حرمت موی سپید را نشکنیم
پیرزن نشسته بود توی صف نان و از درد، اشک توی چشمش حلقه زده بود. کمرش را گرفته بود و دولا مانده بود. گفتم شما برو روی نیمکت آن مغازه بنشین وقتی نوبتت شد صدایت میکنم. خوشحال شد و دعایم کرد. وقتی نوبتش شد و ۵ تا نان گرفت دانستم که نان را برای خودش تنها نمیخواهد. پرسیدم مادر جان مگر کسی در خانه نیست که تو آمدهای صبح به این زودی نان بخری؟
گفت: همه خوابند. من صبح زود بیدار میشوم و پسرم میگوید دستکم نان بخر که تو هم یک کاری کرده باشی….
خانم مسنی که سر کوچه مینشیند نه دستش را دراز میکند و نه چیزی میگوید. فقط چادر را روی صورتش محکم میگیرد که کسی نشناسدش. از او میپرسم: مادر جان کسی را نداری؟ در حالی که محکمتر صورتش را میپوشاند میگوید: چرا ! پسرم هست. او کار آزاد دارد اما خیلی خسیس است. من تحت درمان هستم و پولش را نمیدهد. میگوید: به خرج افتادهای. مثل ماشین کهنه، اما نمیشود عوضت کرد. خودت باید خرج خودت را در بیاوری. من نمیتوانم!!!
حرفهای او دلم را میشکند. وقتی اینجا مینشینم از پول دواهایم هم بیشتر درمیآورم. رویم را میگیرم که آشناها مرا نشناسند. مردم خیلی کمک میکنند. لابد یاد مادر و مادربزرگهای خودشان میافتند یا پیری خودشان را به یاد میآورند. با پولم برای خودم میوه و دوا میخرم. حتی گاهی به نوههایم هم پول توجیبی میدهم و خوشحال میشوند. آنها مرا خیلی دوست دارند اما پسرم… چه بگویم. نفرینش هم نمیتوانم بکنم…
نتایج پژوهشهای میدانی به عمل آمده نشان میدهد از دید سالمندان سوءرفتار توسط اعضای خانواده عبارت است از تحمیل درد و رنج نسبت به شخص سالمند از سوی اعضای خانواده که ممکن است از طریق ارتکاب عملی آزاردهنده یا ترک عملی ضروری به صورت عمدی یا غیرعمدی در یک یا چندین مرتبه در منزل سالمند یا اعضای خانواده رخ دهد.
سوءرفتار با سالمند از سوی اعضای خانواده یکی از اشکال خشونت خانگی است که سلامت و کیفیت زندگی شخص سالمند را به مخاطره انداخته و برای او شرایطی رنجآور ایجاد میکند.
معمولا معضل سوءرفتار با سالمندان، در محدودهای دور از دسترس، از مشاهده و بررسی پنهان میماند. سازمان جهانی بهداشت میزان سوءرفتار با سالمندان در منزل را ۴ تا ۶ درصد تخمین میزند. براساس گزارش ۶۷ درصد از کل موارد سوءرفتار نسبت به سالمندان، در منزل رخ میدهد. نتایج تحقیقات، وجود سوءرفتار نسبت به سالمندان در خانوادههای ایرانی را تأیید مینماید.
در جامعه ما چه میگذرد
یک تحقیق درخصوص سالمندان نشان میدهد که به ترتیب ۱۰ و ۸ درصد از زنان و مردان سالمند جامعه ما نیازمند حل مشکل تضادهای خانوادگی بودهاند. مطالعات انجام شده در مورد سوءرفتار نسبت به سالمندان در ایران، بسیار محدود است. بررسیهای دقیق نشان دادهاند که نرخ سالمندآزاری در تمامی فرهنگها کمتر از حد واقعی گزارش میشود. به عبارت دیگر رقم سیاه بزهکاری در مورد سوءرفتار با سالمندان بسیار بالاست، به طوری که تنها یک مورد از هر ۱۰ مورد سوءرفتار گزارش میشود، که به عقیده متخصصان فقط نوک کوه یخ را نشان میدهد.سوءرفتار نسبت به سالمندان، پدیدهای روانی اجتماعی ـ زیستی است که به زمینه فرهنگی وابسته است.
گرچه پیشینه فرهنگی ما سالیان سال حرمتدار موی سپید سالمندان بوده و سالمندی یک ارزش به حساب میآمده است و بزرگان قبیله حرف اول و آخر را میزدهاند، اما امروز جوان محوری و فرزندسالاری در جامعه حاکم شده و به دلیل مشکلات اقتصادی و کوچک شدن خانواده وضع فرق کرده است تاجایی که بسیاری از سالمندان حداقل چند بار در دوران سالمندی خود غفلت، سوءرفتار مالی، سلب اختیار سوءرفتار روانشناختی، سوءرفتار جسمی، سوءرفتار جنسی و طردشدگی را تجربه کردهاند. سالمندی در مورد دلخوریهای خود از فرزندش میگوید: باید منتظر بشم که پسرم از من بپرسه پول داری یا نه؟ من هیچ موقع روم نمیشه دستم را جلوی پسرام دراز کنم.
یک وقت میگم میخوام برم دکتر، از من میپرسه پول داری؟ میگم نه،۱۰ تومان پول از جیبش درمیاره، میذاره کف دستم. آنقدر خجالت میکشم، دلم میخواد زمین دهن باز کنه، مرا ببلعه. بچههای من که میدونن مادرشون حقوقی نداره، پول خرج دوا و درمون، خورد و خوراک نداره… حقه که با این خفت به من پول بدن…
فقدان زندگی آبرومندانه و در شأن افراد سالمند از جمله بدرفتاریهایی است که در مورد سالمندان اعمال میشود.
اشکال سوءرفتار نسبت به سالمند در متن فرهنگ، نظام ارزشی، محیط زندگی سالمندان و اعضای خانواده آنها بازتاب مییابد.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۰ مهر ۱۳۹۲ ساعت ۵:۱۹ ق.ظ