گیاهان کوهی معجزه طبیعت بر سفره های آذربایجان غربی

گروه اجتماعی : بهار که می شود طبیعت آذربایجان غربی در کنار علف های هرز، گیاهانی را در دل خود پرورش می دهد که هر یک از آنها درمان بسیاری از دردهایی است که شاید بسیاری از مردم دنیا به آن مبتلا هستند و در این میان تهیه خوراک هایی خوشمزه از این گیاهان نیز مزه دیگری دارد.
بهار که می شود کوهپایه ها و مراتع آذربایجان غربی پر می شود از گیاهان کوهی و خودرو که هر یک از آنها برای سلامتی و تغذیه انسان از جایگاه خاصی برخوردار هستند، گیاهانی که علاوه بر خاصیت دارویی، به عنوان خوراک فصل بهار مردم اینمنطقه نیز مطرح هستند.
از آن جمله می توان به یلمیک، شنگ، بولاغ اوتی، مندی، کهلیک اوتی، گندله، نعناع و جعفری کوهی، ریواس، کنگر، اسفناج وحشی، گل گاوزبان، قاریاغی، پونه و قارچ کوهی و … اشاره کرد که با زنان خوش سلیقه خطه سرسبز آذربایجان با هر یک از این گیاهان خوش مزه وخوش طعم می تواند عذایی لذیذ به شما بدهند.
آنچه در این میان جالب و حائز اهمیت بوده، این است که عموما مردم این منطقه به دلیل استفاده از انواع این گیاهان، گیاهان را شناخته و آخر هفته ها که برای گردش به دل طبیعت می روند، مقداری از این گیاهان را برای تهیه غذایی خوشمزه از دل طبیعت جدا کرده و به سفره های خود رنگ و بوی دیگری می بخشند.
بهار که می شود، سبزی های کوهی موجود در بازار نیز خودنمایی می کنند، این گیاهان دارویی و خوراکی که هر کدام فصل رویش خاصی برای خود دارند در صورت مساعد بودن هوا و بارش های خوب، از اواخر اسفند ماه روانه بازار می شوند تا پاییز نیز عرضه این گیاهان ادامه دارد.
شاید کمتر کسی از استان های عمقی کشور بتواند نام هر یک از این گیاهان را بداند ولی سفره و طبع غذایی مردم آذربایجان غربی به قدری با این گیاهان عجین شده است که کمتر کسی از مردم این استان، نام این گیاهان را نمی دادند؛ البته به دلیل تنوع قومیتی که در این استان حاکم است، امکان دارد برخی گیاهان کوهی قابل استفاده در شهرهای مختلف، به نام های محلی خود آن منطقه شناخته شود.
در این میان برخی گونه های گیاهی به دلیل عدم برداشت مناسب در حال انقراض بوده و لازم است از این گونه ها مراقبت های ویژه ای انجام گیرد.
موضوع دیگری که در این خصوص مطرح است، خودرو بودن این گیاهان و مشخص نبودن تعداد بهره برداران از این گیاهان است که سبب شده شاهد انقراض برخی گونه های این گیاهان در بهشت گمده ایران باشیم.
در این میان خالی از لطف نیست اگر به سفره_های مردم آذربایجان غربی که با این گیاهان رنگین می شوند، نیم نگاهی نیندازیم، چرا که نمی توان به راحتی از کنار غذاهایی که عطر و طعم این گیاهان کوهی دارد، گذشت.
انواع آش، بورانی، انواع کوکو، انواع خورشت، انواع املت سبزی کوهی و … از جمله بیش از ۲۰ نوع غذایی است که با همین سبزی های کوهی در استان پخته می شوند.
*رتبه نخست آذربایجان غربی در تنوع گیاهان دارویی
عضو هیات علمی و کارشناس هرباریوم بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی در این خصوص به خبرنگار آراز خبر گفت: یک هزار و ۸۰۰ گونه گیاهی در قالب هرباریوم گیاهی استان مورد شناسایی قرار گرفته است که پس از استان اصفهان دومین هرباریوم با بیشترین فراوانی را در کشور داریم.
مهنار حیدری آذربایجان غربی را یکی ‌از مهم ترین رویشگاه های انواع مختلف گیاهان وحشی و دارویی در کشور عنوان کرد و گفت: آذربایجان غربی از نظر تنوع گیاهان دارویی رتبه نخست کشور را دارد.
وی با بیان اینکه بسیاری از مردم آذربایجان غربی گیاهان کوهی را در بهار جایگزین مواد پروتئینی می کنند، افزود: در این میان خاصیت دارویی این گیاهان نیز مهم است.
* ۵۰ نوع گیاه دارویی آذربایجان غربی در معرض انقراض هستند
عضو هیات علمی و کارشناس هرباریوم بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه ۱۰ تا ۱۵ درصد جامعه عشایری استان نیز در فصل بهار از طریق چیدن و عرضه به بازار همین گیاهان کوهی ارتزاق می کنند، خاطرنشان کرد: شاهد چیدن تفننی این گیاهان توسط سایر مردم جز عشایر هستیم.
حیدری در پاسخ به این سوال که آیا آمار دقیقی از میزان رویشگاه های این گیاهان وجود دارد، گفت: آمار دقیق از میزان رویش و برداشت این گیاهان وجود ندارد ولی این گیاهان تامین کننده بازار محلی استان و استان های همجوار نیز است.
وی از انقراض برخی گونه های گیاهی استان خبر داد و اظهار داشت: حدود ۵۰ نوع گونه گیاهان کوهی که خاصیت دارویی و خوراکی دارند به دلیل برداشت نامناسب و غیراصولی در حال انقراض هستند.
این مسؤول با بیان اینکه باید برداشت این گیاهان به صورت اصولی انجام گیرد، اعلام کرد: باید در خصوص چگونگی برداشت این گیاهان دارویی چاره اندیشی شود.
عضو هیات علمی و کارشناس هرباریوم بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان خاطرنشان کرد: انواع پیاز کوهی، کنگر، مندی و گلاغه یا گل آقا که نام علمی آن ornithogalum است از گونه های در خطر انقراض جدی است.
*تقریبا ۶۰ گونه گیاهی آذربایجان غربی توسط مردم برداشت می شود
عضو هیات علمی و کارشناس هرباریوم بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه حداقل ۴۰۰ و حداکثر ۷۰۰ گونه گیاهی در استان شناسایی شده و در این میان حدود ۶۰ گونه گیاهی توسط مردم برداشت می شوند.
حیدری با بیان اینکه عمدتا این گیاهان را می توان در عطاری های استان نیز مشاهده کرد، یادآور شد: بیش از نیمی از گونه های گیاهی موجود در آذربایحان غربی خاصیت دارویی دارند و در حال حاضر به صورت سنتی از حدود ۱۵۰ نوع استفاده می شود.وی سنتی بودن برداشت و استفاده از گیاهان را مورد اشاره قرار داد و گفت: به دلیل عدم بسته بندی مناسب، عدم برداشت مناسب و اصولی، عدم بازاریابی مناسب، این گیاهان به مردم سایر استانهای کشور و یا همسایگان مرزی استان شناسانده نشده اند و تا کنون زمینه صادرات این گیاهان نیز فراهم نشده است.به گزارش آرازآذربایجان به نقل از آراز خبر، این مسؤول با بیان اینکه این گیاهان در فصول خاصی از سال در کیفیت غذایی مردم این منطقه تاثیرگذار هستند، ادامه داد: استفاده از گیاهان در ترشی، وعده های روزانه و … حائز اهمیت است.