چرا بخش خدمات برای کارجویان جذاب است

گروه گزارش: با وجود تاکید تحلیلگران بازار کار مبنی بر بی‌ثباتی و نبود امنیت در مشاغل خدماتی، آمارها از بالا بودن گرایش جوانان به ویژه زنان به مشاغل خدماتی خبر می‌دهد.
در طول یک دهه گذشته گرایش به مشاغل خدماتی در ایران به شدت افزایش یافته تا جایی که امروز مشاغل خدماتی به بالاترین سهم اشتغالزایی در بازار کار رسیده و جذابیت کسب و کارهای خدماتی، بسیاری از کارجویان را به مشاغل خدماتی علاقمند کرده است.
این در حالی است که کارشناسان معتقدند بدون همراهی بخش‌های صنعت و کشاورزی توسعه اشتغال در بخش خدمات منجر به بازار کار متعادلی نخواهد شد.
آنها می‌گویند امکان اینکه بسیاری از مشاغل خدماتی از ثبات و امنیت مناسبی برخوردار باشند وجود ندارد به همین دلیل دولت باید بسترهای توسعه اشتغال در تمام بخشها از جمله صنعت را فراهم کند.
در گذشته نه چندان دور شاید ۲۰۰ تا ۳۰۰ شغل خدماتی وجود داشت ولی امروز با ظرفیتهای جدیدی که در حوزه خدمات ایجاد شده، تعداد مشاغل این حوزه افزایش یافته است. مشاغل خدماتی همیشه پایدار نیستند و در فصولی از سال کاهش یا افزایش می‌یابند اما به سرعت ایجاد ظرفیت می‌کنند
مرکز آمار ایران در گزارشی، تعداد شاغلان در بهار ۱۳۹۴ را ۲۱ میلیون و ۸۶۰ هزار و ۸۳۶ نفر اعلام کرد که از این میزان، سهم شاغلان در بخش خدمات حدود ۴۷٫۹ درصد و برابر با ۱۰ میلیون و ۴۶۵ هزار و ۷۰۷ نفر بوده است.
این در حالی است که سهم اشتغال در بخش صنعت، با ۳۳ درصد ۷ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۸۴۱ نفر و سهم اشتغال در بخش کشاورزی با ۱۹٫۲ درصد ۴ میلیون و ۱۸۹ هزار و ۵۵۸ نفر گزارش شده است. هم اکنون اقتصاد ایران بر سه پایه اصلی خدمات، صنعت و کشاورزی شکل گرفته و نیروهای کار شاغل در بازار کار کشور در این سه گروه قرار دارند.
در حالی که اشتغال در بخش کشاورزی با کمترین اقبال از سوی کارجویان روبه روست بخش خدمات نه تنها بالاترین میزان جذب را به خود اختصاص داده بلکه بیشترین تعداد متقاضیان کار را نیز در اختیار دارد با این وجود کارشناسان می‌گویند رشد اشتغال در بخش صنعت است، به کاهش نرخ بیکاری و ایجاد مشاغل پایدار در کشور منجر می‌شود. آمار خروج زنان از برخی حوزه‌های شغلی و جایگزین شدن حوزه‌های جدید اشتغال آنها قابل تامل است.
آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۴،‌ ۲۸ درصد زنان در مشاغل صنعتی،‌ حدود ۳۴ درصد در مشاغل کشاورزی و ۳۸ درصد در حوزه خدمات مشغول به کار بودند اما طی این سالها تغییرات قابل توجهی در حوزه‌های شغلی زنان رخ داده است به نحوی که دو بخش کشاورزی و صنعت به تدریج سهم کمتری از اشتغال زنان را به خود اختصاص داده و در مقابل درصد بزرگتری از زنان شاغل، مشغول کار در حوزه خدمات شدند.
تداوم تغییرات ساختاری با گذشت هشت سال، آمارهای مذکور را تغییر داده است به گونه‌ای که هم اکنون سهم مشاغل خدماتی از کل مشاغل زنان ایرانی به ۵۲ درصد و مشاغل کشاورزی به ۲۳ درصد رسیده و مشاغل صنعتی به ۲۵ درصد کاهش یافته است.
عبدالله مختاری کارشناس بازار کار دلیل این امر را در گرایش مردم به مصرف و ارتباط آنها با کالاهای مصرفی و خدماتی می‌داند. او می‌گوید: از آنجا که بخش خدمات با مصرف و احتیاجات عامه مردم در ارتباط است طبعا میل و گرایش به بخش خدمات بیش از سایر بخش‌ها است و همین تمایل باعث شده تا فرصتهای شغلی در بخش خدمات افزایش یابد.
به اعتقاد مختاری فراهم نکردن ساز و کارهای مناسب در بخش‌ کشاورزی و صنعت و تمایل مردم به دریافت خدمات و کالا موجب شده تا بخش خدمات از جاذبه بیشتری برخوردار شود. در همین حال یک فعال حوزه کار نظر دیگری در این باره ارائه می‌دهد.
حمید حاج اسماعیلی می‌گوید: مشاغل خدماتی همیشه پایدار نیستند و در فصولی از سال کاهش یا افزایش می‌یابند بنابر این اگر کشور دچار مشکل شود این مشاغل پایداری خود را به سرعت از دست می‌دهند همچنان که می‌توانند به سرعت ایجاد ظرفیت کنند.
دولت در بخش‌های گردشگری وIT سرمایه‌گذاری کند و فرصتهای شغلی این بخش_ها را به تناسب نیاز بازار کار در اختیار کارجویان و دانش آموختگان قرار بدهد.
در کشورهایی که اقتصاد آن مبتنی بر تولید نیست و نیاز به سرمایه‌گذاری برای تاسیس بنگاههای خدماتی رو به کاهش است، رونق بخش خدمات هم بیشتر است. این فعال حوزه کار می‌افزاید: از آنجا که عمده فعالیتهای کشاورزی و صنعتی در کشور در اختیار دولت است و مشاغل مستمر و پایدار در بخش صنعت بیشتر تعریف می‌شود لذا ظرفیت سازی و توسعه آن کمتر اتفاق افتاده و به تبع آن، رشد و جهش اشتغال در بخش صنعت نیز کمتر دیده می‌شود.
کارشناسان از جمله عوامل موثر در رشد اشتغال بخش خدمات را عدم ظرفیت سازی مناسب، نبود استراتژی مشخص در بخش‌های اقتصادی و مهیا نبودن زیرساختهای توسعه اشتغال در حوزه‌های کشاورزی و صنعت می‌دانند.
بی تردید خدمات از جمله بخش‌هایی است که ظرفیتهای اشتغال بالایی دارد؛ امروز بسیاری از کارهای عمرانی و ساختمانی، هتلداری رستوران‌داری، حمل و نقل، انبارداری تاکسیرانی، گردشگری، آژانس‌های مسافرتی مراکز بهداشتی و درمانی، مراکز مشاوره موسسات فنی و تبلیغاتی،‌ مراکز عرضه و فروش مواد خوراکی، بانکها و بیمارستان‌ها جزو مشاغل خدماتی به شمار می‌روند.
مشاغلی که با نیاز و مصرف روزمره مردم در ارتباطند و تعدّد و گسترش آنها و افزایش مجوز فعالیت این مراکز، نشان از گرایش جامعه به دریافت خدمات است.
به گزارش ایسنا، اگر چه نمی‌توان ظرفیتهای اشتغال در بخش خدمات و تاثیرگذاری آن بر اقتصاد کشور را نادیده گرفت اما این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که در شرایط بحرانی و نامساعد، مشاغل بخش خدمات از ثبات و پایداری لازم برخوردار نیست و همین امر می‌تواند بسیاری از ظرفیتهای اشتغال را دستخوش تغییر قرار دهد از این رو لازم است تا در بخش‌های دیگر اقتصادی همچون کشاورزی گردشگری، IT وICT که از پتانسیل و ظرفیت بالایی برخوردار است.
سرمایه‌گذاری لازم به لحاظ توسعه اشتغال صورت گیرد و فرصتهای شغلی این بخش_ها شناسایی و به تناسب نیاز بازار کار در اختیار کارجویان و دانش آموختگان قرار داده شود.