۵۳ هزار کشاورز حوضه ارومیه به دریاچه تشنه آب اهدا کردند
گروه اقتصادی: ۵۳ هزار کشاورز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با صرفه جویی، ۵۰ درصد از سهمیه آب خود را در یکسال گذشته به این دریاچه هدیه کردند تا این پهنه آبی از شور احوالی بیرون آید.
در واقع حضور مستقیم و مشتاق کشاورزان در اجرای طرح توسعه کشاورزی پایدار نور امیدی برای نجات دریاچه ارومیه است که در شهرستان های میاندوآب و نقده در استان آذربایجان غربی در حال توسعه است، صرفه جویی ۵۰ درصدی از منابع آبی یکی از نتایج این همکاری است.
براساس یک آمار ۱۴۲ هزار کشاورز در استان آذربایجان غربی ، ۲۴۴ هزار و ۸۹۵ نفر در آذربایجان شرقی و ۱۱۰ هزار کشاورز در استان کردستان و در مجموع ۴۹۶ هزار و ۸۹۵ کشاورز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به کشاورزی مشغول هستند که از این تعداد ۵۳ هزار کشاورز در طرح توسعه کشاورزی پایدار همکاری می کنند. حوضه آبریز دریاچه ارومیه از لحاظ کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است و یکی از دلایل اصلی بحرانی شدن این دریاچه، کشاورزی سنتی و برداشت بی رویه آب از منابع آبی سطحی و زیر زمینی آن است از این رو تغییر کشاورزی سنتی به سمت کشاورزی پایدار یکی از تصمیم های اساسی دولت در راستای احیای این دریاچه است.توسعه زمین های کشاورزی در چند سال اخیر رو به افزایش است به طوری که سطح زیر کشت کشاورزی در آذربایجان غربی دراواخر دهه ۸۰ برغم کاهش منابع آبی و خشکسالی ها و کاهش آب های سطحی وسفره های زیرزمینی به بیشترین حد خود رسیده و۳۰۰ هزار هکتار سطح زیر کشت آبی جای خود را به ۴۹۰ هزار هکتار کشت آبی داده است.
بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده منابع آب است، طبق برآوردها نزدیک به ۹۰ درصد منابع آبی در این بخش مصرف می شود، همچنین بررسی ها نشان می دهد میانگین راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی در سطح حوضه آبریز از حدود ۳۰ درصد بیشتر نیست.بر این اساس طرح توسعه کشاورزی پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تعریف شد و اجرای آن از سال ۱۳۹۱ با همکاری کشور ژاپن آغاز شد.این طرح با نام استقرار برنامه کشاورزی پایدار با راهبرد IPCMIPCM در حوضه دریاچه ارومیه تعریف شد، مدل IPCMIPCM یک بسته مدیریت تلفیقی، تحقیقی، اجرایی، ترویجی سیستمی است که قابلیت سازگاری فناوری ها با تغییرات محیطی توانمند سازی ذینفعان، ارتقای ظرفیت نوآوری و خلاقیت و توان آنان از مهمترین اهداف این راهبرد است.این طرح با هدف تغییر روش های تولید در کشاورزی فعلی با اتکا بر امکانات محلی موجود بر آموزش ، ارتقای مهارت و کارگروهی مبتنی بر چرخه اطلاعات و توسعه مشارکتی فناوری سبز اجرا می شود.نقش کشاورزان در اجرای این طرح بسیار پررنگ است زیرا طرحی است که از مزارع و باغ ها آغاز می شود بنابراین توجیه این قشر بسیار مهم است و طرح حفاظت از تالاب های ایران که وظیفه اجرایی بخشی از این طرح را برعهده دارد، بسیار موفق عمل کرده است.این طرح اکنون در روستاهای دو شهرستان میاندوآب و نقده در استان آذربایجان غربی در حال اجرا است که در برخی سایت ها کشاورزان با مشارکت در سرمایه این طرح به کمک احیای دریاچه ارومیه آمده اند.
سازمان حفاظت محیط زیست در یک تور خبری تعدادی از خبرنگاران را به منطقه اعزام کرد تا از نزدیک با روند اجرای طرح توسعه کشاورزی پایدار آشنا شوند که تعدادی از مسوولان محلی، کشاورزان و کسانی که این طرح در مزارع آنها در حال اجرا است نیز حضور داشتند.محرم دیانتی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان میاندوآب دراین بازدید گفت: زرینه رود و سیمینه رود دو رودخانه اصلی آبریز دریاچه ارومیه است که در گذشته ۶۰ تا ۷۰ درصد آب این دریاچه را تامین می کرد اما اکنون چیزی جز زه آبها و مقداری روان- آبهای سطحی که وارد آن می شود دیگر اثری از حیات این رگ های اصلی دریاچه نیست.به گفته وی در دهه ۶۰ بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی یکی از مشکلات اساسی برای کشت در منطقه بود اما اکنون با بحران آب در منطقه مواجه هستیم.وی گفت: شهرستان میاندوآب با وسعت ۲۱۴ هزار هکتار دارای ۵۲ هزار هکتار اراضی آبی و ۳۰ هزار هکتار دیم است که در آنها سالانه ۸۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی تولید می شود.دیانتی افزود: ۴۸ درصد آب زرینه رود و سیمینه رود از این شهرستان می گذرد بنابراین به عنوان پایلوت اجرای طرح توسعه کشاورزی پایدار انتخاب شده است.همچنین فرجی مجری طرح توسعه پایدار کشاورزی شهرستان میاندوآب گفت: این طرح از سال ۱۳۹۳ با همکاری کشاورزان در میاندوآب آغاز شده است که این طرح در ابتدا با انتخاب زمین و انجام سه آزمایش برروی خاک کلید خورد.وی با اشاره به نتیجه اجرای این طرح در یکی از مزارع چغندر قند توضیح داد: در یکی از مزارع چغندر قند که اکنون به صورت پایلوت کار می کند پیش از اجرای این طرح در مرحله اول به ۲۰ ساعت آبیاری ، مرحله دوم و سوم ۱۵ تا ۱۶ ساعت زمان برای آبیاری نیاز داشت اما بعد از اجرای این طرح مرحله اول به ۶ساعت و دوم و سوم به ۳ ساعت کاهش یافته است.فرجی افزود: بررسی ها نشان می دهد که از نظر میزان مصرف آب نیز حدود ۵۰ درصد صرفه جویی شده است زیرا قبلا با روش غرقابی آبیاری می شد اما اکنون کاملا علمی و اصولی آبیاری می شود، دراین روش بذر برروی پشته ها کاشته می شود بنابراین کود شویی نیز ندارد که با این روش نه تنها عملکرد محصول افزایش می یابد بلکه تا ۴ درصد نیز افزایش عیار قند در چفندر را بالا می برد.وی گفت: همچنین چون در این روش کودشویی بسیار پایین است بنابراین تا حدود ۴۰ درصد مصرف کود و سموم شیمیایی نیز کاهش یافته است، همچنین آب به صورت نشتی وارد زمین می شود از این رو میزان تبخیر سطح نیز کاهش می یابد و زمین همواره مرطوب است. فرجی افزود: سالانه ۲۵ تا ۳۰ هزار هکتار چغندر قند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه کشت می شود که حدود ۵۴ تن در هکتار برداشت محصول دارد بنابراین اگر با این روش حدود ۳۰ درصد در آب صرفه جویی شود این میزان وارد دریاچه ارومیه می شود.وقتی وارد اراضی کشاورزی که به صورت پایلوت در حال اجرای این طرح هستند می شوید پرچم های قرمز، زرد و سبز را مشاهده می کنید که در سردر مزارع خودنمایی می کنند، پرچم قرمز یعنی اینکه هنوز کاری در مزرعه انجام نشده، زرد کارها در حال انجام است و سبز نشاندهنده اجرای کامل این طرح در مزرعه است، البته شاخص اصلی نصب این پرچم ها میزان مصرف آب است.فرجی گفت: تنها منبع درآمد اهالی این منطقه کشاورزی است بنابراین تغییر روش در کشاورزی و یا نوع محصول ریسک است و هر کشاورزی آنرا نمی پذیرد از این رو نیاز به فرهنگ سازی دارد.وی افزود: اجرای آبیاری به روش بارانی و تحت فشار موجب صرفه جویی حدود ۶۰ درصد در منابع آبی زیر زمینی می شود.
در حال عبور از میان مزارع رودخانه ای را مشاهده کردیم که به گفته همراهان ‘ گدار ‘ نام دارد، این رودخانه یکی از رودهایی است که دریاچه ارومیه از آن تغذیه می کند اما چند سالی بود که خشک شده بود.فرجی گفت: بعد از چند سال آب در بستر گدار جاری شد که این کار با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست انجام شد زیرا سازمان آب موظف شده است حقابه این رودخانه را بدهد تا وارد دریاچه شود.بعد از گذر از کنار رودخانه گدار به مزرعه ای وارد شدیم که سیب زمینی و کدو در آن کاشته شده بود این مزرعه کاملا به روش پیشرفته و به روش تحت فشار و بارانی آبیاری می شد.کشاورزان زیادی در آن مزرعه جمع شده بودند تا درد دل های خودشان را با اصحاب رسانه در میان بگذارند.یکی از آنها که دارای مدرک لیسانس بود گفت: پدرش چند هکتار زمین در اختیارش گذاشته تا امرار معاش کند از این رو با همکاری ۱۱ کشاورز دیگر در زمینی به وسعت ۲۴ هکتار طرح کشاورزی پایدار را پیاده کرده اند.یکی دیگر از کشاورزان گفت: برای اجرای این طرح دولت ۱۶۴ میلیون تومان کمک کرد و کشاورزان نیز ۴۰میلیون تومان هزینه کردند که بر این اساس از یک چاه آب به صورت مشترک و به روش آبیاری تحت فشار استفاده می کنند که با این کار سالانه ۲۰۰ هزار متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی می شود.علاوه بر مزارع وسیع چغندر قند، ذرت، گندم و کدو باغ های گسترده و درختان به ردیف شده سیب نیز چشم هر بیننده ای را خیره می کند، برخی از این باغ ها نیز به روش قطره ای آبیاری می شوند که مانند مزارع درصد زیادی در مصرف آب صرفه جویی می شود.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۳ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۵:۳۳ ق.ظ
