گزارش//

گام‌های بلند محرومیت زدایی در انتظار آب روستایی آذربایجان‌غربی

گروه گزارش: محرومیت زدایی از جمله مهمترین برنامه‌های دولت سیزدهم به شمار می‌رود که این مهم در حوزه‌های مختلف از جمله آب نمود می‌یابد که این امر در حوزه محرومیت زدایی آبی در استان با وجود تداوم کمبود منابع آبی بسیار مشهود و هدف گذاری ۳۰ ماهه هم برای آن تدارک دیده شده است.
کاهش منابع آبی در دنیای امروز به یکی از مهمترین دغدغه های بشر تبدیل شده و بسیاری از کشورهای جهان به انحای مختلف سعی دارند تا ضمن افزایش میزان آب تجدیدپذیر خود و بهره بردن از منبع آبی بیشتر، مصارف خود را نیز کاهش دهند تا زمینه برای جلوگیری از بروز تنش آبی در سال های آتی فراهم شود.به طور طبیعی در برخی کشورها و مناطق جهان نظیر اروپا و آمریکا و حتی مناطقی نظیر جنوب شرق آسیا، مشکل آب زیاد محسوس نیست ولی این مشکل در مناطقی نظیر آفریقا و جنوب غرب آسیا بسیار مشهود به نظر می‌رسد.
نبود آب و هوای با بارش مداوم در این منطقه، بروز آب و هوای خشک و کم آب و همچنین مصارف قابل توجه در بخش های مختلف در این منطقه موجب شده تا ضمن کاهش منابع آب تجدیدپذیر، منابع آبی زیرزمینی هم روز به روز، رو به کاهش بگذارد.این مشکل در ایران بسیار مشهود است و بسیاری از استان های ایران به خاطر قرار گرفتن در محدوده آب و هوای خشک، نمی توانند مصارف آبی خود را بطور کامل تامین کنند و باید منابع را مدیریت کنند.
البته استان‌هایی نظیر آذربایجان غربی تا سال‌های نه چندان دور، با این مشکل اصلا مواجه نبود و منابع آبی سرشار آن به علاوه بارش‌های مناسب و به موقع و همچنین سرشار بودن از نعمت خدادادی آب سطحی و زیرزمینی، این استان را در زمره مناطق پرآب کشور قرار داده بود.اما از شاید کمتر از ۲ دهه گذشته، زنگ کم آبی در آذربایجان غربی هم به صدا در آمد و با کاهش بارش‌ها و افزایش قابل توجه مصارف بویژه در حوزه کشاورزی، این مشکل روز به روز عمق بیشتری یافت تا امروز تقریبا به فاجعه‌ای برای این منطقه تبدیل شده است.کاهش بارش ها حداقل به میزان ۵۰ تا ۱۰۰ میلی متر در سال نسبت به متوسط دراز مدت، کاهش ذخایر آب‌های سطحی در پشت سدها، افزایش قابل توجه استفاده از آب زیرزمینی به عنوان در دسترس ترین آب برای کشاورزی به عنوان جایگزین آب سطحی یا بارشی و همچنین افزایش جمعیت و میزان نیاز آبی شرب، صنعت و کشاورزی، از جمله مهمترین دلایلی است که کارشناسان به عنوان علت‌های مهم مشکل آب در آذربایجان غربی یاد می‌کنند.
بارش نزولات آسمانی در آذربایجان غربی ۲٫۸ درصد کمتر از سال آبی گذشته
با وجود اینکه سال آبی گذشته هم، سال پر بارشی نبود، امسال میزان نزولات آسمانی از آن هم ۲٫۸ درصد کمتر شده که نشان می‌دهد نباید توقع زیادی از بارش‌ها داشت.مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی با اشاره به بارش ۲۶۳ میلی‌متری از ابتدای مهر تا نیمه اردیبهشت جاری در این استان گفت: این میزان ۲٫۸ درصد معادل ۷٫۵ میلی‌متر کمتر از مدت مشابه سال گذشته آبی است.
مهرنگ دوستی رضایی با بیان اینکه در مدت مشابه سال گذشته، حدود ۲۷۱ میلی‌متر بارش در آذربایجان‌غربی ثبت شده بود، افزود: همچنین میزان بارش طی سال آبی جاری (از اول مهر تا نیمه اردیبهشت) در آذربایجان‌غربی ۱۱ درصد نسبت به متوسط دراز مدت کمتر است.وی با اشاره به اینکه در ۲ حوضه دریاچه ارومیه و زاب شاهد افزایش بارش و در حوضه ارس کاهش بارندگی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بوده‌ایم، اظهار کرد: این افزایش در حوضه دریاچه ارومیه چهار درصد و رودخانه زاب ۹ درصد بوده و بارش‌ها در حوضه ارس هم ۲۷ درصد کاهش یافته است.
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی ادامه داد: همچنین میزان بارش امسال در ۲ حوضه دریاچه ارومیه و ارس به ترتیب ۱۰ و ۲۲ درصد کمتر از متوسط بلندمدت بوده و در حوضه زاب افزایش ۳ درصدی را در مقایسه با طولانی مدت شاهد هستیم.دوستی رضایی گفت: طی سال آبی جاری و تا نیمه اردیبهشت، شاهد بارش ۶۲۸ میلی‌متری در حوضه زاب، ۲۷۹ میلی‌متری در حوضه دریاچه ارومیه و ۱۳۹ میلی‌متری در حوضه ارس هستیم.
تامین آب شرب مردم شهرها و روستا در اولویت مدیریت منابع آبی آذربایجان غربی است
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی نیز با بیان اینکه اتلاف منابع آبی در پایاب سدهای استان قابل قبول نیست و نهادهای مسوول باید در این خصوص، برنامه ریزی لازم را داشته باشند، گفت: تامین آب شرب مردم شهرها و روستا در اولویت مدیریت منابع آبی آذربایجان غربی است.یاسر رهبردین افزود: وضعیت بارش در آذربایجان غربی بهتر از سال گذشته نیست و باید برای افزایش بهره وری در همه حوزه های استفاده کننده از آب، تلاش شود.وی تاکید کرد: تخصیص آب در پایاب سدها به حوزه کشاورزی، منوط به اخذ مجوزهای قانونی است و قانون باید در این خصوص رعایت شود.رهبردین اضافه کرد: در کنار اختصاص آب در پایاب سدها، باید استفاده بهینه از این آب در دستور کار جدی مسوولان دستگاه های مربوطه باشد تا اتلافی روی ندهد.
وی با تاکید بر رعایت مباحث زیست محیطی در صدور مجوز برای برداشت از منابع آبی استان، گفت: تشکیل پرونده و صدور مجوز برای اراضی که از آب خروجی سدها استفاده می‌کنند، در راستای صیانت از محیط زیست و احیای دریاچه ارومیه انجام پذیرد.با وجود مشکل بسیار حادتر در حوزه کشاورزی و حتی الزام برای خودداری از کشت‌های پرآب بر در این بخش طی سال‌های اخیر، این مشکل تا حدی در حوزه آب شرب هم وجود داشته و در شهرها کمتر ولی در روستاها بیشتر بوده است.
۱۰۰ درصد مناطق شهری و ۸۶ درصد مناطق روستایی آذربایجان غربی از آب شرب سالم بهره مند هستند
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی گفت: ۱۰۰ درصد شهرهای استان و ۸۶ درصد روستاهای استان از آب شرب سالم و بهداشتی برخوردار هستند که درصدد هستیم این آمار را در روستاها با برنامه ریزی مناسب بالا ببریم.لطیف خوش سیرت با بیان اینکه با فعالیت ۱۴ تصفیه خانه آب در سطح شهرهای استان، آب شرب سالم و تصفیه شده در اختیار مشترکان قرار می گیرد، اظهار کرد: از۲ هزار و ۹۰۰ روستای استان ۸۶ درصد آن تحت پوشش شرکت آب وفاضلاب قرار داشته و از آب شرب سالم و بهداشتی برخوردار هستند.
وی اضافه کرد: به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی و حمایت‌های دولتی و قانونی، اعتبارات خوبی برای تامین آب شرب مناطق روستایی اختصاص یافته که در اثر این توجهات، درصد بهره مندی روستاهای استان از متوسط کشوری ۳ درصد بیشتر است.مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی وی با بیان اینکه بودجه شرکت های آب و فاضلاب نسبت به سال گذشته ۳٫۵ برابر افزایش یافته است، گفت: با تخصیص ۹۶۷ میلیارد تومان اعتبار، ظرف ۳۰ ماه ۳۷۹ روستای استان از آب شرب سالم و بهداشتی برخوردار خواهند شد.
۲۵ هزار مشترک پرمصرف آب شرب در آذربایجان غربی شناسایی شده است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی همچنین با اشاره به اینکه یکی از مهمترین تکالیف این نهاد، شناسایی مشترکان پرمصرف و انجام تمهیداتی برای کاهش مصرف آب شرب آنان است، گفت: در این راستا ۲۵ هزار مشترک پرمصرف در استان شناسایی شده است.خوش سیرت با اشاره به اینکه الگوی مصرف آب شرب در استان ۱۶ مترمکعب توسط هر واحد مسکونی در طول یک ماه تعیین شده است، افزود: این افراد بیش از ۲ برابر الگوی مصرف در آذربایجان غربی، آب مصرف می‌کنند.مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان غربی ادامه داد: یکی از مهمترین بخش‌های افزایش حجم مصرف آب شرب در استان، فرسودگی خطوط انتقال و توزیع در استان است که بخش قابل توجهی از منابع آب تولیدی در آنجا به هدر می‌رود و باید فکر اساسی در این خصوص صورت گیرد.
خوش سیرت یادآور شد: افزایش راندمان در این بخش مهم با نشت یابی و بهبود وضعیت شبکه می‌تواند بخش عظیمی از مصرف آب شرب را در آذربایجان غربی مدیریت کند که در این خصوص البته نیازمند اعتبار مناسب هستیم.وی افزود: نکته مهم در راستای اجرای طرح‌های مهم کاهش مصرف آب بویژه در حوزه شرب، اختصاص اعتبار مناسب برای اجرای آن است که در این خصوص، نیازمند همراهی حوزه‌های مرتبط هستیم و آمادگی داریم در صورت تامین اعتبار مناسب در این خصوص به سرعت اقدامات لازم صورت گیرد.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرنا، برنامه ریزی مناسب در تامین منابع آبی و همچنین توسعه خطوط انتقال در کنار توجه به بهبود وضعیت این خطوط و کاهش هدر رفت آب در آنها به علت‌های مختلف از جمله فرسودگی می‌تواند زمینه کاهش مصارف آب در شرب و حتی کشاورزی را موجب شود.البته فرهنگسازی در این خصوص نیز نباید نادیده گرفته شود زیرا هر قدر منابع آبی تامین شود ولی در مصرف، فکری برای صرفه جویی، آن هم توسط خود مصرف کننده نشود، نمی‌توان در تامین پایدار منابع موفق بود.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com