جشنواره فيلم کن و سينمايي آشفته ميان هنر و سياست

در اين دوره که رويکرد سياسي بر نگاه صرفاً هنري غلبه داشت، برخي سينماگران ايراني نيز نقش پررنگي در انتقال پيام‌هاي سياسي ايفا کردند. هفتاد و هشتمين جشنواره فيلم کن با حضور گسترده فيلم‌هاي سياسي، دنيايي آشفته را از طريق سينما به رخ جهانيان کشيد. در نخستين روزهاي جشنواره، فيلم‌هايي به اوکراين پرداختند و در بخش مسابقه اصلي نيز آثار پرتنش و سياسي به نمايش درآمدند. موضوعات ضد اسرائيل و بحران غزه نيز در بخش‌هاي مختلف جشنواره حضور داشتند که نشان از تأکيد جشنواره بر رويکردي سياسي داشت.
با وجود اين، قطعي برق گسترده در روز پاياني جشنواره که کل منطقه را فرا گرفت، نمايش فيلم‌ها را مختل کرد و باعث سردرگمي شرکت‌کنندگان شد. خوشبختانه، ژنراتورهاي پشتيبان کاخ جشنواره فعال بودند و مراسم اختتاميه با حضور ژوليت بينوش، رئيس هيئت داوران، برگزار شد.
در اين مراسم جايزه بزرگ کن که پس از نخل طلا دومين جايزه مهم جشنواره است، به درام خانوادگي »ارزش احساسي« ساخته يواخيم تريه اهدا شد. اين فيلم درباره تلاش يک فيلمساز براي ترميم رابطه‌اش با دخترش است. ناديا ملتي بازيگر فيلم »خواهر کوچک« جايزه بهترين بازيگر زن را به دست آورد و واگنر مورا براي »مامور مخفي« جايزه بهترين بازيگر مرد را دريافت کرد. کارگرداني اين فيلم نيز به کلبر مندونسا فيليو تعلق گرفت.
جوايز ديگر شامل فيلمنامه بهترين اثر براي »مادران جوان« به برادران داردن، جايزه ويژه هيئت داوران به بي گان براي »رستاخيز« و جايزه دوربين طلايي براي فيلم »کيک رئيس‌جمهور« به کارگردان عراقي حسن هادي بود که نخستين جايزه جشنواره کن براي يک فيلم عراقي محسوب مي‌شود.
هيئت داوران امسال با رياست ژوليت بينوش و حضور اکثريت زنان، از هنرمنداني چون هالي بري، جرمي استرانگ و آلبا رورواچر تشکيل شده بود. هفتادوهشتمين دوره جشنواره فيلم کن نخل طلاي خود را به »يک تصادف ساده« داد. اين دومين نخل طلاي سينماي ايران پس از فيلم »طعم گيلاس« ساخته عباس کيارستمي است. اين دوره جشنواره کن نشان داد که رويکرد سياسي در اولويت قرار دارد و گاه به قيمت ناديده گرفتن نگاه هنري پيش مي‌رود. اين نگرش سياسي گاهي با مشارکت هنرمندان ايراني، موجب غفلت از مفاهيم مهمي چون »وطن« شده است؛ واژه‌اي که در آثار و گفته‌هاي سينماگران ايراني اغلب به صورت ضمني حضور دارد. با اين حال، هنرمنداني نيز از اين فرصت استفاده کرده‌اند تا سينما و کشورشان را به شيوه‌اي سازنده ارتقا دهند، بدون آنکه به نقدهاي بي‌حاصل و غرغرهاي رايج دامن زنند.
تمرکز بيش از حد بر رويکردهاي سياسي در جشنواره کن، اگرچه به نمايش بحران‌هاي جهاني بپردازد، اما مي‌تواند آثار و هنرمندان را از عمق و ظرافت‌هاي هنري فاصله دهد. وقتي سياست بر هنر غلبه مي‌کند، ممکن است فيلم‌ها بيشتر به پيام‌هاي آشکار و يک‌جانبه محدود شوند و ظرفيت سينما به‌عنوان زبان چندوجهي بيان احساسات، تجربه‌ها و داستان‌هاي انساني، دچار نقصان شود.
در اين ميان، حضور پررنگ هنرمندان ايراني در چنين فضايي، در حالي که »وطن« و مفاهيم ملي و فرهنگي در سايه پيام‌هاي سياسي قرار مي‌گيرند، چالش‌هاي ويژه‌اي ايجاد مي‌کند. سينماي ايراني که طي سال‌ها با ظرافت و نگاه هنري خاص خود شناخته شده، ممکن است در اين روند تحت تأثير قرار گرفته و از بازنمايي دقيق و چندبعدي هويت و فرهنگ خود دور شود. غفلت از »وطن« به معناي کم‌رنگ شدن هويت فرهنگي و اجتماعي است که اکثر سينماگران ايراني تلاش کرده‌اند به آن وفادار بمانند.اين رويکرد مي‌تواند به دو آسيب مهم منجر شود: اول، کاهش اعتبار و ارزش هنري فيلم‌ها به‌خاطر قالب‌بندي بيش از حد سياسي و دوم، محدود شدن حوزه اثرگذاري سينما به پيام‌هاي سياسي آني، به جاي پرداختن به موضوعات انساني و جهاني که قابليت ماندگاري و تأثيرگذاري عميق‌تري دارند.با اين حال، هنوز هنرمنداني هستند که با استفاده از فرصت‌هاي جشنواره، به جايگاه والاي سينما به عنوان هنر و رسانه‌اي براي ارتقاي فرهنگ و نقد سازنده تأکيد مي‌کنند
به گزارش آرازآذربايجان به نقل از تسنيم،اين افراد نشان مي‌دهند که مي‌توان در بستر نگاه سياسي، بدون افراط و تفريط، پيام‌هاي فرهنگي و هنري را حفظ و تقويت کرد و از سينما به عنوان ابزاري براي تعالي هنري و ملي بهره برد.
[email protected]