کودک آزاری زاییده فقر و نگاه مالکانه والدین

کودک آزاری زاییده فقر و نگاه مالکانه والدین

فرشته ذبیحیان
گروه اجتماعی: تغییر دیدگاه والدین به کودکان و تبدیل نگاه مالکانه به مسوولانه از نخستین گام هایی است که می تواند آسیب کودک آزاری را در جامعه کاهش دهد. همزمان اما باید برای رفع فقر فرهنگی و معیشتی که زمینه ساز این معضل شده کوشش کرد.
به رغم حمایت کنوانسیون های گوناگون از حقوق کودکان و تدوین و تعریف این حقوق در پیمان های بین المللی، کودکان جهان همچنان در معرض انواع آسیب های جسمی و روحی قرار دارند. حقوق کودکان مجموعه ای از حقوق بشر را دربرمی گیرد که به پشتیبانی و فراهم ساختن شرایط برای رشد بهتر کودکان می پردازد. در سال های اخیر به واسطه گسترش شبکه های اجتماعی شاهد انعکاس گسترده تر رویدادهای ناگوار و حوادث متعدد کودک آزاری در شهرهای مختلف ایران بوده ایم. جامعه هنوز زخم های باقی مانده از رنج های اهورا، آتنا، ستایش و نیما را فراموش نکرده است. معاون اجتماعی بهزیستی استان تهران می گوید، افزایش آمار کودک آزاری در جامعه ایران نشان دهنده افزایش حساسیت ها و آگاهی نسبت به کودکان و کودک آزاری و همچنین افزایش گزارش ها به نهادهای حمایتی است. به گفته کارشناسان، آموزش مهارت های زندگی، آگاهی بخشی درباره انواع کودک آزاری به کودکان و والدین از بروز این آسیب به شدت جلوگیری خواهد کرد. در این باره «کامبیز مصطفی پور» جامعه شناس و «حسن عماری» روانشناس کودک و رئیس کلینیک روانشناسی بهروان در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا به بررسی علل کودک آزاری و راهکارهای پیشگیری از بروز این آسیب پرداختند.
*کودک آزاری، خانواده های از هم گسسته و نهادهای مدنی کم اثر
واژه حقوق کودکان دارای عمر طولانی نیست و دلالت بر این دارد که باید حمایت های ویژه ای به کودکان اختصاص داده شود. در سال ۱۸۴۱ نخستین قانون حمایتی از کودکان برای کودکان کار ایجاد شد. قانون های بعد به مرور در دهه های بعدی شکل گرفت که حوزه های آموزشی و حمایتی از کودکان را شامل می شد. در سال ۱۹۱۹ جامعه بین المللی با هدف ایجاد یک سازمان یا تشکل، کمیته حمایت از حقوق کودکان را طرح ریزی کرد. پیمان نامه جهانی‌ حقوق‌ کودک‌ سرانجام از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۸۹ تصویب شد که در ۱۰ اصل حقوق کودکان را مورد بررسی قرار می دهد. ایران نیز در سال ۱۳۷۲ خورشیدی این پیمان نامه را پذیرفت و امضا کرد. گزارش های منتشر شده از آمارهای کودک آزاری در جهان نگران کننده است. خشونت های گسترده ای در دنیا علیه کودکان صورت می گیرد که دختران بیشترین آمار را میان قربانیان دارند. ازدواج اجباری زیر سن قانونی و بهره برداری های جنسی از جمله مهمترین آسیب ها پیش روی کودکان است. سازمان بهداشت جهانی سال گذشته راهکارهای هفت گانه ای برای جلوگیری از کودک آزاری و خشونت علیه کودکان منتشر و اعلام کرد که برای تحقق این هدف نیاز به عزمی جدی است. پیاده سازی و اجرای قوانین بازدارنده، ایمن سازی محیط، پشتیبانی والدین، توانمند سازی اقتصادی، فعالیت گسترده مراکز پاسخگو، افزایش مهارت زندگی و افزایش سواد از جمله شرایط مورد تاکید سازمان بهداشت جهانی برای ایجاد فضایی امن برای زندگی کودکان است. به گفته مصطفی پور کودک آزاری در ایران نیز معضلی است که در سال های اخیر شاهد افزایش یا دست کم بروز آن بودیم. جامعه ایران درگیر خشونتی است که کودکان از آن لطمه می خورند. پیشگیری از این خشونت نخستین راه کنترل کودک آزاری است. در گام بعدی توجه به هشدار متخصصان این حوزه می تواند راهگشا باشد. عمل به نسخه ها و راهکارهای اشاره شده در پیمان نامه و تعهدنامه ها نیز تا اندازه زیادی به پیشگیری از کودک آزاری کمک می کند. رفع مشکلات اقتصادی جامعه و خانواده ها دیگر عامل بازندارنده خشونت علیه کودکان است. در خانواده ای که بر اثر اقتصاد بیمار حاکم بر جامعه دچار مشکلات معیشتی باشد، بستر برای آزار و اذیت کودکان فراهم می شود. خانواده گسسته، فقر، ضعف آگاهی و آموزش، نبود سازمان های خدمات رسان، اعتیاد، کم توجهی به قانون و قانونگرایی، بی انضباطی اخلاقی، عدم نظارت بر زندگی روزمره کودکان، مشغله های روزمره، توجه بیش از حد والدین به فضاهای نامعقول مانند مادی گرایی از جمله مهمترین دلایل کودک آزاری است. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای پیشرفته، آموزش هایی در این باره به کودکان داده می شود. والدین و معلمان نیز نسبت به برخی مسائل جنسی و رفتارهای خارج از عرف به کودکان هشدار می دهند. توجه به این موضوع در مدارس و نظام آموزش و پرورش کشور بهترین و کارآمدترین راهکار جلوگیری از کودک آزاری است. حریمِ به شدت خصوصی خانواده های ایرانی و عدم احاطه کامل نهادهای نظارتی بر زوایای پیدا و پنهان امور شهری و جامعه باعث می شود تا این تفکر که هیچکس حق دخالت در مسائل خانواده ها را ندارد، به وجود آید. همچنین کم اثربودن نهادهای مدنی در ایران و انواع آسیب های اجتماعی مانند طلاق زمینه را برای وقوع آسیبی چون کودک آزاری فراهم می سازد. فرهنگ سازی و آگاه سازی کودکان و والدین در باره مصادیق کودک آزاری و آموزش رفتارهای لازم پس از وقوع چنین آسیبی کمک شایانی به کنترل این آسیب خواهد کرد. هنگام مشاهده کودک آزاری باید به کجا مراجعه کنیم؟ قوانین در این باره چه می گویند؟ آیا قانون از فرد آسیب دیده حمایت های لازم را خواهد کرد؟ آیا قانون نمی گوید به شما چه ربطی دارد که مداخله کردید؟ آیا کودکان آگاهی های لازم را برای محافظت از خود در چنین مواقعی دارند؟ به گفته مصطفی پور این ها سوالاتی است که باید به صورت روشن به آن پاسخ داد.
*ضرورت های قانونی و آموزشی برای مقابله با کودک آزاری
به بیان عماری، در تعریف سازمان بهداشت جهانی، هر رفتار یا قصوری که سلامت جسمی و روانی کودکان را به مخاطره بیاندازد، کودک آزاری محسوب می شود. کودک آزاری دارای چهار نوع است؛ جسمی، عاطفی، کلامی و جنسی. هر رفتاری اعم از تنبیه بدنی، زخمی کردن، بریدگی، بی توجهی یا کم توجهی، ناسزاگویی، محبت نکردن، صحبت نکردن، بهره برداری های جنسی یا هر رفتاری که جسم و روان کودک را آزرده سازد، مصداق کودک آزاری محسوب می شود. خانواده نقش موثری در پیشگیری از وقوع کودک آزاری ایفا می کند. بنابراین سطح نازل مهارت های اجتماعی، آشنا نبودن با مهارت های فرزندپروری، تحصیلات پایین، سوء سابقه های کیفری، اعتیاد و ابتلای والدین به بیماری های روانی باعث می شود تا کودکان در معرض کودک آزاری قرار گیرند. مطالعات نشان می دهند که کودکان معلول یا عقب مانده ذهنی بیشتر در معرض آزارهای کلامی، جنسی یا عاطفی هستند چرا که جامعه و حتی خانواده نسبت به حساسیت های این نوع از کودکان آشنا نبوده و خواسته یا ناخواسته آنان را مورد آزار قرار می دهند. همچنین، شناخت علائم کودک آزاری به کودکانی که دچار این آسیب شده اند کمک بسیاری می کند. بدخلقی، رفتارهای پرخاشگرانه، اضطراب، بازی نکردن، لبخند کمتر، اختلال خواب، کابوس های شبانه، ترس از لمس کردن و … از علائمی است که کودکان هنگامی که در معرض آزار قرار می گیرند از خود نشان می دهند.کودک آزاری بیشتر در طبقاتی از جامعه روی می دهد که سطح سواد والدین و آگاهی فرهنگی آنان در این زمینه پایین است. بنابراین نهادهای آموزشی و فرهنگی باید بیشترین توان خود را بر این طبقه معطوف سازند چرا که افرادی که دارای طبقه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی پایین هستند توانایی کمتری در محافظت از کودکان خود را در برابر این آسیب دارند. رسانه های جمعی و متخصصان این حوزه نیز نقش آگاهی بخش به والدین دارند. از سوی دیگر افزایش حمایت نهادهای قانونی از کودک و خانواده آسیب دیده باعث اعتماد به نهادهای عمومی می شود. خانواده ها در این صورت راحت تر به گزارش چنین مواردی می پردازند. در حال حاضر پدر و مادر به مثابه مالکان اصلی کودکان به شمار می رود که حتی در بسیاری موارد قانون نیز اجازه ورود به این حریم را ندارد. بنابر این تغییر این نگاه و جایگزینی این نگرش که والدین مسئول کودکان خود هستند و نقش تربیتی و حمایتی دارند نه اینکه مالک باشند، ضرورت دارد.به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، آنچه از گفته متخصصان این حوزه برمی آید تنها توجه به یک واژه است؛ آگاهی. اگر کودکان و والدین نسبت به دلایل، انواع و آثار کودک آزاری اطلاع یابند در بسیاری از موارد مانع کودک آزاری علیه فرزندان خود شده و در صورت وقوع چنین آسیبی راهکار مناسب برای بازسازی روان و جسم کودک خود در پیش خواهند گرفت.

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۶ دی ۱۳۹۶ ساعت ۷:۰۷ ق.ظ

دیدگاه


× 3 = بیست یک