چالش های عمیق عقیدتی و فقهی دوران امامت امام باقر
گروه دین و زندگی: هفتم ذی الحجه سالروز شهادت امام باقر(ع) است که در این مجال نگاهی کوتاه به زندگی این امام بزرگوار خواهیم داشت. لفظ »اقر« به معنای »شکافنده« است و لقبی است که پیغمبراکرم(ص) به آن حضرت داده بود. آن حضرت فرزند امام چهارم و در سال ۵۷ هجری متولد شده بود, در واقعه کربلا چهارساله و حاضر بود و پس از پدر بزرگوارش به امرخدا و معرفی گذشتگان خود, به امامت رسید و درسال ۱۱۴و یا ۱۱۷ هجری ( به حسب بعضی از روایات شیعه توسط ابراهیم بن ولید بن عبدالملک برادرزاده هشام خلیفه اموی مسموم شده و) درگذشت.
در عهد امام پنجم از طرفی در اثر مظالم بنی امیه, هر روز در قطری از اقطار بلاد اسلامی انقلاب و جنگ هایی رخ می‌داد و از خود خاندان اموی نیز اختلافات بروز می‌کرد و این گرفتاریها دستگاه خلافت را مشغول و تا اندازه‌ای از تعرض به اهل بیت صرف می‌کرد.
و از طرفی وقوع فاجعه کربلا و مظلومیت اهل بیت که ممثل آن, امام چهارم بود مسلمانان را مجذوب و علاقمند اهل بیت می‌ساخت. این عوامل دست به دست هم داده مردم و خاصه شیعه را مانند سیل به سوی مدینه و حضور امام پنجم سرازیر ساخت و امکاناتی در نشر حقایق اسلامی و معارف اهل بیت برای آن حضرت به وجود آمد که برای هیچ یک از پیشوایان گذشته اهل بیت میسر نشده بود. و گواه این مطلب اخبار و احادیث بی‌شماری است که از امام پنجم نقل شده و گروه انبوهی از رجال علم و دانشمندان شیعه که در فنون متفرقه معارف اسلامی در مکتب آن حضرت پرورش یافته‌اند و در فهرستها و کتب رجال, اسامیشان ضبط شده است.
امامت پیشوای پنجم شیعیان؛ امام محمدباقر(ع) در برهه ای آغاز شد که جامعه آن روز بیش از هر زمان دیگر چالشهای عمیق عقیدتی و فقهی میان فرقه های اسلامی را یکی پس از دیگری تجربه می کرد
امامت پیشوای پنجم شیعیان؛ امام محمدباقر(ع) در برهه ای آغاز شد که جامعه آن روز بیش از هر زمان دیگر چالشهای عمیق عقیدتی و فقهی میان فرقه های اسلامی را یکی پس از دیگری تجربه می کرد. با حضور امام باقر(ع) در این عرصه، گام مهم و بسزایی در راستای تبیین آرای شیعیان برداشته شد و جنبش تحسین برانگیزی در میان دانشمندان شیعی پدید آمد که در اندک زمانی پس از آن توانست تفکرات خطرناک فرقه هایی چون مرجئه، جبریه، قدریه غلات را تا حد قابل توجهی منزوی سازد.دوره امامت ایشان و فرزند بزرگوارش امام جعفرصادق(ع) با مسایلی همچون انقراض امویان، بر سر کار آمدن عباسیان، پیدا شدن مشاجرات سیاسی و ظهور سرداران و مدعیانی مانند ابومسلم خراسانی، ترجمه کتب فلسفی و مجادلات کلامی مقارن است. در چنین شرایطی اختلاف شدیدی در کشورهای اسلامی پدید آمده بود و هر کسی از گوشه ای قیام می کرد و در نتیجه خلفا به سرعت تغییر می کردند؛ چنانکه در مدت امامت امام پنجم(ع) و در طی نوزده سال پنج خلیفه روی کار آمدند. لذا موقعیت مناسبی برای آن حضرت که از ظلم بنی امیه فارغ شده بود، پدید آورد تا انقلابی علمی را آغاز نماید. با بهره گیری از همین فرصت بود که بزرگانی از شیعیان و اهل تسنن در اطراف ایشان جمع شدند و حقایق و معارف اسلام را منتشر کردند. از همین روی امام محمدباقر(ع) و پس از وی امام جعفرصادق(ع) از موقعیت مساعد روزگار سیاسی، برای نشر تعلیمات اصیل اسلامی بهره جسته و دانشگاه تشیع و علوم اسلامی را بنیان نهادند. محضر امام باقر(ع) مرکز علما و دانشمندان و راویان حدیث و خطیبان و شاعران بنام بود و در مکتب تربیتی ایشان علم و فضیلت به مردم آموخته می شد.
امام باقر(ع) با درایت و هوشیاری تمام توانست، شکافی را که در گذر سالهای متمادی بین قرآن و عترت در باورهای دینی بخش عظیمی از مردم پدید آمده بود، از میان بردارد.
ایشان با درایت و هوشیاری تمام توانست شکافی را که در گذر سالهای متمادی بین قرآن و عترت در باورهای دینی بخش عظیمی از مردم پدید آمده بود، از میان بردارد.همانگونه که ذکر شد، عصر امام پنجم(ع) به دلیل وجود شرایط سیاسی خاص اوضاع حاکم، تا اندازه ای به امام اجازه برقراری مجامع علمی داد تا ایشان بتواند استعدادهای نهفته ای را که در جامعه اسلامی وجود داشت، تربیت کند؛ با این همه، نباید تصور کرد که امام با رعایت تقیه و پنهان کاری و عدم برانگیختن حساسیت دستگاه، این معنا را عملی کرده و با وجود تنگناهای خاص سیاسی و فرهنگی توانست دانشمندان برجسته ای را در رشته های گوناگون معارف چون فقه، حدیث تفسیر و دیگر شاخه های علوم اسلامی تربیت کند که که نام یکایک آنها در دست است. از برجسته ترین آنها می توان به زرارَ بن اعین محمد بن مسلم ثقفی، ابوبصیر، لیث بن البخری مرادی، برید بن معاویه عجلی اشاره کرد.
امام باقر(ع) در جایگاه بهترین مفسر قرآن با بازگو کردن تفسیر درست آیات، بسیاری از ابهام_ها را زدود و مشت مخالفان و سودجویان را باز کرد. او همواره برای به اثبات رسانیدن مدعاهای خود از آیات قرآن بهره می جست و کلام خدا را گواه بر سخن خویش می گرفت و می فرمود: »هر چه را می گویم از من سؤال کنید این که گفتی در کجای قرآن آمده تا آیه مربوط به آن را برایتان تلاوت نمایم.« امام به اندازه ای بر آیات قرآن تسلط داشت که »مالک بن اعین جهنی« شاعر هم عصر امام درباره او سرود: »اگر مردم درصدد جستجوی علوم قرآن بر آیند، باید بدانند که قریش بهترین دانای آن را دارد و اگر امام باقر(ع) در علوم قرآنی لب به سخن گشاید، فروع زیادی برای آن ترسیم خواهد نمود…«.خلاصه آنکه آثار حیات بخش نهضت علمی امام باقر(ع) در جهان تشیع و آشکار ساختن گنج های پنهان معارف و… همه و همه جلوه های بدیع و زیبایی از دانش، آگاهی و معرفت را ترسیم نموده و اعجاز علمی نسل کوثر را متجلی ساخته و گلواژه های علم و آگاهی را از بوستان قرآن و سنت به دلهای حق جو هدیه نموده است.آیت الله صدیقی در مورد ویژگی هیا امام باقر(ع) اظهار می دارد: یکی از ویژگی های محمد باقر علیه الصلوه و السلام این است که هم اسمش را و هم لقبش را پیغمبر عنوان کرده است و به مردم معرفی کرده است نشان دارش کرده است، مبلغش بوده است مروجش بوده است. هنوز متولد نشده بود، به جابر بن عبدالله انصاری فرمود: عمر تو طولانی می‌شود، این قدر می‌مانی تا یکی از فرزندان من که هم نامش نام من است و هم قیافه اش شمایلش، سیمایش، هیکلش، شباهتش آیینه ی من است. اسمش و رسمش با من تطبیق می‌کند. نسخه برابر اصل است. او را ببینی گویا داری من را می بینی، هیچ کم ندارد.
هم از نظر زیبایی، هم از نظر کمالات، هم از نظر اسم، هم از نظر مشخصات؛ آیینه ی تمام نمای جمال خدا و جلال خداست که پیغمبر هم جمال الله است و هم جلال الله است. امام باقر علیه الصلوه السلام آیینه ی تمام نمای جمال و جلال الهی است. هم اسمش اسم پیغمبر، هم شمایلش و ویژگی هایش و جاذبه هایش و هم? خصوصیاتی که از عالم دلبری می‌کند. در حضرت باقر علیه السلام آنچه در پیغمبر هست در وجود امام باقر علیه السلام موج خواهد زد. فرمود: وقتی او را دیدی سلام من را به او برسان!
وی ادامه می دهد: حضرت رسول، خاتم انبیاء سالار انبیاء، سید کائنات، مأمور ویژه مقرر کرده و پیش بینی فرموده که این زنده بماند که هم? سرنوشت ما را ولی خدا در شب قدر امضا می‌کند. در زمان پیغمبر مُهر و امضاء به دست خود پیغمبر بود. عمر حضرت جابر بن عبدالله انصاری را امضا کرده تا بماند. مأمور ویژ? تبلیغ سلام پیغمبر به امام باقر علیه الصلوه و السلام باشد.
حضرت [نبی خاتم] او را به عنوان کسی که حجاب جهالت را می‌تواند کنار بزند و گنج های علم را مثل کشاورزی که زمین را شخم می‌زند و برای رویش، گنج های حاصل خیزی را در آنجا می افشاند و قوت مردم را تأمین می‌کند؛ [معرفی کرده است.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۸ شهریور ۱۳۹۶ ساعت ۶:۴۸ ق.ظ
