کاهش چهار هزار هکتاری سطح زیر کشت چغندر قند در آذربایجان غربی
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: با توجه به اینکه محصول چغندر قند ، یک محصول با نیاز آبی بالاست، در برنامه ریزی های آینده مقرر شده تا میزان سطح زیر کشت این محصول به ۲۳ هزار هکتار کاهش یابد.
استان آذربایجان غربی هم اکنون دارای رتبه برتر در تولید محصول چغندر قند در کشور با عملکرد ۵۳ تن در هکتار و نیز تولید بالای یک میلیون تن در سال است که امسال نیز پیش بینی می شود میزان تولید این محصول یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن باشد.
برداشت چغندر قند در آذربایجان غربی از ۲۰ شهریور ماه در سطح استان آغاز شده و تا اواخر آذر و اوایل دی ماه به طول می انجامد و تاکنون مبلغ ۷۰۰ میلیارد ریال از بابت چغندر تحویلی به کارخانه های قند آذربایجان غربی به کشاورزان پرداخت شده است و مقرر شده است تا ۵۰ درصد مبلغ چغندر قند خریداری شده از کشاورزان در هنگام تحویل محصول به کارخانه به آنان پرداخت شده و بقیه نیز به تدریج و به ترتیب اولویت تحویلی در اختیار چغندر کاران قرار گیرد.
این میزان چغندر قند به قیمت تضمینی دو هزار و ۱۰۰ ریال برای هر کیلوگرم و با عیار ۱۶ درصد از کشاورزان خریداری شده است و علاوه بر پرداخت مبلغ چغندر خریداری شده به کشاورزان استان، ۳۰۰ ریال نیز کمک هزینه حمل به ازای هر کیلو از طرف کارخانجات به کشاورزان پرداخت می شود.کشاورزان چغندر کار در قبال دو تن چغندر تحویلی به کارخانجات ۲۰ کیلوگرم تفاله به نرخ هر کیلو ۲۰ ریال و دو کیلوگرم قند به نرخ ۵۰۰ ریال به عنوان جوایز تشویقی دریافت می کنند.
این در حالی است که امسال ۲۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان در ارومیه و شهرهای جنوبی استان از جمله مهاباد، پیرانشهر و نقده زیر کشت این محصول رفته اند که نسبت به سال گذشته یک هزار هکتار کاهش سطح زیر کشت داشته است.با توجه به اینکه این محصول، یک محصول با نیاز آبی بالاست، در برنامه ریزی های آینده مقرر شده تا میزان سطح زیر کشت این محصول به ۲۳ هزار هکتار کاهش یابد.این در شرایطی است که آذربایجان غربی یکی از قطب های اصلی تولید کننده چغندر قند در کشور است و به دلیل بالا بودن نیاز آبی محصول چغندر قند و مشکلات حوزه آبریز دریاچه ارومیه، در سال زراعی جاری حدود ۲۶ هزار هکتار از اراضی زراعی استان زیر کشت محصول چغندر قند رفته است.
با توجه به نقش فعالیت کارخانجات قند در تولید و اشتغالزایی در منطقه، ساماندهی و ایجاد تعادل بین تولید و جذب محصول ، از جمله ضروریاتی است که باید به آن توجه اساسی شود.در سطح استان فقط در شهرستانهای تکاب و سردشت چغندر قند کشت نمی شود و بیشترین سطح زیر کشت چغندر قند در استان مربوط به شهرستانهای پیرانشهر ، میاندوآب ، نقده و اشنویه است.
این در حالی است که اخیرا مسئولان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی از ۵ کارخانه قند موجود در استان خواسته اند که تا ظرف مدت ۱۵ روز از زمان تحویل محصول ،۵۰ درصد بهای تحویلی چغندرکاران را پرداخت و باقیمانده را تا زمان اتمام تحویل محصول به کارخانه به حساب آنها واریز کنند.
البته محصول چغندر قند چند سالی است که به دلایل مختلف اهمیت و ارزش خود را در میان جامعه کشاورزی از دست داده و به محصولی طلسم شده تبدیل گشته که تمایل کشاورزان برای کشت آن سال به سال کمتر و کمتر می شود. زمین های زراعی این استان استعداد بسیار بالایی برای تولید چغندر قند دارند ولی به دلیل اینکه برخی محدودیت ها برای کشت این محصول اعمال می شود، عملا از زمین ها بهره برداری لازم بعمل نمی آید.
چغندر قند در آذربایجان غربی که زمانی به عنوان یکی از محصولات پردرآمد برای کشاورزان به حساب می آمد، به دلیل نداشتن خریدار ارزش و جایگاه خود را امروزه از دست داده است.
واردات بی رویه شکر از خارج و قیمت پایین آن باعث شده شماری از کارخانجات چغندر قند بجای خرید محصول چغندرکاران از شکرهای خام وارداتی با قیمت پایین برای تولید قند استفاده نمایند. این در حالیست که کارخانه های قند هنوز نتوانسته اند بدهی های سال گذشته خود به کشاورزان را پرداخت کنند و همین امر هم مشکلات کشاورزان منطقه را دو چندان کرده است. هر سال نسبت به سال قبل مشکلات جدیدتری بر سر راه کشت چغندر در آذربایجان غربی ایجاد می شود که موجب یاس و دلسردی کشاورزان شده است. البته برخی سیاست های دولت نیز در سال های گذشته نیز در راستای جلوگیری از خشک شدن دریاچه و با توجه به احتیاج زیاد چغندر قند به آب اعمال شده و تولید آن به دیگر حوضه های آبریز استان منتقل شده است.
با توجه به پتانسیل خوبی که در آذربایجان غربی در زمینه تولید چغندر قند وجود دارد در آینده ای نزدیک می توان با ایجاد صنایع فرآوری تولید این محصول را حتی به سه میلیون تن در سال افزایش داد. برخی از مشکلات ناشی از کمبود واحدهای تبدیلی در منطقه است، تا زمانیکه چند واحد تبدیلی دیگر در این منطقه راه اندازی نشود این مشکل همچنان پابرجا خواهد بود.
توسعه کشت چغندر در استان بایستی همگام با توسعه ظرفیت کارخانجات تبدیلی صورت گیرد تا محصول به موقع تبدیل و فراوری شود.مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان بیمه چغندرکاران و تأمین به موقع نهاده‌های کشاورزی را از اولویت های کاری این حوزه اعلام می کنند و معتقدند که استفاده از بذر مناسب در کشت چغندر و استفاده از الگوی کشت مناسب و کشت بذور تولید داخلی باید مورد تاکید قرار گیرد.
پرداخت نشدن به موقع مطالبات کشاورزان، بالارفتن هزینه حمل و نقل به دلیل تشکیل صف‌های طولانی در سال‌های قبل، پایین بودن توان مالی چغندر کاران و تعلل در پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش به کشاورزان از سوی بانک‌ها از جمله مهمترین علل تحویل ندادن به موقع چغندرقند تولیدی به کارخانه‌های قند استان در سال های گذشته بوده است.
بالا بودن هزینه‌های تولید، طولانی بودن دوره بهره برداری و اشغال زمین‌های تحت کشت چغندر قند و در نتیجه امکان نداشتن برای کشت‌های پاییزه باعث شده که در سال جاری تعدادی از کشاورزان تمایل به کشت محصولات رقیب و کشت نکردن این محصول و یا تمایل به فروش محصول خود به خارج از استان داشته باشند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۲۰ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۶:۲۰ ق.ظ
