به بهانه روز گراميداشت خبرنگار، خودمان را مخاطب قرار مي¬دهيم
اهالی مطبوعات ارومیه و مخاطب پروری
علی رزم آرای
گروه فرهنگی: شاید تا به امروز در روزنامه آراز آذربایجان و یا دیگر مطبوعات همکار استان و کلانشهرارومیه ده¬ها مورد مطلب، نوشتار و مقاله پیرامون موضوع مطبوعات و زمینه‌های انتشار یک مطبوعه و دیگر زوایای آن، چاپ و منتشر شده باشد.
اما حوزه مطبوعات علی‌الخصوص در استان ما یعنی آدربایجان‌غربی و شهر ما یعنی ارومیه، بیش از آنی که به عینه مشاهده و تجربه می‌شود با اصل و بطن خود فاصله دارد. یعنی با تخصص و حرفه‌ای به نام ژورنالیسم!؟ اما این مشکل و معضل چند بعدی است. مطبوعاتی که بیشتر، جایگاه و موقعیت دولتی دارند و بیشتر تابلو مدیریت دولتی در استان هستند و به جای دغدغه حرفه و تخصص فقط به صرفه اقتصادی می‌اندیشند دیگر در ظرفیت خود جایی برای مخاطب باقی نمی‌گذارند. اگر در گوشه و کنار این ظرفیت جایی هم باقی بود همه صرف یکه‌تازی خود مطبوعات می‌شود تا مثلاً هدایت افکار عمومی حداقل برای منافع خود مطبوعات نه فرهنگ‌سازی و اجتماع اندیشی و…اگر مورد بالا یعنی تابلو مدیریت دولتی بودن را به عنوان یک بعد کناری بگذاریم، موردی دیگر سر بلند می‌کند و آن موقعیت اقتصادی مطبوعات است. مطبوعات بدون زیر بنای محکم اقتصادی نمی‌توانند فعالیت حرفه‌ای و واقعی داشته باشند. یعنی ژورنالیسم را هم باید صنعت بدانیم و هر صنعتی لاجرم تولیدی دارد و بازاری و هر بازاری هم مصرف که نه مخاطب خاص خود را دارد، و در نهایت این فرایند نیاز به سرمایه و گردش سرمایه دارد و خروجی این فرایند نیز از یک سو گردش اطلاعات به شکل روز، دقیق و مفید خواهد بود و از دیگر سو بازده مالی این مطبوعات مفهوم شغل و حرفه را واقعی‌تر می‌کنداما در مورد مطبوعات استان آذربایجان غربی و کلاشهرارومیه حقیقت آن است که در این مجموعه به عادت و تجربه چند ده ساله انتشار ظاهرا ًمدوام و سر موعد با فعالیت حرفه‌ای اشتباه گرفته می‌شود. اسامی و القاب (و نه سمت و یا پست) پر طمطراق سردبیر و مدیر مسئول وهئیت‌تحریریه و یا شورای نویسندگان و… دلیل حرفه‌ای بودن یک مطبوعه خاص یا عام نیست. اسامی و القاب فوق در شرایط فعلی مطبوعات استان فقط در حد اسم هستند نه رسم، در حد یک کلمه! چرا که هنوز به ضرورت مطبوعاتی و ژورنالیستی در فعالیت مطبوعاتی هنوز در نیافته‌ایم که این اسامی و القاب در بعد واقعی خود که سمت و پست باشند، مسئولیت هستند نه اسم، نشانه جایگاه اجتماعی و اقتصادی یک فرد و یا یک مجموعه هستند نه یک اسم و لقب خشکیده بر شناسنامه مطبوعاتی یک مطبوعه که فقط به درد چالش‌های خط قرمزی و سیاسی کار ژورنالیستی و مطبوعاتی می‌خورند و بس! یا به درد پز و شهرت و… چاره درد بی‌درمان مطبوعات استانی آذربایجان غربی و کلانشهرارومیه بازگشت به ذات حرفه‌ای مطبوعات و ژورنالیسم است نه چیز دیگر. نگاه حرفه‌ای به عرصه مطبوعات مهم‌ترین بعد یک فعالیت مطبوعاتی است. اگر مطبوعات در تمام طول عمر مفید خود، اصل حرفه‌ای سازی و حرفه‌ای گری را در خود نهادینه نکند و به حکم آن هر روز تغییری اساسی و محکم را در خود سراغ نکنند، نباید به دنبال تجربه ماندگاری و تثبیت در عرصه فعالیت خود باشند. انتشار یک جریده و مطبوعه به حکم عادت و چرخه روزمره با اتکا به فعالیت اقتصادی مرتبط و نه مستقیم مطبوعاتی (رپرتاژ صرف، آگهی تبلیغاتی و از این دست) به معنای تثبیت آن جریده و مطبوعه در متن جامعه نیست! تثبیت و ماندگاری یک مطبوعه و جریده ابتدا به ساکن در متن جامعه و در میان مخاطبان آن شکل می‌یابد نه در انتشار کم محتوا و بی‌هدف هر روزه یا هر هفته و…با این همه، اگر مورد موقعیت اقتصادی مطبوعات را به عنوان یک بعد دیگر کنار بگذاریم باز هم مورد دیگری طرح می‌شود. عدم مخاطب محوری مطبوعات استان و یا همان اصل اساسی حرفه‌ای شدن و تخصصی شدن مطبوعات! درست است، مطبوعات مخاطب محور، در ذات خود اصل حرفه‌ای گری و تخصص را نهادینه کرده‌اند چرا که بهای واقعی را به مخاطب می‌دهند نه چیز دیگر. در واقع این ذائقه را هم خود می‌آفرینند و مخاطب را با توجه به روند و رویه خود جذب و هدایت می‌کنند. فکر او را با توجه به داده‌ها و مطالب خود شکل می‌دهند و او را از کانال و مسیر خود – مطبوعات- با روند روزمره و روزانه اجتماع و محل زندگی خود – مخاطبان- و جهان پیرامون آشنا می‌کنند. مطبوعات مخاطب محور به دلیل نفوذ در اعماق و لایه‌های مختلف اجتماعی می‌توانند به راحتی حلقه وصل فعالیت‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و… باشند. یعنی پل ارتباط و آگاه‌سازی در همه ابعاد مختلف باشد.کشف و پرورش ذائقه مخاطبان مختلف و از سویی اشتراک فکری و ذوقی مخاطبان با یک جریده و مطبوعه وزن این جریده و مطبوعه را در متن جامعه سنگین می‌کند. کشف و پرورش این ذائقه و ساختن آن اشتراک فکری و ذوقی، خود هنری است که در طول انتشار یک مطبوعه به دست آمده و رویه و آینده این مطبوعه و جریده را مشخص و تثبیت می‌کند. در آذربایجان غربی و کلانشهرارومیه ظرفیت‌های مهم و بی‌شماری در جهت مخاطب محوری مطبوعات وجود دارد. مطبوعات در آذربایجان غربی و کلانشهرارومیه مطبوعات محلی و منطقه‌ای به شمار می‌آیند و در این مسیر استفاده از ظرفیت‌های بومی و محلی برای ساختن و پرورش مخاطب ثابت و واقعی که جزء جامعه مخاطبان و عموم اهالی باشند، مطرح است. صرف عادت سازی اهالی و مخاطبان به یک صفحه و یا ستون که به زبان ترکی و مادری منتشر شده و یا تکرار مکررات پیرامون این زبان و فرهنگ آن و… را نمی‌توان مخاطب سازی و مخاطب پروری دانست. زمانی پرداختن به این مقوله مخاطب پروری و مخاطب سازی است که همان یک صفحه و یک ستون و در نوبت بعد همه بدنه اصلی یک مطبوعه برای مثال انعکاس دهنده وضعیت و جریان این مقوله باشند نه گریزی به عادت و یا اسم با یک ادبیات تکراری و کلیشه‌ای!
تهیه و انتشار ویژه نامه‌های خاص با موضوعات ویژه برای نسل جوان با ادبیات خاص آنان نیز از دیگر ظرفیت‌های مطبوعات استان است.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۵ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۵:۲۲ ق.ظ
