نگاهي به تاريخچه امامزادگان اروميه
امامزادگان ارومیه محور وحدت منطقه‌ای با تاریخ چند هزار ساله
مرثضی جمشیدی
گروه اجتماعی:حضور سادات علوی در طول قرن‌های نخستین اسلامی در منطقه آذربایجان، یکی از حوادث شناخته شده تاریخی بوده است. نزدیکی این منطقه به سرزمین دیلمستان و وجود بخش‌های کوهستانی در آن منطقه با توجه به تعقیب و گریزهایی که میان حاکمان ظالم علیه سادات علوی به وجود می‌آمد، موقعیت مناسب برای سکنی گزیدن به شمار می‌رفت.
در آذربایجان غربی در حال حاضر تعداد قابل توجهی از آرامگاه‌های امامزادگان مورد توجه مردم محلی و زائران است که در طول قرن‌های گذشته هر یک نقش بسزایی در قوام بخشی به ساختار مذهبی و فرهنگی این ناحیه داشته‌اند.
در ارومیه مشاهد مشرفه امام‌زاده سراج الدین، امام‌زاده غریب حسن، امام‌زاده ابراهیم و امام‌زاده محمد به عنوان سه بارگاه اصلی زیارتی در شهر هستند. امام‌زاده غریب حسن از نوادگان امام سجاد (ع) به شمار می‌رود و سایر امامزادگان ارومیه به نوادگان امام کاظم (ع) نسبت داده می‌شوند. خوی، نقده، میاندوآب و سلماس نیز به عنوان سایر شهرهای استان آذربایجان غربی هر یک به میزبانی از مشاهد شریفی از امامزادگان مفتخر هستند. امام‌زاده ابراهیم و امام‌زاده محمد که در آرامگاهی در روستای برکشلو در ?? کیلومتری شرق ارومیه قرار دارند به عنوان مهم‌ترین بارگاه زیارتی در این شهر شناخته می‌شوند.
تاریخ شفاهی آذربایجان یک منبع غنی از رویدادهای چند هزار ساله را مرحله به مرحله تجربه کرده است. این منطقه به دلیل مجاورت با مناطق شهری ایران باستان، در کوران تمدن‌های نخستین و حواشی مرتبط با آن بوده است. از دوره ماد گزارشات مختلفی نسبت به وضعیت آذربایجان منعکس شده و در سیر تاریخ، ارومیه و شهرهای اطراف آن همواره مورد تاخت و تاز حکام و سلسله‌های مختلف بوده‌اند. هر زمان که تاریخ ارمغان‌آور امنیت بوده است، این ناحیه رنگ پیشرفت و تمدن به خود گرفته و هرگاه تلاطم و کشمکش‌های سیاسی سلطه یافته، شهرهای این ناحیه به دلیل موقعیت خاص ژئوپلیتیک خود صدمات بیشتری دیده‌اند. تعدی خلفای اموی و عباسی بر این ناحیه در اخذ مالیات‌های سنگین در برخی مقاطع موجب نارضایتی‌های عمومی می‌شد که گاهی به قیام‌های بزرگ و دردسرساز نیز تبدیل می‌گشت.
دوره‌های آل بویه و ایلخانی توانست تا حدودی آرامش و امنیت را در مناطق مختلف از جمله آذربایجان فراهم نماید. این منطقه در جریان حمله مغول یعنی پیش از تشکیل سلسله ایلخانی، تحت هیجان‌های ناشی از درگیری میان اسماعیلیان و مغولان قرار داشت و با شکل گیری سلسله ایلخانان به عنوان مغولان مسلمان و ایرانی شده توانست موقعیت فرهنگی و سیاسی خویش را باز یابد. در نهایت نیز پیدایش فعالیت‌های خاندان شیخ صفی الدین موجب شد که آذربایجان بیش از گذشته مورد توجه عمومی قرار بگیرد. در جریان درگیری‌های صفوی – عثمانی ارومیه و شهرهای اطراف آن دستخوش هزینه‌های گزافی شده تا آنکه مسیر تاریخ به تدریج به سلسله‌های جدید‌تر منتهی شد و نقش آذربایجان در تاریخ معاصر را بر صفحات تاریخ حک نمود.
بی‌گمان در شهری با چنین گذشته طولانی و تجربه‌های گرانسنگ نمی‌توان تحولات اجتماعی را بر اساس قواعد سست یا احساسی تحلیل نمود. آنچه که ناحیه آذربایجان اعم از آذربایجان شرقی و غربی را در میان حوادث عظیم گذشته حفظ نمود و امروز به عنوان یکی از ارکان مهم ساخت مذهبی و فرهنگی کشور به شمار می‌رود، باورهای اصیل اعتقادی و فرهنگی است. مردمانی که در شهرهایی چون ارومیه، سلماس، خوی و… در طول قرون متمادی شاهد تمدن، پیشرفت، فرهنگ و اجتماع بوده‌اند، در عین حال، حفظ باورهای مذهبی را محور اصلی زندگی اجتماعی خویش قرار دادند و امروز پیش از آنکه تاریخ باستانی یا نمادهای موجود تاریخی حکم مبانی فرهنگی را به خود اختصاص دهند، این نماد‌ها و بارگاه‌های قدسی هستند که در عمل وارد سبک زندگی مردم شده‌اند و معرف این جامعه هستند.
مهم‌ترین تاثیر بارز این جهت‌گیری واحد میان مردم آذربایجان حفظ وحدت و یکپارچگی عمومی است. آذربایجان غربی به دلیل وجود تبلیغات مسموم در زمان حال از طرف گروهک‌های تروریستی وابسته به غرب، به شدت تحت آماج تبلیغات جنگ نرم و تهدیدهای متعدد اقدامات تروریستی قرار دارد. ترویج اختلافات قومی و مذهبی در این ناحیه از طریق رسانه‌های وابسته به بیگانه می‌تواند هر جامعه‌ای را با خطر فروپاشی مواجه سازد. اما در صورتی که یک حبل متین و یک آرمان قدسی بر قلب‌های جامعه حاکم باشد، تمام تهدید‌ها از میدان اثر گذاری خارج می‌شوند.
محور وحدت در منطقه آذربایجان در حال حاضر مذهبی است که بزرگان آن در طول قرون گذشته برای حفظ آن در تمام سطوح تلاش کرده‌اند و امروز مقابر شریف آن‌ها به دلیل تقوا و صلابت آن‌ها مورد توجه مردم اعم از شیعه و سنی است. ساداتی که بدون ایجاد حساسیت به مذهب مردم تنها به دفاع از حق و دفاع از مظلومان کمر همت بسته بودند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۵ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۶:۱۸ ق.ظ
