کشاورزی تأثیری بر منابع آبی دریاچه ارومیه ندارد

گروه اجتماعی: پژوهشگر آب و توسعه پایدار با بیان اینکه دریاچه ۴۰ میلیارد متر مکعبی ارومیه هیچ‌گاه با حفر چاه نمی‌خشکد، گفت: سدسازی و انحراف آب رودها از بالا دست، باعث جابجایی حق ابه‌های کشاورزان و خشکیدن قنات‌ها و چاه‌های آن می‌شود.
فاطمه ظفر‌زاده پژوهشگر آب و توسعه پایدار در گفت‌وگو بافارس گفت: به شهادت تاریخ‌ کشاورزی آبی از ۶ هزار سال پیش در فلات ایران آغاز شده و همواره چرخه‌‌های آب‌شناسی نوسانات ترسالی و خشکسالی را کمابیش داشته است.وی افزود: اگرچه ممکن است طی سالیان مختلف ترسالی‌ و خشکسالی‌ پدید آید، اما وضعیت آب به لحاظ حجم بارش در یک فرایند بوم‌شناختی کما بیش حول مقادیر مشابهی بالا و پایین می‌شود و در بلند مدت تغییر چندانی نمی‌کند.
این پژوهشگر آب و توسعه پایدار با بیان اینکه هنوز هم همان الگوی بارش متکی بر شرایط بوم_شناختی در ایران دیده می‌شود، تصریح کرداما بر اثر دستکاری‌های نادرست و ژرف‌اندیشی نشده انسان در این چرخه هیدرولوژی، توزیع مکانی و زمانی بارش تغییر کرده و روند طبیعی آن به سیل تبدیل شده و میزان بارش‌های جامد مثل برف کم شده است.
ظفرنژاد با اشاره به اینکه دستکاری‌های ناشیانه در طبیعت سبب شده که الگوی بارش تغییر کند نه حجم بارش، تصریح کرد: بنابراین استان‌هایی مثل تهران و استان‌های شمالی که تقریبا سیل نداشتند دچار سیل شوند و رخداد سیل در این استان‌ها کمابیش متاخر است.
این پژوهشگر آب و توسعه پایدارتصریح کرد در استان‌های شمالی کشور به واسطه جنگل‌های هیرکانی در گذشته هیچ‌گاه سیلی به وقوع نمی‌پیوست اما با دستکاری در منابع طبیعی و ساخت و سازهای بی‌رویه در طبیعت حتی در استان‌های شمالی شاهد سیل‌های شدید هستیم.
وی با بیان اینکه انجام اقدامات شماری متخصص، مهندس و کارگزار دولتی و شرکت‌های خصوصی همکار آنها به دستکاری‌های ناسازگار در طبیعت انجامیده که با اکولوژی و بوم شناخت این سرزمین بشدت ناهماهنگ است و منجر به خشکیدن همه پیکره‌های آبی و تالاب‌ها و دریاچه‌ها شده و بحران آب را پدید آورده است.
ظفر‌نژاد با تأکید بر اینکه ثروت هیدرولوژیکی حجم ثابت دارد، تصریح کرد: دستکاری‌های نابخردانه در طبیعت اثرات منفی بسیاری در طبیعت داشته است.
* کشاورزی تأثیری بر منابع آبی دریاچه ارومیه ندارد
وی با اشاره به کاهش شدید منابع آب ورودی به دریاچه ارومیه در سایه ساخت ۵۰ سد تصریح کرد: کاهش منابع آبی دریاچه ارومیه به هیچ وجه بر اثر حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز اطراف این دریاچه برای کشاورزی نیست.
ظفرنژاد تصریح کرد: مدیریت نابومی آب و غیراکولوژیک آب کاهش منابع آبی دریاچه ارومیه را باعث شده است چرا که یک دریاچه ۴۰ میلیارد مترمکعبی هیچ‌گاه با حفر چاه نمی‌خشکد.
این پژوهشگر آب و توسعه پایدار تصریح کرد: سد‌سازی و انحراف آب رودها از بالا دست سبب می‌شود که جریان آب رود که سفره‌های پایین دست را تغذیه می‌کرد قطع شود، حقابه‌های کشاورزان جابه‌جا شود و قناتها و چاه‌های آن بخشکد.وی افزود: در این شرایط ممکن است آنها از ناچاری به حفر چاه بیشتر روی آورند اما همانگونه که گفتیم این معلول دست کاری از بالا به پایین تکنوکراسی متکی به بودجه‌های نفتی است.
این پژوهشگر آب و توسعه پایدار بیان داشت: یکی از عوامل افت منابع آب زیرزمینی نامدیریت آب است زیرا وزارت نیرو از بالا و مرکز تصمیم گرفت هر جا شرکت‌های سد‌ساز دستور دادند سد بسازد.
وی افزود: جوامع بومی مولد یعنی صاحبان حقابه‌ها، این برقرارکنندگان امنیت خوراک کشوردر این تصمیم‌گیری‌ها کوچکترین دخالتی نداشتند.
ظفر‌نژاد تصریح کرد: بسیاری از سدها بدون ارزیابی حقیقی از منافع سدها و ارزیابی حقیقی از اثرات‌ها آن‌ها ساخته شده‌اند و در نتیجه ساخت‌ آن‌ها منجر به خشک شدن همه رودهای کشور و نیز خشکیدن دریاچه ارومیه، تالاب‌های گاوخونی، جازموریان، بختگان و …شد.
ظفر‌نژاد بیان داشت: با طرح‌هایی مانند طرح نکاشت که اساسا غلط است نمی‌توان آب را به دریاچه ارومیه بازگرداند بلکه این طرح‌ها منجر به از بین رفتن کشاورزی و سوق دادن روستاییان به شهرها و روی آوردن آنها به مشاغل کاذب می‌شود.
* حقابه‌های کشاورزی با ساخت سدها دزدیده شد
این پژوهشگر آب و توسعه پایدار با بیان اینکه ما با ساخت سدها از حقابه‌های کشاورزی دزدیده‌ایم گفت: ۲۰ سال پیش با اشاره به سرنوشت دریاچه آرال می‌گفتیم با این‌همه سدسازی دریاچه ارومیه نیز نابود می‌شود اما کسی حرف ما را گوش نمی کرد.
وی با بیان اینکه دریاچه آرال که بزرگترین دریاچه آب شیرین جهان بود و به علت سدسازی‌های غلط خشکید، افزود: علیرغم اینکه سال‌هاست که می‌گوییم باید مدیرت منابع آب از مدیریت سازه‌ای جدا شود همچنان بدون کار تحقیقی سدسازی می‌شود.
ظفر‌نژاد بیان داشت: دهه‌هاست که در زمینه تفکیک مدیریت آب از وزارت نیرو و تلفیق آن با مدیریت منابع طبیعی و کشاورزی و حذف مدیریت سازه‌ای از آن بررسی‌های کارشناسی زیادی انجام شده است اما تزریق پول نفت و تخصیص یک سوم بودجه کشور در همه این سال‌ها برای سدسازی، منافع کلانی برای شرکت‌های مشاور و پیمانکار و ناظر بخش آب رقم زده که مانع از این کار درست شده است.
این پژوهشگر آب و منابع پایدار بیان داشت بخش برق نیز با حذف سدسازی از آن و تقویت گرایش انرژی‌های نو و خورشیدی می‌تواند با وزارت نفت تلفیق و با گسترش منبع انرژی خورشیدی‌ کوچک و ساختمان‌سازی صفر از وظایف بخش عمومی بیرون گذاشته شود.
وی افزود: بحران کنونی آب به جایی رسیده که لازم است تغییرات اساسی در ساختار سیاستگذاری‌های کلان مملکت ایجاد شود.ظفرنژاد تصریح کرد: تغییرات ریشه‌ای لازم برای عبور از بحران آب در بیانیه »حکمرانی خوب و حفاظت از زیست بوم« در سال ۱۳۹۲ با امضای هزاران نفر از کارشناسان آب و کشاورزی منابع طبیعی، معماری، شهرسازی، محیط زیست جامعه‌شناسی با پشتیبانی انجمن‌های صنفی مهمی مانند انجمن مفاخر معماری ایران، انجمن صنفی مهندسان معمار و شهرسازی و … انتشار یافت.وی افزود: این بیانیه در فضای مجازی در سایت معمارنت و ژرف‌اندیشی نشده کنونی برای نجات دریاچه‌ها و .. به راهکارهای یافته شده در این بیانیه توجه کنیم.