بررسي محتواي اسلامي پيشرفت عرصه ها، شاخصه هاي آن

پیشرفت از کدام مسیر

پیشرفت از کدام مسیر

هاجر اخشیک
گروه تحلیل:پیشرفت و توسعه به جهت لغوی هم معنا فهم می شوند، اما پیشرفت در نظام واژگانی ما شاخص های خودش را دارد و نباید با توسعه و مفهوم رایج ان در دنیا اشتباه شود. چرا که زمانی پیشرفت آن هم پیشرفت تک خطی و غربی شدن چه عمدا و چه از روی غفلت و بهت زدگی، دستورکار کشورهایی بود که در ادبیات جهان، جهان سوم به حساب می آمدند غافل از اینکه «مبانی معرفتی در نوع پیشرفت مطلوب یا نامطلوب تأثیر دارد. هر جامعه و هر ملتی، مبانی معرفتی، مبانی فلسفی و مبانی اخلاقی‏ای دارد که آن مبانی تعیین کننده است و به ما میگوید چه نوع پیشرفتی مطلوب است، چه نوع پیشرفتی نامطلوب است و تنها راه پیشرفت تک خطی و در بطن اش آمریکایی شدن نیست .اگر بخواهیم هدفهای ملت ایران را در مفهومی خلاصه کنیم که بتواند تا حدود زیادی خواسته‌های عمومی کشور و ملت را بیان کند و آن را در بر بگیرد، آن مفهوم کلیدی عبارت است از “پیشرفت”؛ منتها با تعریفی که اسلام از این مفهوم ارائه می دهد. تعریف اسلام با اینکه مشترکاتی با پیشرفت در منطق غربی دارد ، اما محتوایی متفاوت داشته است که با شاخص های خاص خودش باید حرکت رو به جلوی آن را سنجید. این مدل از پیشرفت،در چهار عرصه در حال تحقق است.
*عرصه ها
به طور کلی چهار عرصه‌ی اساسی وجود دارد که پیشرفت باید در آن پیش برود. در درجه‌ی اول، پیشرفت در عرصه‌ی فکر است. ما بایستی جامعه را به سمت یک جامعه‌ی متفکر حرکت دهیم؛ این هم درس قرآنی است. … در قرآن (عبارت های زیادی مانند) »لقوم یتفکّرون« «لقوم یعقلون»أفلا یعقلون«، »أفلا یتدبّرون« داریم. …. جوشیدن فکر و اندیشه‌ورزی را در جامعه‌ی خودمان به یک حقیقت نمایان و واضح تبدیل کنیم. البته این از مجموعه‌ی نخبگان شروع خواهد شد، بعد سرریز خواهد شد به آحاد مردم. – عرصه‌ی دوم – عرصه‌ی علم است. در علم باید ما پیشرفت کنیم. البته علم هم خود، محصول فکر است. ؛ نوآوری علمی و حرکت علمی و به سمت استقلال علمی حرکت کردن.- عرصه‌ی سوم، عرصه‌ی زندگی است همه‌ی چیزهائی که در زندگی یک جامعه به عنوان مسائل اساسی و خطوط اساسی مطرح است، در همین عنوان »عرصه‌ی زندگی« میگنجد؛ مثل امنیت، مثل عدالت، مثل رفاه، مثل استقلال، مثل عزت ملی، مثل آزادی، مثل تعاون، مثل حکومت. اینها همه زمینه‌های پیشرفت است.
- عرصه‌ی چهارم – که از همه‌ی اینها مهمتر است و روح همه‌ی اینهاست – پیشرفت در عرصه‌ی معنویت است. باید برای همه روشن شود که معنویت نه با علم، نه با سیاست، نه با آزادی، نه با عرصه‌های دیگر، هیچ منافاتی ندارد؛ بلکه معنویت روح همه‌ی اینهاست. میتوان با معنویت قله‌های علم را صاحب شد و فتح کرد؛ یعنی معنویت هم وجود داشته باشد، علم هم وجود داشته باشد. دنیا در آن صورت، دنیای انسانی خواهد شد دنیائی خواهد شد که شایسته‌ی زندگی انسان است. دنیای امروز، دنیای جنگلی است. دنیائی که در آن علم همراه باشد با معنویت، تمدن همراه باشد با معنویت، ثروت همراه باشد با معنویت، این دنیا دنیای انسانی خواهد بود. البته نمونه‌ی کامل این دنیا در دوران ظهور حضرت بقیةاللَّه (ارواحنا فداه) اتفاق خواهد. * شاخص ها
برای برنامه بلند مدت داشتن و اتخاذ و راهبرد و ارزیابی اینکه چقدر به محتوای مورد نظر نزدیک شده ایم، نیاز به شاخص داریم.این شاخص ها همانگونه که از فرمایش رهبر انقلاب نیز برداشت می شود،باید مبتنی بر دو ویژگی باشند؛ حفظ هویت ملی و ارتباط با خدا. کشوری که از تاریخ و گذشته ی خودش بهره ای نبرده باشد، قطعا پیشرفت نخواهد کرد و یا وصله ای ناجور حاصل خواهد شد. تقلید کردن پیشرفت نیست. همچنین اگر ارتباط خدا و عشق به معنویت سر لوحه پیشرفت نباشد اگرچه پیشرفت نیز حاصل شود دستاوردهای آن مصرف غلط خواهد داشت.به بیان دیگر پیشرفت دو بال مادی و معنوی دارد که هر دو با هم آن را محقق می کند. شاخص های مادی پیشرفت عبارت اند از خودکفایی، ارتقای بهره وری، قانون گرایی و انضباط اجتماعی، وحدت و انسجام اسلامی، رفاه عمومی، بصیرت سیاسی، مسئولیت پذیری، عزم و اراده ملی و… .خودکفایی به این معنا نیست که کشوری بی نیاز از کشورهای دیگر باشد بلکه روابط ش را طوری تنظیم کند که به شکل پایا پای اگر خواست چیزی را به دست آورد، در عوض چیزی را برای ارائه دادن داشتته باشد.
ارتقای بهره وری دیگر شاخص مادی پیشرفت، به این معنا که ما از آنچه داریم بهترین استفاده را کنیم. رشد سیاسی و قدرت تحلیل سیاسی برای ملت از جمله شاخص های است که تحقق بیشتر آن حصار پولادین در برابر بدخواهی دشمنان قرار می دهد. از دیگر شاخص هایی که نشان از حرکت ما به سمت پیشرفت متناسب با جمهوری اسلامی به حساب می آید، تحول در پیوندها و نظامات اجتماعی به شکلی است که همه ی افراد جامعه نسبت به هم احساس مسئولیت کنند.زندگی راحت برای انسان لازم است، اما هدف نیست از این رو در کنار شاخص های مادی که پیشرفت برای زندگی آسوده فراهم می آورد، شاخص های معنوی هم لازم است چرا که انسان برای هدفی عالی تری پا بر زمین نهاده است و آن وصول به حق ، رسیدن به قرب باریتعالی و تخلق به اخلاق الهی است. البته انسان برای رسیدن به این اهداف به ابزارهای مادی و معنوی نیاز دارد. از جمله شاخص های معنوی قرب و رضای خدا، دستیابی به لذات معنوی، رشد حجاب، پیشرفت تقوا را می توان نام برد. پیروزی و رسیدن به پیشرفت از اهداف مهم به حساب می آید اما هدف نهایی نیست و در عالم معنایی ما آنچیزی که بالاتر از پیروزی معنا می یابد ادای تکلیف و جلب رضای خدا است . در واقع اگر به هدف دست نیافتیم ، اما به تکلیف عمل کردیم این همان پیروزی و پیشرفت است. به این ترتیب شاخص قرب و رضای خدا در طول شاخص های مادی از اهمیتی متمایز و ویژه در ادبیات پیشرفت اسلامی قرار دارد.شاخصی دیگر دستیابی به لذات معنوی است؛ با تحقق قوانین الهی در جامعه اسلامی شرایط برای فیض بردن و لذت بردن از مواهب معنوی دنیا و گذر از مظاهر مادی این دنیایی در عین زیست در آن فراهم می آید.و جمهوری اسلامی ایران به مثابه حرکتی به سمت تمدن اسلامی، با در نظر گرفتن همه ی انچه در بالا گفته شد پا در مسیر پیشرفت گذاشته است… مسیری که در نهایت خود به تمدن مهدوی ختم خواهد شد.

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۸ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۵:۲۶ ق.ظ

دیدگاه


دو + 9 =