مسئول دبيرخانه شوراي منطقه آبخيز درياچه اروميه:
میزان ورودی آب با میزان تبخیر از سطح دریاچه ارومیه متناسب نیست
گروه گفت‌وگو: علیرضا سید قریشی، مسئول دبیرخانه شورای منطقه آبخیز دریاچه ارومیه گفت: میزان ورودی آب با میزان تبخیر از سطح دریاچه ارومیه متناسب نیست و همین عامل باعث بحرانی شدن وضعیت فعلی این دریاچه شده است.
دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران و در آذربایجان واقع شده است که مدتی است با مشکل خشکی دست و پنجه نرم می‌کند و میزان تبخیر از این دریاچه به نسبت سال‌های قبل آنچنان افزایش یافته است که میزان بارش‌ها نیز توانایی جبران تبخیر را ندارد.
برای اطلاع بیش‌تر از وضعیت فعلی و اقدامات صورت گرفته در خصوص احیای این دریاچه به محیط زیست مراجعه کرده‌ایم و با علیرضا سید قریشی مسئول دبیرخانه شورای منطقه آبخیز دریاچه ارومیه مصاحبه‌ای ترتیب داده شد تا به سوالات موجود در ذهن اکثر افراد حاضر در این منطقه و اینکه چه آینده‌ای پیش روی این پارک ملی و ساکنین اطراف دریاچه است به بحث و گفت‌وگو بنشینیم مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید:
آیا بودجه‌ای برای رسیدگی به وضعیت دریاچه اختصاص داده شده و این میزان برای به حداقل رساندن مشکلات کافی است؟
قبل از احیای دریاچه ارومیه و اختصاص هرگونه بودجه‌ای به این امر پروژه‌هایی در دست بررسی بوده که غیر از طرح‌های ۱۹ گانه مصوب دولت قرار است تغییراتی در برنامه‌ها و ساختار این پروژه‌ها توسط ستاد ملی دریاچه ارومیه که مجری این طرح عیسی کلانتری است، صورت گیرد؛ تا اردیبهشت ماه سال ۹۳، کارگروهی که در سطح ملی با همکاری ذی‌نفعان منطقه ایجاد شده است پروژه‌هایی را نهایی خواهند کرد و بعد از آن بودجه‌بندی انجام خواهد شد، ما هنوز در بحث پروژه‌ها و طرح‌ها به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم.
آیا دریاچه ارومیه با معضل اختصاص حق آبه دست به گریبان شده است؟
وضعیت حداقل تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه یک هزار و ۲۷۴٫۱ است که کم‌تر از آن را وضعیت بحرانی دریاچه می‌نامیم.در قالب برنامه مدیریت دریاچه ارومیه سالانه ۳٫۱ میلیارد متر مکعب حق آبه برای این دریاچه تعیین شده است اگر ۷ میلیارد مترمکعب در حوزه آبخیز دریاچه، روان آب و آب‌های سطحی داشته باشیم، ۳٫۱ میلیارد مترمکعب این حق آبه است.
در وضعیت نرمال در دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی، چهار تا پنج میلیارد متر مکعب به طور متوسط آب وارد این دریاچه شده است که در سال گذشته این میزان ۱٫۲ تا ۱٫۳ میلیارد متر مکعب بوده و سال‌های قبل از آن ۱٫۸ میلیارد متر مکعب که با این روند در هر سال میزان آب ورودی متغیر بوده است و این تفاوت چشمگیر در گذر سالیان متوالی نشان از کمبود حق آبه است و کفاف میزان تبخیر از این دریاچه را نمی‌کند.میزان آب ورودی (تقریبا بین ۳ تا ۵ میلیارد مترمکعب) در اواخر دهه ۶۰ و ۷۰ با میزان خروجی (تبخیر) آب از این دریاچه متناسب بود و از این رو سطح تراز دریاچه تغییر چندانی نمی‌کرد، در تابستان یک متر کاهش و در زمستان و بهار یک متر افزایش داشت ولی اکنون این اتفاق نمی‌افتد، تبخیر به اندازه‌ای است که میزان ورودی توانایی جبران تبخیر را ندارد و این مسئله باعث شده تا به تدریج از سطح تراز دریاچه کاسته شود و به نقطه بحرانی فعلی برسد.
وجود پل میانگذر ارومیه به تبریز (بزرگراه شهید کلانتری) تا چه میزان در خشک شدن این دریاچه تاثیرگذار بوده است؟
مطالعات جامع در خصوص سهم پل میانگذر به عنوان عامل اصلی خشکی صورت نگرفته است.
همان‌طور که صراحتا نمی‌توان اقلیم و خشکسالی را عامل اصلی وضعیت فعلی دریاچه قلمداد کرد پل میانگذر را نیز نمی‌توان به عنوان عاملین اصلی این پدیده در نظر گرفت.همه این عوامل دست به دست هم دادند و وضعیت بحرانی دریاچه را رقم زده‌اند.ساخت پل میانگذر بر روی پارک ملی (دریاچه ارومیه) از لحاظ زیست محیطی، امری غیرقانونی تلقی می‌شود که عوارض ناخوشایندی در پی داشته است.اعمال هرگونه تغییر در پارک‌های ملی سراسر کشور غیر قانونی و ممنوع است، در حالی که قانون شکنی بر روی دریاچه ارومیه رخ داده است.به صراحت می‌توان اشاره کرد که ساخت این پل بر جریان گردش آب در دریاچه ارومیه و تغییر رژیم رسوب‌گذاری دریاچه اثرگذار بوده است، اما به طور قطع نمی‌توان پل شهید کلانتری را به عنوان متهم اصلی این وضعیت در نظر گرفت.
بحران دریاچه ارومیه چه تاثیرات جدی بر زندگی مردم منطقه و آب و هوا خواهد داشت؟
قطعا تبدیل ۵ هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع عرصه آبی به یک شوره زار، تاثیر چشمگیری بر زندگی تمام ساکنین منطقه خواهد گذاشت.تصور کنید دریاچه‌ای که پیش از این تعدیل کننده شرایط آب و هوایی بوده است، اکنون با ریزگردهای نمکی، سبب افزایش دمای منطقه شده است.مناطق شرقی دریاچه ارومیه نیز قطعا بیش از دیگر ساکنین با این مشکل دست به گریبانند، پهنه آبی که در گذشته حیات را به مردم می‌بخشید امروز مشکلات عدیده ای را برای کشاورزی و ادامه حیات به ویژه در فصل تابستان که تابش و بازتابش از یک پهنه وسیع نمکی صورت می‌گیرد رقم زده است.
آژانس بین‌المللی ژاپن (جایکا) چه راهکارهایی برای احیای دریاچه ارومیه تدارک دیده‌اند؟
ارتباطات بین‌المللی در رابطه با دریاچه ارومیه رویداد جدیدی نیست و ژاپنی‌ها نیز اولین کسانی نیستند که وارد این بحث شده‌اند، به طور کلی برنامه مدیریت دریاچه ارومیه که از سال ۸۴ تدوین آن شروع شده است با همکاری دفتر عمران سازمان ملل متحد و با حضور مشاوران ارشد بین‌المللی که هرکدام در وظیفه خود جزء بهترین‌ها هستند صورت گرفته، همچنین برنامه‌های مدیریت ما نیز با همکاری مشترک بین دولت جمهوری اسلامی ایران و حوزه تسهیلات جهانی محیط زیست بوده است.دولت ژاپن نیز در این میان برای احیای دریاچه ارومیه ابراز تمایل کرده و در قالب آژانس همکاری بین‌المللی ژاپن وارد این مسئله شده است، با این حال انتظار برای کسب راهکار نداریم، تقریبا تمام راهکارها را می‌دانیم ولی برنامه عملیاتی نداریم و جایکا در حال حاضر کار ارزیابی را عهده‌دار است.در جمع‌بندی این بحث می‌توان گفت که تمرکز بر روی پروژه‌های در دست اجرا، بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی و همگام شدن با نهادهای بین‌المللی می‌تواند به احیای دریاچه ارومیه کمک کند و زندگی را به این پهنه آبی بازگرداند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۲۶ فروردین ۱۳۹۳ ساعت ۵:۰۱ ق.ظ
