خدا قوت جناب مدیرکل

گروه تحلیل: بررسی عملکرد هر سازمان ،نهاد و شرکت از آنجا حائز اهمیت است که این کنکاش بتواند میزان موفقیت سازمان را در اهداف نشانه گذاری شده سنجش نماید و بصورت بازخورد سبب بهبود در فرایند و اصلاح روش‌ها و کم کردن خطاهای شناختی و عملکردی در ورودی آن مجموعه و نهایتا سبب افزایش بهره وری سازمانی گردد.
به گزارش اراز آذربایجان بر همین منوال بررسی عملکرد و اثربخشی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور و زیر مجموعه های استانی آن، پر اهمیت جلوه می نمایاند که این سازمان بعنوان متولی آموزش های غیر رسمی، که از آنها غالبا‌ً بعنوان آموزش های مهارتی نیز یاد می شود، با توجه به رسالت مهم و خطیر خود در کاهش شاخص نرخ بیکاری می تواند باعث کنترل یکی از معضلات مهم و فراگیر و غیرقابل انکار امروز جامعه ما یعنی پدیده منحوس بیکاری شود.
استان آذربایجان غربی از سال ۱۳۵۲ فعالیت_های حرفه آموزی را زیر نظر وزارت کار در قالب مراکز تعلیمات حرفه ای و صندوق های کارآموزی و کانون کارآموزی آغاز کرد این آموزشِها ابتدا به ساکن در شهرستان های سردشت و مهاباد و ارومیه شهرک های ربط و زیوه بصورت مراکز سیار آغاز و در ادامه در شکل مراکز ثابت رنگ و بوی منسجم و سازمان یافته تری به خود گرفتند.ماهیت خروجی هر یک از سه متولی بالا تربیت نیروی کارماهر و نیمه ماهر و ارتقاء مهارت نیروی کار شاغل، به منظور جوابگویی به نیازهای بخش خدمات، صنعت ، کشاورزی و فرهنگ و هنر در جامعه بود.
بعدها و پس پیروزی انقلاب از سال ۱۳۵۹ که سازمان آموزش فنی و حرفه ای از ادغام این سه مجموعه موازی کار همراستا شکل گرفت، اهداف ذیل نیز به دو هدف عمده و اصلی سازمان الحاق گردیدند:
-ایجاد و توسعه توان کارآفرینی در گروه های هدف
-افزایش توان خود اشتغالی آحاد جامعه
-افزایش توان فرصت سازی (افزایش توان شرایط احراز شغل)برای افراد
-دیپلماسی مهارتی با جهان از طریق تبادل نیروی متخصص و آموزش دیده با سایر کشورها و حضور در المپیادهای جهانی مهارتی
-حمایت و توسعه مراکز آموزش فنی و حرفه_ای خصوصی(آموزش گاههای آزاد فنی و حرفه ای)
با این پیش درآمد از تاریخچه و اهداف سازمان و شناخت نسبی ساختار آن و با بررسی شاخص_های حسابی،فرایندی و پیامدی در میزان دسترسی به اهداف و یا مقایسه ای تطبیقی با درصد تحقق تعهدات تکلیفی گذشته سازمان بمنظور محاسبه میزان رشد کمی و کیفی این شاخص ها، در این نوشتار به ارزیابی یک دوره مدیریت آموزش فنی و حرفه ای آذربایجان غربی ورود می شود.معمولا در سازمانها و نهادهای آموزشی، سنجش میزان کمیت بصورت(نفر-دوره) و یا در حالت دقیق تر (نفر-ساعت) آموزش، محاسبه می گردد، شاخصی که بیانگر میزان فعالیت آموزشی در شمایل اعداد و ارقام است و فعالیت و عملکرد کلی سازمان را فارغ از اثربخشی و بهره روری نشان می دهد.اما سوای از نفر -ساعت آموزش، عامل مهمتر در سنجش میزان اثربخشی سازمان میزان ظریب اشتغال نفر-دوره های آموزشی است که از نتایج رهگیری واحد مشاوره و هدایت شغلی استخراج می_شود،ارقامی که به این پرسش مهم پاسخ می_دهند که در عمل این آموزشِها اثر بخش بوده است یا خیر؟استان آذربایجان غربی که از پیش قراولان مهارت آموزی کشور محسوب می شود، در حال حاضر با ۲۲ مرکز ثابت و بیش از ۳۱۵ آموزشگاه آزاد خصوصی که از این تعداد ۲۱۲ آموزشگاه ویژه خواهران و ۴۲ آموزشگاه مختص برادران و ۶۱ آموزشگاه دو منظوره است، با جدیت بحث مهارت آموزی در حوزه های مختلف ماموریت محوله سازمانی اش را دنبال می کند،استفاده از نیروی متخصص و کارآزموده و بروز کارگاهای دولتی و خصوصی این سازمان را از شمایل یک مکان آموزش معمولی به یک سازمان تخصصی ارتقاء داده است،نیروهای متخصص آموزشی که هر ساله موظف به بازآموزی و ارتقاء مهارت تخصصی به میزان ۱۲۰ ساعت در مرکز تربیت مربی کرج هستند و این آمار از ابتدای سال ۹۶ در قالب ۸۸ دوره آموزشی و ۳۴۲۰ نفر-ساعت آموزش خود را نشان داده است.نتایج اعداد و ارقام استخراج شده از پورتال سازمان آموزش فنی و حرفه ای نشان می دهد که میزان عملکرد این مجموعه از ابتدای سال جاری تا اول فصل زمستان در بخش دولتی در قالب ۱۵۵۲ دوره مهارتی به ۲۳۰۰۳ نفر-دوره معادل ۳ میلیون و ۵۲۸ هزار و ۵۳۸ نفر-ساعت آموزش را شامل شده است که از این میزان ۱۷۵۹۰۰ نفر ساعت در بخش صنایع و صنوف و ۴۰۳۰۰۰ نفر-ساعت در بخش پادگان و زندان و ۷۶۶۵ نفر نیز به مقدار ۱۴۶۱۴۹۷ نفر-ساعت در مراکز ثابت به کسب مهارت آموزی پرداخته اند.
و البته این همه ماجرای مهارت آموزی در استان نیست، به آمارهای بالا ، ارائه خدمات آموزش و ارتقای مهارتی به تعداد ۲۷۴۱ دوره، به ۱۳۶۹۱ نفر ،به میزان ۳۳۴۵۴۰۳ نفر-ساعت در کارگاهای بخش خصوصی یعنی آموزشگاههای آزاد تحت نظر این سازمان را بیفزاید ، تا به موازات فعالیت بخش دولتی میزان استقبال عمومی از مقوله مهارت آموزی توسط این بازوی توانمند سازمان در بخش خصوصی را نیز بصورت ملموس تر ادراک کرده باشید، مجموع ۶۸۷۳۹۴۱ نفر-ساعت آموزش با توجه به جمعیت فعال ۱۵۴۰۳۴۴ نفر استان به معنی ضریب نفوذ آموزشی ۴۵٫۷ ساعت آموزش برای هرنفر ازجمعیت فعال استان است که نشان از کارایی این آموزشِها در استان دارد.همچنین می توان اذعان کرد که مجموعا در مقایسه عملکرد بخش دولتی نه ماهه اول سال ۹۶ با سال ۹۵ افزایش کمی قابل توجهی را در حوزه های خدمات،کشاورزی و فرهنگ و هنر نشان می دهد و تنها در حوزه صنعت است که آمارهای سال ۹۵ بر نه ماهه سال جاری گوی سبقت دارد،باید اضافه کرد که در بخش غیر دولتی نیز میزان رشد کمی این آموزشِها در مقیاس با سال قبل در حوزه های مختلف مشهود است.
مقایسه عملکرد اداره کل آموزش فنی و حرفه_ای استان آذربایجان غربی در ابعاد شاخص_های عمومی و اختصاصی از سال ۹۳ الی سال ۹۵ نیز با رشد ۲۳۱ امتیازی و ارتقای رتبه استانی از ۱۹ به ۲ از موفقیت این مجموعه به صورت جهشی در میان دستگاههای اجرائی استانی حکایت دارد.بررسی روند تحقق تعهدات آموزشی از سال ۹۲ الی سال جاری نشان می دهد که این عملکرد با رشد ۲۶ درصدی مواجه بوده و نشان از دارا بودن ظرفیت های خالی آموزشی استان در سال‌های قبل می باشد که در دوسال اخیر به درستی مدیریت شده است و باعث ارتقای کمی توام با کیفی آموزش مهارتی در استان گردیده است.ورود به بحث تامین اعتبار پروژه های عمرانی نشان می دهد که پروژه احداث مرکز آموزش فنی و حرفه ای پیرانشهر که از سال ۹۲ با رکود اعتباری دست و پنجه نرم می_کرد و به علت عدم تخصیص اعتبار حتی در دو مرحله لغو پیمان و آماده واگذاری و فروش نیز شده بود، با تلاش اداره کل و طرح موضوع در کمیسیون ۲۱۵ و تصویب اعتبار ۲۶۰۰۰ میلیون ریالی و در ادامه با تلاش ها و رایزنی مدیریت افزایش آن به ۴۲۰۰۰ میلیون ریال باعث شد که نه تنها این پروژه به ایستگاه واگذاری نرسد، بلکه سبب گردید که یک فاز از آن در سال جاری به بهره برداری کامل برسد.
رشد قابل قبول درآمدهای اداره کل آموزش فنی و حرفه ای از محل عقد تفاهم نامه های استان در راستای توسعه آموزش های مهارتی شاخه کارودانش و همچنین میزان درآمد از آزمونهای مهارتی نیز مبلغ درآمدهای ثبت شده استان از رقم ثابت ۹۵۰۰ میلیون ریال در سال های اخیر را در سال ۹۶ به رقم ۱۶۰۰۰ افزایش داد که این رشد اعتباری خود در ارتقای عملکرد آموزشی نقش به سزایی داشت،به این افزایش درآمدی، تخصیص ۱۵۰ میلیون ریال در سال ۹۵ و ۴۰۰ میلیون ریال در سال ۹۶ را از محل اعتبارات استانی برای تحقق برنامه ترویج آموزشِهای مهارتی اضافه کنید که در زمینه برگزاری مسابقات مهارتی و تبلیغات و تهیه تجهیزات آموزشی و پرداخت حق التدریس مربیان هزینه گردید.
در سال های ۹۵ و ۹۶ رشد اعتبارات تملک و دارایی با حمایت استاندار و رییس سازمان برنامه و بودجه و ارائه گزارشات متنوع در شورای برنامه ریزی استان و همچنین تشریح برنامه ها در شورای اقتصاد مقاومتی سبب شد که آموزش فنی و حرفه ای بعنوان سومین دستگاه برنامه دار در زمینه اشتغال معرفی شود و تعامل با فرمانداران در توجیه و ارائه دست آورده‌ای آموزش فنی و حرفه ای موجب کردید که سازمان از انزوای چند ساله خارج و تاثیر نقش آموزش های فنی و حرفه ای در اشتغال پر رنگ تر گردد.
کسب رتبه دوم کشوری شاخص های عمومی و اختصاصی در جشنواره شهید رجایی، کسب رتبه سوم کشوری در حوزه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کشوری ، کسب رتبه مناسب سازی استانی و میزبانی مسابقات ملی مهارت در دو رشته مدیریت سیستم های تحت شبکه و فنآوری مد به همراه اعزام سه نخبه مهارتی به مسابقات بین المللی المپیاد ملی مهارت در ابوظبی در رشته های کاشی کاری،جواهر سازی و فناوری اتومبیل از افتخارات دیگر اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان آذربایجان غربی در سال ۹۶ محسوب می شود.
۲۲ مصاحبه تلویزیونی و ۲۷ گفتگویی مطبوعاتی به همراه نصب بنر و پلاکارد تبلیغاتی و پخش تیزرهای تبلیغاتی تلویزیونی و ۴ نشست خبری با اصحاب رسانه به منظور شناسایی سازمان و تبین برنامه ها و اهداف آن در میان اقشار جوان و جویایی کار شهری و روستایی از اهم برنامه های سال ۹۶ آموزش فنی و حرفه ای استان گزارش گردیده است.کارنامه خوب و پر ثمره فنی و حرفه ای استان آذربایجان غربی را می_توان با اشاره به رویکردهای برنامه آموزشی سال ۹۶ تکمیل کرد:
-توجه ویژه به آموزش روستائیان بلاخص روستاهای حاشیه دریاچه ارومیه در راستای توانمند سازی روستائیان و معیشت جایگزین با تاکید بر توانمدسازی و افزایش نرخ مشارکت زنان روستایی
-ارتقاء و افزایش بهره وری صنایع با توانمندسازی مهارتی فعالان در این حوزه
-کاهش آسیب های اجتماعی با توسعه کمی و کیفی مراکز آموزش سیار و همکاری بخش خصوصی در امر آموزش های مهارتی در سکونت گاههای غیر رسمی و حوزه زنان بی سرپرست و بد سرپرست و معتادین بهبود یافته.
-توجه به توانمندسازی شغلی سربازان
-توجه ویژه به آموزش در ندامتگاه ها و ارائه خدمات آموزشی برای خانواده مدد جویان
-ارائه آموزش های جوار دانشگاه‌های بمنظور توانمند سازی عملی این گروه هدف در ورود به بازارکار
-ارائه آموزش های مهارتی در دبیرستان های شبانه روزی
-رویکرد ارائه آموزش های فنی و حرفه ای تقاضا محور و تنوع بخشی به سبد عرضه محصولات
-استفاده از ظرفیت همه دستگاههای ذی ربط در راستایی تحقق اقتصاد مقاومتی آنچه ذکر شد فقط می تواند گوشه ای آشکارا و پیدا از عملکرد و فعالیت اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان آذربایجان غربی را در بر داشته باشد و یقیناً هستند از هزاران تلاش و کوشش انجام گرفته سازمانی که در پس پرده این آمار و اطلاعات ناپیدا و گمنام و مغفول مانده اند و با این اوصاف شکی نیست که در این نوشتار اجمالی فرصت نگرش از زوایایی ناپیدا به همه جوانب امر این مقوله وجود ندارد.
نگارنده این متن بعنوان یک کارشناس اشتغال و مدرس حوزه کارآفرینی ضمن اعتراف به ضریب مثبت و تاثیرگذار آموزشِهای مهارتی در دسترسی افراد به اشتغال پایدار، در مقایسه با همه کبکبه و دبدبه آموزشِهای رسمی و آکادامیک اما متاسفانه بدون ثمر،ضمن خسته نباشید به همه فعالان حوزه آموزش های مهارتی استان،یک »خسته نباشید« به سکاندار پرتلاش و مدبر این مجموعه فعال و پویا نیز از طرف همه دست اندرکاران و مدیران بخش دولتی و خصوصی بدهکار است.