پیامدهای منفی سالمندی جمعیت برای جامعه
گروه اجتماعی:جمعیت یک کشور با قدرت دفاعی و امنیت آن کشور در ارتباط است هر چند توجه به ساختار جمعیت به نسبت سال های گذشته کم رنگ تر شده است، ولی همچنان این موضوع به خصوص برای کشور ما که دارای موقعیت خاص است اهمیت بالایی دارد. در اینکه کشور ایران در معرض سالمند شدن می_باشد شکی نیست بنا به نظر کارشناسان و اظهار نظر متخصصان اگر نرخ باروری تا سال ۱۴۳۰ میزان فعلی باشد، وضعیت رشد سالمندی سیر صعودی خواهد داشت و این بدان معنی است که تا سال ۱۴۳۰، حدود ۳۰% جمعیت را افراد مسن تشکیل خواهند داد.
طبق آمار های سازمان ملل در سال ۲۰۱۲، کشور ایران در سال ۲۰۵۰ میلادی (۱۴۳۰ شمسی) جزء پیرترین کشورها و از میانگین سنی جهان، آسیا، آمریکا، کانادا، آمریکای لاتین و رژیم صهیونیستی هم پیرتر خواهد بود. این در حالیست که در زمان انتشار این آمار (۲۰۱۲)، کشور ما با نسبت سالمندی ۸% جزء جوان ترین کشورها بوده است.
از آنجا که در جامعه ی سالمند نسبت افراد در سن باروری به شدت کاهش می یابد به طوری که دیگر نمی تواند کاهش جمعیت ناشی از مرگ و میرهای جامعه را جبران نماید این موضوع علاوه بر کاهش جمعیت ب اایجاد یک دور معیوب، سبب کاهش بیشتر نسبت متولدین و تشدید مشکل سالخوردگی در جامعه شده و تجدید نسل را دچار ضعف شدید می نماید.
از پیامد های منفی سالمندی جمعیت، افزایش بار تکفل جامعه می باشد. ازدیاد انبوه بازنشستگی که سهم تولیدی آن تقریبا صفر است فشارهای اقتصادی زیادی به دولت وارد می کند زیرا نسبت سالخوردگان به جمعیت در سنین کار افزایش خواهد یافت و از سویی، شمار افراد مستمری بگیر بازنشسته و از سوی دیگر شمار افراد سالمند نیازمند به حمایت بالا خواهد رفت. این دو عامل موجب خواهد شد که بار مالی صندوق های بیمه بازنشستگی افزایش یافته و به احتمال زیاد موجب بروز بحران های مالی شود.
به عبارت دیگر در حالی که میزان نیروی کار در سالهای آینده کاهش می یابد، تعداد مستمری بگیران روند افزایشی خواهد داشت که این مسئله از یکسو موجب کاهش منابع دریافتی صندوق (حق بیمه ها) و از سوی دیگر موجب افزایش مصارف صندوق می گردد. این امر ممکن است اتخاذ راهکارهایی مانند افزایش سن بازنشستگی و یا کاهش میزان بیمه بازنشستگی را ضروری سازد و به دنبال آن نارضایتی بیمه شدگان و مشکلات و بحران های اجتماعی و سیاسی را موجب شود.
با سالمند شدن جمعیت به علت کاهش تعداد متوسط فرزندان خانواده ها، کشور با یکی از مهم ترین پیامده های منفی اقتصادی یعنی کاهش نیروی کار که از آن به عنوان جمعیت فعال یاد می_شود، روبرو خواهد شد. در نتیجه از شمار مالیات دهندگان در سطح کلان و حق بیمه پردازها در سطح خرد کاسته می شود و موجب کاهش در آمد دولت و همچنین درآمد صندوق های بیمه به ویژه سازمان تامین اجتماعی خواهد شد.
از طرف دیگر کاهش نیروی کار و افزایش افراد مصرف کننده، کاهش تولید ناخالص داخلی را موجب می شود و آنگاه اثرات منفی بیساری به دنبال خواهد داشت که از جمله می توان کاهش صادرات محصولات صنعتی، افزایش واردات، کاهش ذخایر ارزی و در نتیجه افزایش بدهی های خارجی را پیش بینی کرد.
بخش بزرگی از فشار های سالخوردگی جمعیت مربوط به هزینه هایی است که جامعه باید برای حفظ سلامتی سالمندان صرف کند، محققین ایرانی با توجه به تجارب کشورهای دیگر در زمینه هزینه های سالمندی در مورد افزایش تصاعدی ای نهزینه ها در ایران هشدار داده اند. افزایش این هزینه سرباری از آن جهت وضعیت وخیم تری می یابد که جمعیت فعال انگیزه کمتری برای نگهداری از سالمندان دارند و مخارج درمانی سالمندان بالاتر از کودکان است. باید در نظر داشت که شکاف نسلی و گسست فرهنگی هم به این موضوع دامن می زند.
از آنجا که نسل جوان وظیفه حمایت نسل سالمند را برعهده دارد، عدم تعادل ایجاد شده در سالهای آتی باید یکی از بزرگترین نگرانی های سیاستگذاران و دولتمردان باشد. در شرایط فعلی با وجود اینکه هر پدر و مادر پیری از نسل گذشته معمولا تعداد ۴ تا ۶ فرزند دارند، به سختی مورد حمایت و مراقبت قرار می گیرند. حال باید تصور کرد که والدین در خانواده هایی که یک یا دو فرزند دارند در سالهای آینده چگونه تحت حمایت قرار خواهند گرفت؟ علاوه بر این، با افزایش تعداد سالمندان، میزان هزینه های درمانی و تامین اجتماعی نیز افزایش می یابد که مضاف بر محدویت های منابع می باشد. یافته ها نشان می_دهد در مورد مراکز، تا سال ۱۴۳۰ به سه برابر تخت ها بیمارستانی، پنج برابر مراکز فیزیوتراپی و چهار برابر آزمایشگاه های موجود در ایران، نیاز خواهد بود.
از طرفی تا آن سال ایران به تربیت سالیانه چند درصد متخصص طب سالمندی هزاران میلیارد ریال برای درمان فقط سالمندان دیابتی و بخشی بزرگ از بودجه جاری برای آموز های پیشگیرانه نیاز خواهد داشت.
وقتی درصد افراد مسن در جامعه افزایش یابد به موازات آن علاقه به محافظه کاری بیشتر و نوعی وابستگی به سنت های اجتماعی پیدا می شود. پیدایش محافظه کاری و مقاومت در برابر تغییرات، موجب درجا زدن و عقب افتادگی می شود.همچنین ریسک پذیری در چنین سنینی کاهش یافته و مابا جامعه ای که در ابداع و پذیرش نوآوری و اصلاحات، از خود ضعف نشان می_دهد روبرو خواهیم شد.
نباید فراموش کنیم که رشد علمی و نوآوری ها و موفقیت های امروز کشورمان در عرصه ی دانش و ورزش و تولید به دلیل کثرت نسل فعلی جوان است و با کاهش نسبت جوانان، تداوم این توفیقات بعید خواهد بود. همچنین سالمندان دارای انتظارات خاص خود هستند که از آن جمله می توان به ارزش دادن به جایگاه و منزلت آنها، ارج نهادن به تجربیاتشان، فراموش نشدن و توقع عشق و تعلق خاطر به آنها در قبال یک عمر زحمتشان اشاره کرد که حتی در صورت تامین نیازهای اقتصادی، همچنان باقی است و یابد مورد توجه جدی در ساختارهای جدید اجتماعی قرار گیرد.
بدیهی است که برای گسترش و توسعه بخش کشاورزی، به عنوان یکی از محورها توسعه اقتصادی و اجتماعی، در کشور ما به مجموعه ای از نیروهای خلاق، آموزش پذیر، ریسک پذیر، پوبا ؛ شاداب و … نیاز است. این ویژگی ها نیز اغلب در جوانان بسیار بیشتر از سالمندان وجود دارد. شاغلان در بخش کشاورزی در سال های اخیر به طور قابل ملاحظه ای به سالخوردگی گراییده اند.
مهاجرت روستا به شهر از مهم ترین دلایل سالخوردگی شاغلان در بخش کشاورزی در کنار کاهش نرخ باروری است و درصد اشتغال جوانان در این بخش بسیار پایین می باشد، مهم ترین نتایجی که سالخوردگان جمعیت بخش کشاورزی به دنبال خواهد داشت عبارت است از : کاهش بهره وری، به خطر افتادن امنیت غذایی، وابستگی کشور به مواد غذای و نیاز به واردات این مواد از خارج، عدم پذیرش نوآوری و فناوری نوین در عرصه تولیدات کشاورزی و دامی.
جمعیت یک کشور با قدرت دفاعی و امنیت آن کشور در ارتباط است. هرچند به دلیل پیشرفت_هایی که در زمینه تولید ابزار و ادوات جنگی به وجود آمده، توجه به ساختار جمعیت در موضوع امنیت ملی به نسبت سال های گذشته کم رنگ تر شده است، ولی همچنان این موضوع به خصوص برای کشور ما که دارای موقعیت خاص سیاسی است اهمیت بالایی دارد.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل ازتیار؛ به عبارت دیگر، جمعیت و ساختار آن به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های قدرت ملی به حساب می آید، زیرا پوشش مرزهای جغرافیایی نیازمند نیروهای جوان است و پیری جمعیت تهدیدی جدی برای امنیت کشور محسوب می شود. امروزه در جنگ های مدرن تعداد افراد جمعیت کشور نه تنها از جنبه تولید نیروی نظامی متشکل و فعال مهم است، بلکه به عنوان پشتیبان نیورهای نظامی و تکیه گاه قدرتمند ارتش ملی در دفاع از خانه و کاشانه ، تجهیز ارتش و تغذی هآن و بسیج ملت اهمیت فوق العاده ای دارد.
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۰۶ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۵:۲۴ ق.ظ
