گروه اجتماعی : یکی از حوزه‌‌هایی که به سرعت تحت تأثیر موج »تغییر« قرار خواهد گرفت حوزه‌‌ی رسانه است. سؤال اینجاست که در این دنیای جدید کدام رسانه‌‌ها از گردونه‌‏ی رقابت خارج خواهند شد و کدام رسانه‌‌ها پابرجا خواهند ماند؟
از جمله عرصه‌‏ها و نهادهای دوره‌‌ی صنعتی که تغییر در آن اتفاق خواهد افتاد عرصه‌‌ی فرهنگ است که به مثابه‌‌ی یک کل، اجزای آن نیز دچار دگرگونی خواهد شد. به طریق اولی، یکی از اجزای فرهنگ نیز که در این پروسه دچار تغییر خواهد شد حوزه‌‌ی رسانه و اطلاع‌‏رسانی خواهد بود که به ‏واسطه‌‌ی ظهور اینترنت و ارتباطات و فضای مجازی شدیدترین و سریع‏‌ترین تغییر را تجربه خواهد کرد.عصر ما، که از آن می‏‌توان به دوران »گذار« از دوره‌‌ی صنعتی به فراصنعتی یاد نمود، به واسطه‌‌ی ظهور و گسترش فضای مجازی و اینترنت در آستانه‌‎ی تحولات و تغییرات فکری عظیمی قرار گرفته است.
یکی از این تغییرات بااهمیت، تغییر در شیوه‌‎ی استفاده‌‌ی مخاطبان از رسانه‏‌هاست. نسل‎های گذشته به هیچ‌ وجه نمی‎توانستند حجم اطلاعاتی را که امروزه با فشردن یکی از کلیدهای رایانه در دسترس ماست تصور کنند. برای تقریب به ذهن، نزدیک‎ترین مقایسه برای بیان تأثیر انقلاب ارتباطات در عصر حاضر، تشبیه آن به اختراع صنعت چاپ است. پیش از پیدایش چاپ، دانش به حافظه یا روش‌‎های ذخیره‎ای وابسته بود که به دلیل پیچیدگی، امکان اینکه اطلاعات و دانش در اختیار عموم قرار بگیرد وجود نداشت.
صنعت چاپ‎، حجم اطلاعاتی را که می‌‎توان ذخیره و ارسال کرد، به مقدار بسیار زیادی افزایش داد. اختراع صنعت چاپ، در زمان خود، انقلابی گسترده در عرصه‌‌ی تفکرات و اندیشه‌‎های دینی، فلسفی و سیاسی به ارمغان آورد. صنعت چاپ وسیله‌‎ای فراهم ساخت تا اطلاعات علمی در دسترس عموم قرار گیرد و بدین وسیله، گسترش و اشاعه‌‌ی دانش را میسر ساخت. اطلاعات، که به صورت انحصاری در اختیار «کلیسای جهانی» بود، از این وضعیت خارج شد و در اختیار همگان قرار گرفت. صنعت چاپ شرایطی را مهیا ساخت که منجر به فروپاشی سلطه‌‌ی کلیسای جهانی شد و در ادامه، چراغ راهنمای عصر علوم و اکتشافات شد. با راه یافتن این تغییرات در نهاد‌های سیاسی، مذهبی و وجدان انسان‌‎ها، صنعت چاپ به مدت ۲ قرن سبب بروز اغتشاشات و آشوب‎هایی شد که این آشوب‌‏ها نمادها و سمبل‏‌های عصر کشاورزی را نابود کرد و مسیر ورود جهان به نظم نوین و عصر صنعتی را هموار نمود. سمبل و نماد انتشار اطلاعات در عصر صنعتی »کتاب« بود که با ظهور تکنولوژی‌‏های جدید، روزنامه و رادیو و تلویزیون نیز به آن اضافه شدند؛ اما خود این کتاب‌‎ها و دیگر ابزارهای انتشار اطلاعات و اخبار در عصر صنعتی نیز، در مقایسه با پایگاه‌‎های اطلاعاتی و اینترنت‎، منابع بسیار دست‎و‎پاگیری هستند که برای استخراج مطالب مورد نظر از آن‌‌ها، باید وقت زیادی را صرف نمود. عصر ما، که از آن می‏‌توان به دوران »گذار« از دوره‌‌ی صنعتی به فراصنعتی یاد نمود، به واسطه‌ی ظهور و گسترش فضای مجازی و اینترنت در آستانه‎ی تحولات و تغییرات فکری عظیمی قرار گرفته است و همان گونه که قبلاً اشاره شد، یکی از این تغییرات بااهمیت، تغییر در شیوه‌‎ی استفاده‌‌ی مخاطبان از رسانه‌‏ها‌ست. یکی از شواهد و قراین تغییر در رسانه‌‏ها، تمایل عمومی مردم به استفاده از »فضای مجازی« برای کسب اطلاعات و اخبار است. به عبارت دیگر، نحوه و شیوه‌‌ی دریافت اطلاعات و اخبار تغییر یافته است. این روند در سال‌‌های اخیر و به مدد پیشرفت تکنولوژی و فراهم شدن زیرساخت‌‏های ارتباطی، به شدت گسترش یافته است. در حالی که در سال ۱۹۹۳ حدود ۵۰ وب‌سایت در جهان وجود داشت، تا انتهای دهه‌ی ۹۰ این رقم حتی از ۵ میلیون وب‌‌سایت هم فراتر رفت. بر اساس آمارهای موجود، در سال ۲۰۱۰ چین به تنهایی نزدیک به ۴۰۰ میلیون کاربر داشت.در سال ۱۹۸۰ یک گیگابایت حافظه‌، فضایی به اندازه‌‌ی یک اتاق را اشغال می‌کرد؛ اما امروز ۲۰۰ گیگابایت حافظه در جیب پیراهن ما جای می‌‌گیرد. مقدار اطلاعات دیجیتال هر ۵ سال ۱۰ برابر می‌شود. در سال ۱۹۹۲ تنها یک میلیون کاربر اینترنتی در جهان وجود داشت، اما ظرف ۱۵ سال این رقم به یک میلیارد رسید. افزایش غیر قابل باور کاربران اینترنتی، چشم‏‌اندازی بسیار فراخ و گسترده در مقابل رسانه‏‌های مجازی قرار داده است. رسانه‏‌ها در این چشم‏‌انداز وسیعی که در قرن بیست‌‏و‌یکم برای آن‌‌ها ایجاد خواهد شد، بسیار متفاوت از قرن قبل عمل خواهند کرد.
در عصر فراصنعتی، دگرگونی در نحوه‌‌ی دریافت اخبار و اطلاعات به طور شدیدی شیوه‏‌های دریافت سنتی خبر را تحت تأثیر خود قرار داده است و میزان مراجعه‌‌ی مردم به رسانه‏‌های سنتی و غیرمجازی به شدت کاهش یافته است نکته‌‌ی مهم دیگری که در آسیب‏‌شناسی رسانه‏‌های مجازی باید به آن توجه نمود کیفیت مطالب ارائه‌‌شده در رسانه‏‌های مجازی است. بخش قابل توجهی از مطالبی که در این گونه رسانه‌‏ها منتشر می‏شود خبری هستند. خروجی اکثر این پایگاه‌‏ها مطالب صرفاً خبری هستند و هیچ گونه اطلاعات تحلیلی و تبیینی در آن‌ها ارائه نمی‌‌گردد. مخاطبان در این گونه سایت‏‌ها فقط خبر دریافت می‏‌کنند و هیچ گونه مطالب تحلیلی به آن‌‌ها عرضه نمی‏‌شود؛ در حالی که پایگاه‌‏های تحلیلی و تبیینی این توانایی را دارند که با تولید تحلیل، خوراک فکری برای نخبگان جامعه فراهم نمایند و به جامعه سمت‌‌و‌سو دهند. به همین دلیل است که وجود چنین سایت‏‌هایی برای جامعه‌‏ای که خواه‏‌نا‌خواه وارد عصر فراصنعتی خواهد شد، بسیار مهم و حیاتی است. فعالیت رسانه‌‏ای در فضای مجازی در دنیای امروز یک نیاز است و ارائه‌‌ی تحلیل در این فضا یک الزام. آینده از آنِ رسانه‏‌هایی است که در عرصه‌‌ی «فضای مجازی» فعال باشند و در آن خود را بروز دهند. در عصری که اطلاعات مبنای قدرت است و هر کس اطلاعات داشته باشد قدرت هم دارد، سرچشمه‌‌ی اطلاعات در رسانه‌‏های دیجیتال نهفته است. »تغییر« مشخصه‌‌ی اصلی و محوری قرن آینده خواهد بود و در این میان، پیش‌‌گامی با کسی است که در تطبیق خود با این تغییرات عظیم پیشرو باشد و انعطاف‏‌پذیری بیشتری با این تغییرات از خود نشان دهد و به بیانی دیگر، آینده در آنجا زودتر اتفاق بیفتد. یکی از حوزه‏‌هایی که به شدت تحت تأثیر موج »تغییر« قرار خواهد گرفت حوزه‌‌ی رسانه و اطلاعات خواهد بود. آینده از آنِ رسانه‌‏هایی است که در عرصه‌‌ی »فضای مجازی« فعال باشند و در آن خود را بروز دهند. در عصری که اطلاعات مبنای قدرت است و هر کس اطلاعات داشته باشد قدرت هم دارد، سرچشمه‌‌ی اطلاعات در رسانه‌‏های دیجیتال نهفته است.
نگاهی به آمارهای مکتوب و شفاهی بیانگر این مطلب است که این رسانه‏‌ها در رقابت با رسانه‏‌های سنتی گوی سبقت را ربوده‌‏اند. کاهش مداوم مخاطبان رسانه‌‏های سنتی از یک طرف و افزایش هم‌‌زمان رسانه‌‏های مجازی، از سویی دیگر، شاهدی بر این مدعاست. آنچه قطعی و مسلم است این مسئله است که در قرن بیست‌‏و‌یکم رسانه‌‏هایی که در خارج از حوزه‌‌ی »فضای مجازی« به فعالیت بپردازند از گردونه‌‌ی رقابت حذف خواهند شد و رسانه‌‏های فعال در عرصه‌ی »فضای مجازی« و دیجیتال جای آن‌ها را خواهند گرفت. آنانی که نتوانند چنین کنند و خود را با شرایط جدید تطبیق دهند، در پیچ‌‏و‌خم طوفان تغییرات، تلف خواهند شد.
همچنین در فضای مجازی، رسانه‏‌هایی می‏‌توانند در عرصه‌‌ی رقابت باقی بمانند که علاوه بر خبر، به تولید تحلیل نیز بپردازند. رسانه‏‌های مجازی صرفاً خبری، هرچند در ابتدای کار با اقبال مواجه خواهند شد و میزان مراجعه به آن‌ها فراوان خواهد بود، ولی در نهایت این سایت‏‌های تحلیلی و تبیینی خواهند بود که گوی سبقت را خواهند ربود و ماندگاران این عرصه‌ی فرهنگی در قرن ۲۱ خواهند بود. حال که شرایط به گونه‌‏ای شده ‏است که خواسته یا ناخواسته به قرن بیست‌‏و‌یکم و عصر فراصنعتی پرتاب شده‏‌ایم، لذا بهتر است که به ابزار و وسایل زندگی در این قرن مجهز باشیم. در اختیار داشتن رسانه‏های مجازی تحلیلی یکی از مهم‌‌ترین ابزارهای زندگی در این دوران عجیب و پرتلاطم است.