جوانان پشت درهاي بسته بانک مرکزي

بر اساس قانون بودجه سال 1404 مبلغ وام ازدواج براي هر يک از زوجين 300 ميليون تومان تعيين شده است. براي زوج‌هايي که سن داماد زير 25 سال و عروس زير 23 سال باشد، اين مبلغ به 350 ميليون تومان افزايش مي‌يابد. اين وام با نرخ سود 4 درصد و بازپرداخت 10 ساله ارائه مي‌شود. اقساط ماهيانه براي وام 350 ميليون توماني حدود 3 ميليون و 200 هزار تومان برآورد شده است.
طبق گزارش بانک مرکزي، مهدي صحابي، مديرکل عمليات پولي و اعتباري اعلام کرد: تا 27 ارديبهشت 1404 مجموع پرداختي تسهيلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوري به بيش از 21.4 همت (هزار ميليارد تومان) رسيده است. اين تسهيلات به 99 هزار و 904 نفر پرداخت شده است. از اين ميان، 51 هزار فقره تسهيلات ازدواج به مبلغ 17 هزار ميليارد تومان و 44 هزار فقره تسهيلات فرزندآوري به مبلغ 4.4 هزار ميليارد تومان پرداخت شده که به ترتيب رشد 63 درصدي و 36 درصدي نسبت به مدت مشابه پارسال داشته‌اند.
جوانان پشت درهاي بسته بانک مرکزي
نکته مهم اين است که بسياري از جوانان در پشت درهاي بسته سامانه وام ازدواج مانده‌اند. نه درِ بانک‌ها باز مي‌شود و نه نوبت‌ها پيش مي‌رود. تنها چيزي که در حال پيشرفت است، سن ازدواج است.
به عبارتي اگر ديروز »خانه‌دار شدن« يک آرزوي دست‌نيافتني بود، امروز»گرفتن وام ازدواج« نيز به اين ليست اضافه شده است. صف‌ها از تابستان‌هاي تهران طولاني‌تر شده‌اند، نوبت‌ها به آهستگي حلزون پيش مي‌روند و حسرت‌ها سنگين‌تر از قسط‌هاي معوقه شده‌اند.
متقاضيان مي‌گويند: »چند ماهي است که ثبت‌نام کرده‌ايم و هنوز نوبتمان نرسيده است. بانک مي‌گويد که سهميه‌اي نداريم و بايد به بانک ديگري مراجعه کنم. اما همه بانک‌ها يک پاسخ مشابه دارند: نيست، نداريم، بعداً بياييد!«
»همه جا از مشوق‌هاي ازدواج صحبت مي‌شود، اما ما حتي نمي‌توانيم وام خود را دريافت کنيم. آيا اين واقعاً تشويق است؟«
» نوبتم چهار ماه پيش رسيد. مدارک کامل را ارائه دادم و ضامن هم آوردم، اما بانک اعلام کرد که بودجه‌اش تمام شده و بايد منتظر بمانم تا شايد دوباره اعتبار بيايد.«
«از زماني که عقد کرديم، فقط در جستجوي وام هستيم. زندگي‌مان عملاً متوقف شده است. نه خانه‌اي خريديم و نه خريد ديگري انجام داديم. مدام مي‌گويند صبر کنيد، اما تا کي بايد صبر کنيم؟!«
برخي افراد مي‌گويند »ازدواج نکنيد، زيرا بانک مرکزي وام نمي‌دهد!« اين يک شوخي تلخ است، اما واقعيتي است که ده‌ها هزار نفر اين روزها به وضوح آن را تجربه مي‌کنند. ازدواج دشوار شده و دريافت وام براي آن نيز سخت‌تر، و زندگي پس از ازدواج از همه اين‌ها دشوارتر است. فرزين براي ازدواج نسخه داد/ کارت خريد به جاي وام نقدي در ميان اين نابه‌ساماني‌هاي اقتصادي و پيچ‌وخم‌هاي هفت‌خان دريافت وام ازدواج، محمدرضا فرزين، رئيس‌کل بانک مرکزي، از اجراي آزمايشي طرحي جديد براي جوانان خبر داده است؛ طرحي که به‌جاي وام نقدي، کارت رفاهي خريد کالاي ايراني را در اختيار متقاضيان قرار مي‌دهد. اين کارت‌ها، که با همکاري وزارت صمت و بانک مرکزي طراحي شده‌اند، تنها براي خريد از توليدکنندگان داخلي معتبر قابل استفاده خواهند بود و هدف آن، تأمين مستقيم جهيزيه نوعروسان است. به گفته فرزين، نرخ سود اين کارت‌ها »بسيار پايين« خواهد بود؛ ويژگي‌اي که مي‌تواند آن را به گزينه‌اي جذاب براي برخي زوج‌هاي جوان بدل کند.
اما چيزي که مهم است اين است که هر سال وعده‌ها تازه مي‌شوند، اما مشکلات همان مشکلات قديمي باقي مي‌مانند. بانک مرکزي مي‌گويد منابع محدود است؛ وزارت اقتصاد مي‌گويد مسئوليت با بانک‌هاست؛ و بانک‌ها مي‌گويند اعتبار وجود ندارد. اما هيچ‌کس نمي‌پرسد جواني که يک سال است عقد کرده، چه زماني مي‌تواند وامش را دريافت کند، آيا وقتي فرزندش به دنيا آمد؟
وام ازدواج که قرار بود به عنوان مشوقي براي تشکيل خانواده عمل کند، اکنون به مانعي در مسير ازدواج تبديل شده است. وقتي دريافت اين وام دشوارتر از گرفتن ويزاي کانادا باشد، چه اميدي براي جوانان باقي مي‌ماند؟ ممکن است به زودي جوانان براي ازدواج به کشورهاي ديگر بروند؛ جايي که شايد وام وجود نداشته باشد، اما حداقل سيستم منظم‌تري دارد و خبري از صف‌هاي طولاني نيست.
در حال حاضر حدود 550 هزار نفر در صف دريافت وام ازدواج و 550 هزار نفر نيز در انتظار وام فرزندآوري هستند؛ پشت اين آمارها، صف‌هايي وجود دارد که شب‌ها جوانان با فکر به آن‌ها خوابشان مي‌برد. کابوس نوبت 300 هزار و چندم و کابوس تماس با بانک و شنيدن جمله آشنا: »فعلاً بودجه‌مان تمام شده، بعداً تماس بگيريد.«
صف وام ازدواج دو برابر شد
همچنين فاطمه محمدبيگي، رئيس فراکسيون جمعيت و حمايت از خانواده در مجلس شوراي اسلامي، در گفت‌وگويي به انتقاد از عملکرد دولت در اجراي قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت پرداخت. او از دو برابر شدن صف دريافت تسهيلات ازدواج و فرزندآوري خبر داد و اين موضوع را نقض صريح سياست‌هاي کلي جمعيت و قانون جواني جمعيت دانست. وي افزود: در حال حاضر نزديک به 14 ميليون نفر در سن ازدواج قرار دارند، اما به دليل عدم وجود حمايت‌هاي مؤثر، ازدواج‌ها به تأخير افتاده و اين موضوع به معناي تأخير در فرزندآوري و در نهايت از دست رفتن فرصت طلايي جمعيتي کشور است.
بازار وام فروشي داغ شد در اين ميان، بازار جديدي نيز شکل گرفته است؛ بازار خريد و فروش وام ازدواج. برخي ها هر 100 ميليون وام را به قيمت 30 تا ?? ميليون تومان خريد و فروش مي کنند؛ به اين ترتيب، وامي که بايد به جوانان تازه‌عروس و داماد برسد، اکنون به دست دلالاني افتاده که در کار «فروختن امتياز وام» هستند. برخي مي‌فروشند چون ديگر اميدي ندارند و برخي ديگر مي‌خرند تا بتوانند قسطي ماشين بخرند. و در نهايت، همان کساني که بايد مورد حمايت قرار گيرند، همچنان در انتظار مانده‌اند.
در اين شرايط تورمي، دريافت 300 ميليون تومان وام ديگر يک معجزه به حساب نمي‌آيد. اين مبلغ حتي براي رهن خانه کافي نيست. اما براي دريافت همين وام هم بايد ماه‌ها تلاش کرد. ابتدا بايد در سامانه ثبت‌نام کرد، مدارک را تهيه کرد، به بانک مراجعه کرد، ضامن آورد و دوباره به بانک رفت، و در نهايت، ممکن است دست خالي برگردد.
همچنين فرايند ثبت‌نام وام ازدواج به‌قدري پيچيده، فرسايشي و پر از بن‌بست‌هاي سامانه‌اي شده که بسياري از زوج‌هاي جوان عطاي آن را به لقايش مي‌بخشند يا ترجيح مي‌دهند براي راحتي کار، هزينه‌اي از جيب خود بپردازند.بنابراين، بازار جديدي شکل گرفته است: برخي سايت‌ها و افراد به‌صورت غيررسمي در ازاي دريافت مبالغي – که گاه تا چند ميليون تومان هم مي‌رسد – کل فرايند ثبت‌نام، انتخاب بانک و پيدا کردن شعبه داراي ظرفيت را انجام مي‌دهند. اين روند، عملاً يک کاسبي غيرشفاف و پررونق ايجاد کرده که از سختي‌هاي يک مسير اداري سوءاستفاده مي‌کنند. وضعيت وام ازدواج اکنون به يک شوخي تلخ تبديل شده است. همه از وجود آن مطلع‌اند، اما هيچ‌کس تجربه‌اش نکرده است. مانند جعبه‌اي که هميشه در ويترين قرار دارد؛ فقط براي تماشا، نه براي برداشتن. در شبکه‌هاي اجتماعي نيز انتقادات به شدت افزايش يافته است. کاربران با هشتگ‌هايي مانند وام ازدواج کجاست و نوبت نداريم، از مشکلات خود مي‌نويسند. از ماه‌ها انتظار، از بانک‌هاي بي‌اعتبار و از رويايي که هر روز دورتر مي‌شود.
احتمال برگزاري قرعه‌کشي ازدواج به زودي!
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از خبرآنلاين،به نظر مي رسد اگر اين روند ادامه يابد، سال آينده به جاي «مشوق ازدواج»، بايد «قرعه‌کشي ازدواج» برگزار کنيم، زيرا منابع محدود است و تنها تعداد خاصي از جوانان مي‌توانند ازدواج کنند. بقيه؟ يا بايد صبر کنند يا از تصميم خود منصرف شوند. در اين ميان، هيچ‌کس پاسخ‌گو نيست. هيچ‌کس نمي‌ گويد چرا اين صف‌ها به پايان نمي‌رسند؟ چرا بانک‌ها منابع کافي ندارند؟ چرا کسي جلوي وام‌فروشي را نمي‌گيرد؟ چرا جوانان ايراني بايد اين‌قدر تنها باشند، در حالي که تازه مي‌خواهند زندگي خود را آغاز کنند؟ در حالي که شعارهاي «فرزندآوري» و «تشويق ازدواج» در همه جا شنيده مي‌شود، در عمل نه وامي وجود دارد، نه حمايتي و نه اميدي. تنها جواناني مانده‌اند که نمي‌دانند با عشق خود چه کنند، وقتي حتي يک وام ساده هم نمي‌توانند دريافت کنند. وام ازدواج وجود دارد، اما فقط روي کاغذ.