در گذشته، اعلام کرد: با توجه به نشست بخش‌هایی از کانال بتنی انتقال آب از سد شهر چای ارومیه به این تصفیه‌خانه، مشکلات اجرایی وجود داشت.
*ذخیره ۱۵۵ میلیون متر مکعبی آب در سد شهرچایی ارومیه
بهادری همچنین با اشاره به اینکه حجم ذخیره سازی سد مخزنی شهرچایی ارومیه ۲۲۰ میلیون متر مکعب است، اظهار داشت: متاسفانه امسال به دنبال کاهش ۲۰ درصدی میزان بارندگی در سطح استان طی سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، شاهد ذخیره ۱۵۵ میلیون متر مکعب آب در دریاچه پشت سد هستیم. وی ضمن تاکید بر لزوم بهینه سازی مصرف آب در سطح استان به ویژه حوضه آبریز دریاچه ارومیه، اظهار داشت: هم اکنون تنها دو سوم حجم مخزنی سد شهرچایی آب ذخیره سازی شده که هشداری برای مردم و مسئولان جهت مدیریت مصرف به ویژه تابستان امسال است. بهادری اجرای مدول دوم تصفیه خانه شماره ۲ ارومیه، آبرسانی به شهر خوی، اجرای طرح‌های مدیریت حوضه آبریز دریاچه ارومیه و اجرای طرح‌های نجات بخشی مصوب ستاد ملی احیاء دریاچه ارومیه و اجرای شبکه‌های آبیاری و زه‌کشی در اراضی کشاورزی استان را از جمله اولویت استان در بخش آب در سال ۹۳ عنوان کرد.
به هر روی هم اکنون ارومیه در مرحله چالش آبی بوده که در صورت ادامه روند مصرف بی رویه مردم، عدم تدبیر مسئولان و کاهش میزان بارندگی‌ها با وجود اینکه کارشناسان ۱۳ سال آینده را سال وقوع بحران آب در منطقه اعلام کرده‌اند؛ این زمان طی دو تا سه سال آینده فرا رسیده و معضلی جدی پیش روی آحاد مردم و مسئولان قرار خواهد گرفت.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۷:۳۲ ق.ظ
