اما و اگرهاي تصويب طرح جواني جمعيت//

مجلس مشکلات را بحرانی‌تر نکند

گروه جامعه: تصویب »طرح جوانی جمعیت« در مجلس یازدهم، آن هم به شیوه چراغ خاموش، همچنان با واکنش‌های مختلفی همراه شده به گونه‌ای که یک فعال اجتماعی تاکید دارد، دلیل اینکه قوانین اجرا نمی‌شود این است که طرح‌ها و قوانین مجلس با واقعیت‌های جامعه سازگاز نیست.
واپسین روزهای اسفند ۹۹ با تصویب »طرح جوانی جمعیت و حمایت خانواده« در مجلس شورای اسلامی همراه شد؛ طرحی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی ۲۶ اسفند ۹۹ با اجرای آزمایشی آن به مدت ۷ سال موافقت کردند در ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ برای شورای نگهبان ارسال شده که مشوق‌های بسیاری برای ازدواج و فرزندآوری دارد اما مخالفان، نقدهایی را هم به آن وارد می‌دانند.
نامه اعتراضی وزیر بهداشت
از جمله انتقادهای علنی به این طرح، نامه چند روز پیش وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به رئیس شورای نگهبان بود که ۱۰ بند این طرح را مغایر با سیاست‌های کلی نظام و اصول قانون اساسی اعلام کرد.طبق آن‌چه سعید نمکی مکتوب کرده، بندهایی از این طرح مجلس، تائید دستورالعمل‌های بهداشتی و درمانی و راهنماهای مربوط به سلامت و مراقبت از جنین را از حوزه صلاحیت وزارت بهداشت خارج کرده و ثانیا به حوزه‌های بسیار تخصصی پزشکی ورود کرده است.همچنین ماده دیگری از این طرح، در اجرای آموزش‌های حین ازدواج، وزارت بهداشت را مکلف کرده، محتوای تدوین شده توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای‌عالی انقلاب فرهنگی را در زمینه بهداشت، سلامت باروری و فرزندآوری عینا آموزش دهد که چنین امری نیز به دلیل تخصصی‌بودن مسائل پزشکی مغایر اسناد بالادستی است.
شریعتمداری: با محدود کردن غربالگری ژنتیکی مخالفیم
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز از دیگر مخالفان این طرح ضربتی مجلس است. محمد شریعتمداریوی در توئیتی با تصویب بخشی از »طرح جوانی جمعیت« مجلس مخالفت کرد و نوشت: با تصویب آن، بخش از طرح جوانی جمعیت در مجلس شورای اسلامی که محدود کردن غربالگری ژنتیکی را در پی دارد مخالفیم. اعتراض خود را بر مبنای نظرات سازمان بهزیستی برای استمداد فوری از شورای نگهبان به آن شورا فرستادیم. با انجام این غربالگری تا کنون از تولد ۷۳۰۰ نوزاد دارای معلولیت جلوگیری شده است«.همه این نقدها سبب شده طرح مصوب مجلس با دقت بیشتری در شورای نگهبان بررسی شود و حالا باید منتظر تصمیم نهایی درباره آن بود.در این میان نظرهای مخالف باعث شد که در روزهای اخیر جلسه‌ای با حضور موافقان و مخالفان طرح در پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شود. هادی طحان‌نظیف عضو حقوقدان شورای نگهبان در توئیتی در توصیف این جلسه نوشت: »در یک جلسه داغ سه‌ساعته طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران موافق و مخالف بررسی و دیدگاه‌های نمایندگان دوطرف شنیده شد. گزارشی از نظرات تخصصی دو گروه برای تصمیم‌گیری اعضای شورای نگهبان طبق قانون اساسی و شرع ارائه می‌شود«.چند روز پیش هم مجمع مشورتی حقوقی شورای نگهبان برای بررسی ابعاد حقوقی این طرح تشکیل جلسه داد و باید منتظر بود که نظر نهایی شورای نگهبان درباره این طرح چه خواهد بود.
مزایای طرح
برخی از اعضای کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت در مجلس، با دفاع قاطع از این طرح به برخی ویژگی‌های مهم آن اشاره کرده‌اند. در این طرح، حدود ۸ حکم در حوزه مسکن، ۱۴ حکم در حوزه تسهیلات شغلی، ۶ حکم در حوزه مشوق‌های مالی، ۱۰ حکم در حوزه بهداشت و درمان، ۱۴ حکم در حوزه فرهنگ‌سازی و ۷ حکم در مورد تسهیلات آموزشی آمده است. در این طرح، بیمه زوج‌های نابارور مورد توجه قرار گرفته و مقرر شده، زایمان طبیعی رایگان شود. برای دوران بارداری و شیردهی بیمه لحاظ خواهد شد. تسهیلات فرزندآوری و سهام یک‌ میلیون تومانی برای نوزادان در نظر گرفته می‌شود. مرخصی زایمان به دو برابر و مرخصی پیش از زایمان به ۳ تا ۶ ماه افزایش می‌یابد.همچنین چنانچه خانواده‌ای صاحب فرزند سوم شود، اگر یک‌بار از تسهیلات مسکن استفاده کرده باشد، می‌تواند برای بار دوم هم استفاده کند. خانواده‌های دارای سه فرزند و بیشتر هم در حوزه هزینه‌های ساخت مسکن تسهیلات ویژه‌ای دریافت می‌کنند، ضمن آن‌که تامین زمین برای این خانواده‌ها با شرط اجاره ۹۹ ساله است. خانواده‌هایی که دارای سه فرزند و بیشتر هستند، به ازای هر فرزند از ۱۵ درصد تخفیف مالیات بر حقوق بهره‌مند خواهند شد.
معایب طرح
اما به اعتقاد بسیاری، معایب این طرح، مهم‌ و جدی‌ هستند تا جایی که صدای افکار عمومی را درآورده است. به ویژه موضوع غربالگری جنین، موارد قانونی سقط‌ جنین و همچنین تعیین ستاد عالی جمعیت به عنوان تصمیم‌گیرنده نهایی مصوبه‌ها، از جمله معایب این طرح بوده که جنجالی شده است.ارائه چنین طرح‌های کارشناسی‌نشده از سوی برخی نمایندگان مجلس، زمینه را برای نگرانی مردم و بلاتکلیفی همزمان نمایندگان و مردم در عرصه‌های مختلف فراهم می‌کند.پرسش اصلی اینجاست که خاستگاه این طرح‌های کارشناسی نشده و دارای شائبه کجاست و این پیشنهادها از چه طریقی به نمایندگان می‌رسد؟
عجله مجلس برای تصویب طرح‌های کارشناسی نشده
در ارتباط با این موضوع داریوش قنبری فعال سیاسی-اجتماعی و از نمایندگان اسبق مجلس گفت: پس از ارائه برخی طرح‌های مبهم و دارای شائبه رانت، همچون طرح توزیع قیر رایگان با قید دوفوریت، حالا نمایندگان، طرح‌های جدیدی را در دستور کار خود قرار داده‌اند که مشخص نیست هدف‌شان چیست.قنبری ادامه ‌داد: عجله نمایندگان در ماه‌های اخیر برای تصویب قوانین جدید درحالی‌که فضای کشور در شرایط مساعدی نیست، آسیب‌ها و خطرها را تشدید می‌کند. به نظر می‌رسد این طرح‌ها فقط با ملاک قرار دادن برخی مطالبات شهروندان سعی در پاسخ دادن به این مطالبات با قید فوریت دارند. حال آنکه برخی از این طرح‌ها کارشناسی نشده است. افزون بر اینکه گزارش‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس هم در این فرایند شتابزده منتشر نمی‌شود.
ضرورت بازنگری مجلس در انتقادهای مطرح شده
این نماینده اسبق مجلس ‌افزود: جالب است که نمایندگان مجلس در برخی موارد،تصمیم‌های دولت را بدون کارشناسی می‌دانند اما خود در زمینه این طرح که موضوع مهم و حساسی است و باید بر اساس واقعیت‌ها درباره آن تصمیم‌گیری شود، کار کارشناسی لازم را صورت نداده و شتابزده عمل کرده‌اند.وی تاکید کرد: لازم است در بررسی روی جزئیات طرح، نمایندگان مجلس انتقادهای مطرح شده را مورد توجه و بازنگری قرار دهند و برای برطرف کردن مشکلات، شرایط بحرانی‌تری ایجاد نکنند.
بی‌تفاوتی مجلس در مسائل مهم‌تر
وی معتقد است: مجلس در حالی این تصمیم را تصویب کرده که یک سال است در مسائل مهم‌تر راه بی‌تفاوتی را در پیش گرفته و کم‌ترین بهره‌ای از اختیارات نظارتی خود نگرفته است.مجلس در حالی برای تصویب طرح‌هایی مانند همین طرح جوانی جمعیت قانون‌گذاری می‌کند که درباره پیشگیری از تحریم‌های خلاف حقوق بین‌الملل دولت آمریکا علیه ایران نیز بی‌تفاوت مانده است.قنبری با تاکید بر اینکه ما باید نگاه بخشی و شخصی را کنار بگذاریم، تصریح کرد: این نوع نگاه، مجلس را ناکارآمد می‌کند. ما نیازمند نظام اولویت‌گذاری نیز هستیم. باید نیازهای کشور، دستور کار مجلس را تعیین کند و اولویت‌های آن نباید طبق سرعت عمل دستگاه‌ها باشد. نمایندگان باید بدانند که منتخب حوزه انتخابیه خود نیستند، بلکه نماینده کل مردم ایرانند و باید نگاه فراملی داشته باشند که این نیازمند الزاماتی است. آنها باید بدانند که نیاز کشور چیست و مجلس را از نفوذی که می‌تواند داشته باشد، محروم نکنند.
ناسازگاری طرح‌ها و قوانین مجلس با واقعیت‌های جامعه
قنبری تاکید کرد: باید از طرح‌های شتابزده و خلق‌الساعه در مجلس پرهیز شود، دلیل اینکه قوانین اجرا نمی‌شود این است که طرح‌ها و قوانین مجلس با واقعیت‌های جامعه سازگاز نیست. سیاست‌های کلی نظام توصیفات تشریفاتی نیست، بلکه باید در همه پیکره‌ قانون‌گذاری کشور ساری و جاری باشد.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرناپلاس، اگر سوگندنامه نمایندگان به خوبی اجرا شود مجلس به جایگاه واقعی خود خواهد رسید. وقتی دستگاه‌های دولتی احساس کنند که پیشنهادهای آنها مورد توجه مجلس قرار گرفته است، همکاری بیشتری با نمایندگان خواهند داشت.