نقش رسانه‌ها در بروز یا از بین رفتن شایعه
گروه اجتماعی: شایعه زمانی شکل می‌گیرد که خبری به نحوی به مخاطب برسد که نیازمند توضیح اضافه باشد، فلذا شنونده برای تکمیل دانسته‌هایی که حس می‌کند ناکامل است به منابع غیر رسمی خبری متوسل می‌شود.
بسیاری از محققان شایعه را یک بیماری اجتماعی می‌دانند که انسان بدان مبتلا می‌شود و نمی‌تواند به سهولت از آن دوری جوید. بیماری که نه علت به طور دقیق شناخته شده ای دارد، نه جمعیت هدف معین و نه پادزهر مشخصی دارد. بیماری که به نظر می‌رسد هیچ گاه نمی‌میرد.
برخی شایعه را قدیمی‌ترین رسانه‌ی گروهی می‌دانند که در تمامی طبقات اجتماعی وجود دارد و معتقدند که تاکنون تعریف کامل و جامعی از شایعه ارائه نشده چرا که محققان موقعی به بررسی شایعه‌ها می‌پردازند که دیگر زمان تحقیق و بررسی سپری شده است؛ و دیگر مردم جزییات مربوط به شایعه را فراموش کرده‌اند و یا به گونه ای آن را توجیه نموده و یا شایعه در ذهن آنان تغییر شکل داده است.
یکی از راه شناخته شده‌ی مقابله با شایعه قرار دادن مخاطب در جریان اخبار دقیق در کمترین زمان ممکن است. اخبار دقیق یعنی با همه جزییات بدون آن که چیزی از قلم بیفتد. کمترین زمان ممکن یعنی فراهم آوردن شرایط و امکاناتی که در اسرع وقت اخبار را به سمع و نظر مخاطبان برساند. مطالعه‌ها نشان داده وقتی رسانه ای خبری را زودتر از سایر رسانه‌ها انتشار می‌دهد. مخاطبان تفسیری از آن خبر را بیشتر به خاطر می‌سپارند که مربوط به رسانه ای است که زودتر خبر را رسانده، یعنی مخاطب دیدگاه خود را ناخودآگاه با رسانه ای منطبق می‌کند که تنها مزیتش نقل سریع‌تر اخبار بوده است.
بهترین راه مقابله و اعتماد سازی در باب شایعه تکذیب آن نیست، کتمان نیز دردی را دوا نمی‌کند. بنا به سنتی قدیمی هرگاه شایعه ای در می‌گیرد عده ای برای تکذیب آن بسیج می‌شوند. تکذیب شایعه ای که از توجه و اقبال زیادی برخوردار است چندان مفید نخواهد بود. کسی که شایعه ای را نقل می‌کند تا اندازه ای آن را باور کرده است. بنابراین رسانه باید برای مقابله با باورهایی که شکل گرفته باید ریشه ای تر و منسجم‌تر عمل کند.
شایعه در نبود سایر رسانه‌ها به وجود نمی‌آید بلکه خود به عنوان رسانه ای مکمل عمل می‌کند. اطلاعات ناقص را کامل می‌کند و مواردی را که گمان می‌رود اطلاعات نادرستی در آن باره ارائه شده اصلاح می‌نماید.
هر چه این خلاء رسانه ای محسوس‌تر باشد شایعه جامه‌ی رسانه ای تری به خود می‌پوشاند. در این حالت دیگر شایعه مکمل اخبار نیست خود رسانه ای است فراتر از سایر رسانه های رسمی در این صورت می‌توان حدس زد که چه تاثیرات مخربی اذهان و افکار عمومی را تهدید می‌کند.در زمانی که شایعه به یک رسانه ای مستقل و پذیرفته شده تبدیل می‌شود که خود را به سایر رسانه های رسمی تحمیل کرده، دیگر انتظار نداریم که واقعیت‌ها افکار عمومی را به پیش ببرند. در این حالت نیازهای مقطعی و انگیزه های پیدا و پنهان روانی است که اخبار را می‌سازند. چنان آشفته بازاری به وجود می‌آید که واقعیت در پشت هاله ای از ابر سیاه شایعه رنگ می‌بازد و گم می‌شود.
از موثرترین روش‌های رسانه ای مقابله با شایعه، اعتمادسازی میان رسانه و مخاطب است. وقتی رسانه ای توانست اعتماد عمومی را جلب کند حرف‌هایش نیز برای مخاطبان قابل باور خواهد بود.
رسانه های موثر در این راه نه تنها اعتماد مخاطیان را به خوبی جلب می‌کنند که افرادی را نیز به عنوان کارشناس و مجری به کار می‌گیرند که از پس سال‌ها توانسته‌اند در نظر مخاطبان از اقبال کافی برخوردار باشند در این صورت مخاطبان حتی در شرایط آشفته و بحرانی نیز اعتماد خود را نسبت به آن رسانه از دست نمی‌دهند.
منابع غیر رسمی گسیل اخبار که از بسترهای مناسب نشر شایعه‌ها هستند منابعی قابل کنترل هستند، اما هیچ گاه قابل حذف نیستند. در شرایطی که منابع غیر رسمی خود را به عنوان تنها راه دسترسی به اخبار درست معرفی کرده باشند منابع رسمی برای ورود به خانه های مردم راه سخت و دشواری در پیش دارند.
اما آن گاه که مخاطبان این اطمینان را دارند که رسانه های رسمی اخبار درست را به آن‌ها می‌رسانند، کمتر احتمال دارد که به منابع غیر_رسمی توجهی داشته باشند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۲۶ آبان ۱۳۹۲ ساعت ۶:۱۸ ق.ظ
