فروش داروهاي خريدقديم با قيمت روز قانوني اما بحث‌برانگيز

در ماه‌هاي اخير، روندي در برخي داروخانه‌ها مشاهده شده که ممکن است نگراني‌هايي جدي را در ميان بيماران و فعالان حوزه سلامت برانگيزد: داروهايي که با قيمت قديم خريداري شده‌اند، اکنون با قيمت جديد به فروش مي‌رسند؛ بي‌توجه به زمان خريد، موجودي قبلي يا شرايط اقتصادي مصرف‌کننده. اين روند نه‌تنها پرسش‌هايي درباره اخلاق حرفه‌اي و قانوني بودن اين اقدام ايجاد کرده، بلکه مي‌تواند تأثيرات قابل‌توجهي بر اعتماد عمومي و اقتصاد سلامت کشور داشته باشد. برخي معتقدند اين شيوه علاوه بر اينکه سودآوري غيرواقعي براي داروخانه‌ها به همراه دارد، بلکه هزينه‌هاي پرداختي بيمه‌ها را نيز به‌صورت غيرمنصفانه‌اي افزايش مي‌دهد.
در همين راستا، يک داروساز مي‌گويد: »يکي از ريشه‌هاي اصلي اين معضل به سياست‌هاي قيمت‌گذاري دستوري سازمان غذا و دارو بازمي‌گردد. تورم بالا و افزايش هزينه‌هاي توليد، شرکت‌هاي داروسازي را مجبور مي‌کند تا به‌صورت مکرر درخواست افزايش قيمت دهند. با اين حال، سازمان غذا و دارو در کميسيون‌هاي تخصصي قيمت‌گذاري، اغلب قيمت‌هاي پيشنهادي توليدکنندگان را تعديل مي‌کند تا از ايجاد شوک رواني در جامعه به دليل افزايش قيمت داروهاي استراتژيک جلوگيري کند. اين تعديل قيمت‌ها، که معمولاً کمتر از نرخ تورم واقعي است، باعث مي‌شود توليدکنندگان در طول سال چندين بار براي افزايش قيمت اقدام کنند.«
اين کارشناس خاطرنشان مي‌کند: »اين روند باعث شده که داروخانه‌ها براي جبران زيان‌هاي احتمالي ناشي از تأخير در پرداخت مطالبات توسط بيمه‌ها و همچنين بهره‌مندي از افزايش قيمت‌هاي آتي، بيش از نياز خود دارو خريداري کرده و انبار کنند.»
به گفته او، اين رفتار در ظاهر براي داروخانه‌ها سودآور است، اما در سطح کلان، چرخه‌اي معيوب ايجاد مي‌کند که هم به ضرر بيمه‌ها و هم به ضرر بيماران تمام مي‌شود.
تأثير بر اعتماد عمومي
از منظر اجتماعي، فروش داروهاي خريد قديم با قيمت روز باعث کاهش اعتماد بيماران به داروخانه‌ها مي‌شود. اين کارشناس در اين‌باره مي‌گويد: »بيماران گاهي متوجه مي‌شوند که دارويي با قيمت درج‌شده روي بسته‌بندي خريداري شده، اما در فاکتور با قيمت بالاتري ثبت شده است. حتي اگر شکايت کنند، به دليل حمايت آيين‌نامه‌هاي سازمان غذا و دارو از اين رويه، پاسخي دريافت نمي‌کنند.«اين موضوع مي‌تواند به کاهش اعتماد عمومي به نظام سلامت منجر شود و احساس بي‌عدالتي را در بيماران تقويت کند. اين داروساز پيشنهاد مي‌کند که به جاي افزايش چندباره قيمت‌ها در طول سال، قيمت‌گذاري ساليانه و واقعي انجام شود.
سودآوري داروخانه و افزايش پرداختي بيمه‌ها
يکي از مهم‌ترين پيامدهاي فروش داروهاي خريد قديم با قيمت روز، تحميل بار مالي اضافي به سازمان‌هاي بيمه‌گر است. اين داروساز اشاره مي‌کند که وقتي سازمان غذا و دارو قيمت جديدي براي يک دارو اعلام مي‌کند، بيمه‌ها معمولاً با تأخير چندماهه اين قيمت‌ها را در سامانه‌هاي خود به‌روزرساني مي‌کنند. در اين مدت، داروخانه‌ها داروهايي را که با قيمت پايين‌تر خريداري کرده‌اند، با نرخ جديد به فروش مي‌رسانند و اين اختلاف قيمت به‌صورت مستقيم بر دوش بيمه‌ها مي‌افتد. او اضافه مي‌کند: »داروخانه‌ها اين کار را حق خود مي‌دانند، زيرا معتقدند تأخير در پرداخت مطالباتشان توسط بيمه‌ها، ضرر مالي قابل‌توجهي به آن‌ها وارد مي‌کند. اما اين سيکل معيوب، هم بيمه‌ها و هم داروخانه‌ها را متضرر مي‌کند.«
پشت‌پرده فروش داروهاي خريدقديم با قيمت جديد/ قانوني، اما بحث‌برانگيز
محمد هاشمي، سخنگوي سازمان غذا و دارو، در واکنش به اين موضوع تأکيد مي‌کند که قيمت دارو در سراسر کشور به‌صورت مصوب و يکسان تعيين مي‌شود و داروخانه‌ها موظف‌اند بر اساس نرخ ثبت‌شده در سامانه، داروها را عرضه کنند.
او تصريح مي‌کند: »قيمت دارو در تمام کشور مصوب و يکسان است؛ يعني از خيابان فرشته تهران گرفته تا روستاهاي محروم زاهدان، داروخانه‌ها با يک نرخ مشخص -که در سامانه ثبت شده- دارو را عرضه مي‌کنند. وقتي متصدي داروخانه نام دارو را در سيستم وارد مي‌کند، قيمت مصوب در سامانه ظاهر و ثبت مي‌شود و بر همين اساس، داروخانه نمي‌تواند قيمت دلخواه خود را اعمال کند.«
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از خبرآنلاين،هاشمي توضيح مي‌دهد: »ممکن است روي بسته‌بندي دارو قيمت پايين‌تري درج شده باشد (چون موجوديِ قبلي داروخانه است)، اما در زمان فروش، به دليل افزايش قيمت مصوب آن دارو، فاکتور با نرخ جديد صادر شود. اين امر به معناي گران‌فروشي نيست، بلکه نتيجه به‌روزرساني قيمت‌ها در سامانه است.«
او تأکيد مي‌کند که اين رويه در مورد داروها صدق مي‌کند و ممکن است در مورد مکمل‌ها يا لوازم آرايشي-بهداشتي، تفاوت‌هايي در قيمت‌گذاري وجود داشته باشد.