کلید دولت تدبیر هم به قفل بحران دریاچه ارومیه نمی‌خورد

سکینه اسمی
گروه گزارش: بحران خشک شدن تالاب بین‌المللی دریاچه ارومیه کم کم وارد سومین دهه خود می‌شود، تاکنون این معضل با وجود تلاش دولت‌های گذشته لاینحل باقی مانده و امروز امیدها به کلید دولت تدبیر ختم شده اما به نظر می‌رسد کلید دولت روحانی هم به قفل این بحران نمی‌خورد.
۱۷ سال از اولین هشدارها در خصوص از بین رفتن دومین دریاچه شور جهان می‌گذرد در این مدت همایش‌ها، طرح‌ها، برنامه های بین‌المللی، ملی، استانی و محلی زیادی برای برون رفت از این معضل برگزار شده اما این اقدامات نه تنها گره ای از مشکل این زیست بوم را حل نکرده بلکه هر سال بر پیچیدگی آن افزوده است.
هنوز نزدیک دو دهه است مسئولان علت اصلی بروز این مشکل را شفاف سازی نمی‌کنند، نزدیک دو دهه است هیچ یک از بخش‌های کشاورزی، سد سازی، ساخت میانگذر شهید کلانتری، محیط زیست، چاه های غیرمجاز، برداشت اضافه از آب‌های زیرزمینی که سهم زیادی در به وجود آمدن این بحران داشته و دارند زیر باز کرده های خود نمی‌روند.
نزدیک دو دهه است این دریاچه با وعده های مکرر مسئولان بیشتر به عمق نابودی نزدیک می‌شود، نزدیک دو دهه است مسئولان ملی به خصوص وزارت نیرو چشم‌های خود را به برداشت آب زرینه رود شاهرگ اصلی دریاچه ارومیه توسط استان همسایه بسته‌اند.
*وعده‌هایی که تکرار می‌شوند…!
نزدیک دو دهه است مسئولان سردرگم پیدا کردن راهکار عملی برای نجات این تالاب بین‌المللی هستند ولی هنوز آزمون و خطای طرح‌های پیش بینی شده مجال تدبیر را از مسئولان گرفته است، نزدیک دو دهه است مردم این منطقه همراه دریاچه خون دل می‌خورند که این وضعیت تا کی ادامه خواهد داشت.
هشدار و حتی بروز بادهای نمکی و تهدید حیات ساکنان سه استان حوضه آبریز و حتی پایتخت نیز تاکنون نتوانسته مسئولان را قانع کند که دست از وعده‌ها و شعارهای توخالی در راستای احیای این دریاچه برداشته و دست به اقدام عملی بزنند.مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی خیر از تنش و بحران آبی خبر می‌دهد، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی می‌گوید بحران کم آبی ایران از مرز بحران نیز گذر کرده است، یک مسئول از وجود هزاران چاه غیرمجاز و برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه خبر می‌دهد اما دریغ از واکنش برنامه ریزان کشور.هنوز طرح‌های تدوین شده طی سال‌های اخیر به دلیل مشکلات اعتباری هنوز اجرایی نشده‌اند که دولت یازدهم با تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه که با حضور رئیس جمهوری برگزار شد ۱۰ طرح جدید مصوب و به مصوبات قبلی اضافه کرد ۱۰ طرحی که مشخص نیست وارد فاز اجرایی می‌شوند یا نه؟ حالا مسئولان با تصویب این ۱۰ طرح جدید به همراه ۱۴ طرح مصوب قبلی می‌گویند ۱۰ تا ۱۵ سال زمان لازم است تا دریاچه احیا شود یعنی مردم منطقه باید ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر خون دل بخورند و نظاره گر مرگ دریاچه ارومیه باشند تا شاید روزی روزگاری این دریاچه احیا شود.
*رویایی که تعبیر آن غیرممکن به نظر می‌رسد
رویایی که تعبیر آن غیرممکن به نظر می‌رسد چرا که تا ۱۰ الی ۱۵ سال آینده اثری از دریاچه ارومیه باقی نمی‌ماند که بخواهد احیا شود یا نه.
۱۰ سال آینده اثری جز بادهای نمکی که کل منطقه حتی پایتخت را تهدید خواهد کرد باقی نخواهد ماند و مسئولان با علم به این موضوع وعده های عملی نشده ای به مردم ارومیه و آذربایجان غربی می‌دهند.
اولین مصوبه دولت یازدهم مربوط به دریاچه ارومیه بود و این موضوع در آن روزها بارقه امیدی در دل مردم این منطقه ایجاد کرد اما امروز با این وعده های سرخرمن نیز به نظر می‌رسد دولت روحانی نیز قصد عملی کردن وعده های خود را ندارد.راهکار احیاء امروز دریاچه ارومیه خیلی واضح است، به جای برگزاری همایش‌های بین‌المللی و ملی و هزینه های اضافی یا تصویب طرح‌های غیرقابل اجرا بهتر نیست آب زرینه رود که شاهرگ اصلی دریاچه است و سال‌هاست برای شکوفایی غیرمنصف تبریز تلف می‌شود وارد خود دریاچه شود؟بهتر نیست به جای آوردن آب از ارس که ارتفاع آن نسبت به آذربایجان غربی زیاد بوده و مستلزم هزینه های هنگفت هست و به نظر برخی کارشناسان اجرای آن فایده ای و آبی برای دریاچه ارومیه ندارد به تبریز که با صرفه تر و عملی‌تر است سرازیر شده و آب زرینه رود وارد دریاچه ارومیه شود؟
* خط دوم انتقال زرینه رود به تبریز اجرایی می‌شود
متأسفانه سالیان متمادی است آب زرینه رود زمانی که مردم شهرستان‌های میاندوآب و اطراف از بی آبی یا کم آبی رنج می‌برند به تبریز آن هم برای توسعه صنعت، گردشگری و… منتقل می‌شود ولی مسئولان و دولت به جای جلوگیری از ادامه این روند در فکر اجرای خط دوم این طرح هستند طرحی که بی شک منجر به فاجعه بزرگ بحران بی آبی در منطقه شده و اهالی این دیار را به کوچ وادار می‌کند.
هرچند مسئولان آذربایجان غربی عزم خود را جزم کرده‌اند جلوی اجرای این طرح را بگیرند اما نماینده مردم شهرستان‌های میاندوآب، تکاب و شاهین دژ امروز در نشست خبری با خبرنگار به مناسبت روز خبرنگار از اجرای خط دوم انتقال زرینه رود به تبریز خبر داد.خبری که آب پاکی نابودی دریاچه ارومیه، بحران کم آبی در میاندوآب و شهرهای اطراف را روی دست مردم این منطقه ریخت.
البته حجت الاسلام روح الله بیگی اظهار داشت: مسئولان می‌گویند اجرای خط دوم برای انتقال آب نیست بلکه پدافندی است که اگر خط اول انتقال به هر دلیلی آسیب دید این خط دوم کمک کار باشد بیگی این را هم اشاره کرد که ته دلمان از این گفته مسئولان قرص نیست و می‌ترسیم این گفته شگرد جدیدی باشد برای انتقال بی سر و صدای آب زرینه رود.
این اظهار نظر نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین دژ در مجلس شورای اسلامی بعید هم به نظر نمی‌رسد چرا که هیچ تضمینی وجود ندارد اگر خط دوم انتقال آب زرینه رود اجرا شد آبی از این خط به تبریز منتقل نشود.
*به دریاچه ارومیه نباید با دید و عینک سیاسی نگاه کرد
نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین‌دژ در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه نباید به دریاچه ارومیه با عینک و دید سیاسی نگاه می‌شد اظهار داشت: عواقب سیاسی کردن دریاچه ارومیه نتیجه ای جز از بین رفتن آن ندارد که امروز شاهد این امر هستیم.
وی با اشاره به اینکه اولین مصوبه دولت یازدهم مربوط به دریاچه ارومیه بود گفت: این اقدام بسیار ارزشمند است ولی حواس دولت باید باشد که در صورت عدم توجه به اجرایی شدن این مصوبه حیثیت دولت تدبیر و امید را زیر سوال خواهد بود.نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین دژ در مجلس شورای اسلامی گفت: آقای کلانتری اعلام می‌کنند اجرای خط دوم برای انتقال آب نیست بلکه طرحی پدافندی است که اگر خط اول آسیب دید از خط دوم استفاده شود که البته ته دل من به این گفته قرص نیست چون تضمینی وجود ندارد.وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد این گفته شگرد جدیدی برای انتقال بی سر و صدای آب از زرینه رود باشد اعلام کرد: اگر این خط دوم اجرایی شود باید منتظر فاجعه بزرگ کم آبی در شهرستان‌های میاندوآب و شهرهای اطراف باشیم که این فاجعه پدیده مهاجرت اهالی این دیار را به همراه خواهد داشت.دریاچه ارومیه از سال ۷۶ شروع به خشک شدن کرده است و در عرض ۱۳ سال، سطح آب دریاچه کاهش زیادی پیدا کرد و در حال حاضر دریاچه مملو از نمک، گویی که کفن پوشیده باشد، به انتظار مرگ خود نشسته است.