اختصاصي آراز آذربايجان:

ناکارآمدی طرح های کنترل بازار در آذربایجان غربی

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: فصل پاییز و بازگشایی مدارس برای خانواده ها خرید های زیادی را به همراه داشته است و باید با جلوگیری از احتکار کالا توسط سودجویان، بازرسی و نظارت بر انبارهای نگهداری اقلام ضروری به طور مستمر در دستور کار دستگاههای اجرایی و نظارتی ذیربط استان قرار گیرد.
نظارت درونی و احساس حضور در محضر حق، مانع از تخلف انسانها می شود. اما این عامل در همه انسانها و به قدر کافی وجود ندارد بنابراین نظارت بیرونی از اهم مسائل تمامی جوامع بشری است.
نظارت بر عملکردها اعم از افراد یا دستگاه_ها لازم و مفید است. رفتار،گفتار، حرکات و فعالیت_های عموم توسط افراد و دستگاه_های مختلفی در سطح جامعه تحت نظارت است.
اصل مهم نظارت در کشور ما به وسیله دستگاه_های مختلفی انجام می گیرد که در سطح قوای سه گانه در حال فعالیت می باشند. دستگاه_هایی که عهده دار وظیفه مهم نظارت بر رفتار و عملکرد دستگاه های دولتی هستند و برای این منظور انجام بررسی ها و بازرسی_های متعددی را برنامه ریزی می کنند. دستگاه_هایی که با ایفای تکلیف نظارت و بازرسی بر سایر اجزای نظام مسئولیت مهم پاسداری از اعتماد و اطمینان عمومی را عهده دار شده اند. انجام هرچه مطلوب و موثرتر وظایف محوله توسط افرادی که به امر خطیر نظارت و بازرسی از دستگاههای اداری، اجرایی و قضائی کشور می پردازند.
جوهر کنترل و بازرسی، نظارتی است که به وسیله آن عملکرد کارکنان در سازمان با معیارهای مشخص شده و هماهنگ با اهداف سازمان مورد بررسی قرار می گیرد. تا با آنها هماهنگی لازم را در اجرا داشته باشد. اساس این نظارت بر اطلاعات مبنایی استوار است که در اختیار مدیران سازمان از یک سو و بازرسان و ناظران از سوی دیگر قرار می گیرد. در نظارت اقدامات انجام شده با استانداردهای از پیش تعیین شده مقایسه می شود.
بازرسی و نظارت از دیرهنگام به عنوان یکی از اهرم های بازدارنده و کنترلی بازار در مفاهیم اقتصادی مطرح بوده است. اصولا تا کنترل و نظارتی در بازار شکل نگیرد نمی توان نسبت به اجرای بخشنامه ها و سیاستگذاری ها و قیمت_گذاری ها امیدوار بود.
اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان به عنوان متولی اصلی بخش تجارت و شبکه توزیع کالا، برای مبارزه توزیع کالای قاچاق و جعلی اقدام به ایجاد سامانه شبکه نظارت مردمی شبنم کرده است.
تقویت امکان سیاست‌گذاری و کنترل دولت در بخش کالا و خدمات، تسهیل در اجرایی شدن سیاستهای ویژه دولت در کنترل بازار و اطمینان مردم از نقش موثرتر دولت در حوزه کالاها و خدمات از اهداف کلی طرح است و افزایش امنیت و جلوگیری از توزیع کالای قاچاق و جلوگیری از تولید و توزیع کالای جعلی نیز برای این طرح بسیار مهم می باشد.
طرح شبنم که همان مخفف شبکه بازرسی و نظارت مردمی است به منظور تشخیص کالاهای قاچاق از کالاهای غیر قاچاق طراحی و برنامه ریزی شده است.
یکی از اساسی‌ترین اهداف مورد نظر طرح شبنم افزایش تعداد بازرسین است. به عبارت دیگر در حال حاضر تعداد زیادی بازرس رسمی و افتخاری با سرزدن و بررسی کالاهای غیرمجاز و قاچاق تخلفات را ثبت نموده و در اختیار مراجع نظارتی و قضایی قرار می‌دهند.
مشخص است که تعداد این بازرسان هرچه قدر هم که افزایش یابد با توجه به بودجه در دسترس از یک حد معینی فراتر نمی‌رود این در حالی ‌است که شبکه توزیع کالا بسیار گسترده و زیاد است و بین این دو تناسب مطلوبی وجود ندارد.
بنابراین در این طرح این امکان برای تک‌تک مردم فراهم شده است که بتوانند به عنوان بازرس عمل نمایند و در نتیجه گستره شبکه بازرسین از شبکه توزیع فراتر خواهد بود.
این در حالی است که در راستای اجرای طرح شبنم، ۲۵۰ هزار بارکد بر اقلام وارداتی مشمول طرح شبنم در استان آذربایجان غربی نصب شده است و اجرای مرحله دوم طرح شبنم در این استان برای دو میلیون و ۵۰۰ هزار قلم کالای مشمول طرح فرم خود اظهاری تکمیل شده است.
البته گزارش های رسمی حاکی است که از آغاز اجرای مرحله دوم طرح مذکور تاکنون برای ۵۰۰ هزار قلم کالا در سطح عرضه و دو میلیون قلم کالای وارداتی فرم خود اظهاری تکمیل شده است و در مرحله نخست اجرای طرح شبنم که از اول اردیبهشت ماه سال گذشته تا ۱۵ مرداد ماه به اجرا درآمد برای ۴۸۰ هزار قلم کالا در سطح عرضه خود اظهاری صورت گرفت و بارکد شبنم بر روی این کالاها نصب شده بود و همچنین برای چهار میلیون و ۴۰۰ هزار قلم کالای وارداتی از گمرکات استان نیز بارکد شبنم نصب شد.
این در حالی است که در راستای اجرای مرحله نخست طرح شبنم در استان یک هزار و ۶۷۶ بازرسی از واحدهای صنفی و غیرصنفی صورت گرفته است و ۱۴۰ واحد متخلف در آذربایجان غربی شناسایی شده است و با اجرای این طرح دو هزار قلم کالای فاقد بارکد در سراسر آذربایجان غربی جمع آوری شدند. شرایط کنونی وضعیت بازار در استان ایجاب می_کند که مسئولان از تمام امکانات و ظرفیت های موجود برای ایجاد ثبات قیمت ها در بازار عرضه و تقاضا استفاده کنند و با اخلالگران اقتصادی، خصوصا دانه درشت ها مطابق قانون برخورد جدی صورت گیرد.
اکنون که فصل پاییز و بازگشایی مدارس برای خانواده ها خرید های زیادی را به همراه داشته باید با جلوگیری از احتکار کالا توسط سودجویان، بازرسی و نظارت بر انبارهای نگهداری اقلام ضروری به طور مستمر در دستور کار دستگاههای اجرایی و نظارتی ذیربط استان قرار گیرد.