پل تاریخی میرزا رسول درحال تخریب و فرسایش

پل تاریخی میرزا رسول درحال تخریب و فرسایش

علیرضا طالب زاده
گروه گزارش: آیا در شهر شما اثری تاریخی وجود دارد؟ چه بنای تاریخی در منطقه شما وجود دارد؟ یک اثر تاریخی شهر خود را معرفی کنید.
دانش آموزانی که در میاندوآب (یکی از شهرهای استان آدربایجان غربی) زندگی می کنند برای سؤالاتی از این نوع در کتاب های درسیشان تنها یک جواب دارد: »پل تاریخی میرزا رسول«
این پل در کنار جاده میاندوآب – مهاباد بر روی رودخانه سیمینه رود (با نام محلی تتوو) ساخته شده و مربوط به دوره قاجار و جزو آثار ثبت شده ملی است. به محض اینکه از میاندوآب خارج می شوید می توانید این پل را در سمت راستتان تماشا کنید که آب رودخانه تتوو از ۵ دهانه آن می گذرد و منظره زیبایی را بوجود آورده است به طوری که توجه هر رهگذری را به خود جلب می کند و هر مسافری که از این مسیر رد می شود نظری به این پل که از آجر درست شده است می اندازد.
اگر چه این پل همیشه جلوی چشم رهگذران و مسافرانی بوده است که در مسیر مهاباد یا ارومیه تردد می کنند اما وضعیت آن سالهاست که از چشم و توجه مسئولان و آنهایی که عهده دار حفاظت از آثار باستانی هستند بدور مانده است. مطبوعات محلی هم به این پل بی اعتنا هستند و آگاهی لازم را به عموم در این مورد نداده اند. سالهاست که انتهای راست پل فرسایش یافته و از بین رفته است اما اگر بومی این منطقه باشید این روزها هنگام عبور از کنار پل ناخودآگاه منظره پل را مانند قبل نمی بینید. انتهای چپ پل دستکاری و تخریب شده است. اطراف پل هم خاکبرداری های زیادی شده است.
مقایسه تصاویر فعلی و قبلی پل عمق فاجعه را نشان می دهد. این نوشته تنها تذکر و تلنگری است به مسئولان تا به بهانه نبود بودجه بیش از این به این پل بی اعتنا نباشند. حداقل می توان نگهبانی از این خیل بیکاران با ماهی پانصد هزار تومان برای حفاظت و نه مرمت آن استخدام کرد. علاوه بر سازمان میراث فرهنگی شهرداری شهر می تواند اندکی از هزینه های درست کردن سفره هفت سین متری و تزیین در و دیوارها، کاشتن لامپ های نئونی در داخل خاک پارک ها و نصب مجسمه های گچی چینی در میدان ها و یا بنرهای آنچنانی برای تشکر از خود را برای جلوگیری از تخریب و خاکبرداری اطراف پل صرف کند.
و غم انگیزتر اینکه از وکلای مردم در منطقه هم که این روزها برای دور آتی انتحابات مجلس تحرکشان بیشتر شده و مدام در این مسیر در تردد هستند صدایی بلند نمی شود و همچنان به درد بی تفاوتی به این پل مبتلا شده اند. نکته مهم تر آگاهی دادن به مردم درباره حفظ آثار تاریخی و ملی می باشد. منطقه آذربایجان دارای آثار و بناهای تاریخی متعددی است اما در نگهداری و حفاظت آنها همچنان مشکلات عدیده ای وجود دارد. وقتی از راهنمای جوان و تحیصلکرده »تخت سلیمان«سوال کردم که چرا آثار باستانی زیر آتشکده ها و محوطه را بیرون نمی آورند جواب هوشمندانه ای داد: »اون پایین جایشان امن است اگردرشان بیاوریم نمی توانیم حفظشان کنیم!« شهر میاندوآب مرکز شهرستان میاندوآب در استان آذربایجان غربی با پهنه ای حدود ۱۰ کیلومتر مربع قرار دارد.
شهر میاندوآب به دلیل اینکه میان سیمینه رود و زرینه رود قرار گرفته است » میان دو آب « نامیده شده است . میاندوآب بدلیل قرار گرفتن در مسیر راه تبریز ـ مراغه ـ سنندج و ارومیه و پیوند دادن استان های آذربایجان غربی و شرقی و کردستان از جایگاه ارتباطی و نظامی و استراتژیک ویژه ای برخوردار است . هلاکوخان مغول روستای حسین آباد را که در چند کیلومتری جنوب شهر میاندوآب قرار دارد ، به پایتختی تابستانی خود انتخاب کرد . در گذر تاریخ ، مردان گوناگونی چون مادها ، ماناها ، اورارتوها ، کردها ، سلجوقیان ، ترک و مغولها در این ناحیه سکونت یافته اند .
پل میرزا رسول : پل میرزا رسول در غرب شهرستان میاندوآب و در سه کیلومتری جاده میاندوآب به مهاباد، بر روی رودخانه سیمینه‌رود ساخته شده است. این پل ظاهراً توسط »میرزا رسول« در اوایل دوره قاجار ساخته شد. جهت پل شرقی‌ ـ غربی، طول آن هشتاد متر و عرض آن ۴ متر و ۶۰ سانتیمتر و ارتفاع آن از بستر پل در چشمه وسطی ۷ متر و ۷۰ سانتیمتراست. این پل دارای پنج دهانه با قوس‌های جناغی است. این قوس‌ها با آجر و ملاط ساروج ساخته شده است. قدمت این پل که به شماره ۲۰۶۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده به دوره قاجاریه برمی گردد و در آن دوران به عنوان تنها پل ارتباطی میاندوآب با اورمیه محسوب می شده است. معماران پل قبل از شروع به‌ ساخت پایه‌های پل،بستر و شالوده مناسبی برای این پل فراهم‌ کرده‌اند.بستر رودخانه را با قطعات بزرگ سنگ،سنگفرش‌ کرده‌اند. پایه های این پل از سنگ تراشیده شده تیشه ای از جنس تراورتن است و در زیر آن برای جلوگیری از ضربه ها و شدت آب از موج شکن حباقی استفاده شده است. طاق های پل به صورت دو پوششه و قوصی حباقی است.
مسجد طاق میاندوآب :این بنا در کوچه طاق ، منشعب از خیابان ۱۷ شهریور واقع است و به نظر میرسد که بین سالهای ۱۲۱۰ ـ ۱۲۰۰ هجری قمری توسط » احمد خان بیگلر بیگی « حاکم مراغه ساخته شده است .
بنای مسجد بصورت شبستانی ستوندار با پوشش طاق و گنبد است . پوشش این مسجد ، متشکل از ۹ گنبد کوچک است که بر طاق ها و چهارستون میانی و جزرهای دیواری قرار گرفته اند . که ستونهای میانی ، مکعب شکل هستند . طاق ها از آجر با ملات گچ و شالوده از سنگ و دیوارها از خشت ساخته شده اند و در دوره های بعد ، الحاقات زیادی به مسجد صورت گرفته است قلعه بختک:قلعه بختک که بقایای خرابه های آن هنوز هم در روستای میلان ( یکی از روستاهای میاندوآب ) قرار دارد ، گویا توسط یکی از سرداران خسرو انوشیروان به نام بخدک ساخته شده است . ظاهراً علت احداث قلعه آزمودن قدرت نظامی و نشان دادن آن به شاهنشاه ساسانی بوده که توسط بخدک پیشنهاد شده بود . بنای قلعه بسیار محکم ساخته شده است . طبق آثار موجود ، آب مورد نیاز قلعه را از چهار فرسنگی طوری به قلعه هدایت می کرده اند که غیر از خود بختک و تنی چند از مقربین او کسی از سرچشمه آب اطلاعی نداشته است .داش تپه :داش تپه به اعتبار آثار قلعه مانندی که روزگاری بر فراز آن بوده و دهانه آن با وسایل و مصالح لازم و با نهایت مهارت مسدود شده است در کنار روستای داش تپه در حوالی میاندوآب قرار دارد . در سمت شرقی تپه ، محل یک درب ورودی به درون تپه دیده می شود که از ساروج و آهک ساخته شده است ، اهالی محل ، اقدامات زیادی برای ورود به تپه ( درون قلعه ) انجام داده اند که تاکنون بی نتیجه مانده است .
محققین و باستانشناسان بسیاری از این تپه دیدن کرده اند و مقداری از بقایای ظروف سفالین خرد شده در اطراف تپه یافته اند . بین اهالی شهر مشهور است که قبر زرتشت پیامبر پاک آیین ایرانی درون این تپه قرار دارد . این تپه هنوز جز آثار باستانی به ثبت نرسیده است .
پل کوسه لر :پل کوسه لر در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی میاندوآب در مسیر جاده میاندوآب به شهر چهار برج در روستای کوسه لر بر روی کانالی به نام » آجی گوبی « که از زرینه رود منشعب است ، ساخته شده است . با توجه به نوع ساخت آن قدمت این پل به اواخر دوره قاجاریه برای ارتباط میان دو طرف کانال آب می رسد . پل کوسه لر دارای ۲ پایه است که با لاشه سنگ و ملات آهک بر روی پی های نه چندان محکم استوار گشته اند پایه ها ۶/۱ متر عرض و ۵/۴ متر طول و در جهت مخالف جریان آب دارای آب شکن های مثلثی می باشند که هم اکنون بقایای آنها باقی مانده است . طول آب شکن ها حدود ۱ متر و ارتفاع پایه ها و آب شکن ها از کف پل تا قسمت پایه طاقها ۵/۱ متر می باشد .
ساختمان پل دارای سه دهانه یا چشمه است که طول آنها ۲ متر و ارتفاع آنها از کف پل ۲/۳ متر می باشد و با آجر و ملات آهک ساخته شده است . در حال حاضر این پل متروکه می باشد و پیشنهاد می شود پس از مرمت با همان کاربری سابق خود جهت عبور عابر پیاده استفاده شود .

نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۲۵ فروردین ۱۳۹۴ ساعت ۵:۳۳ ق.ظ

۱ نظر

نظر -49 - 0 از 1اولین« قبل بعد  » آخرین 
  1. 0

    این مطلب را بنده برای آراز ارسال کرده امم. متاسفانه نمی دانم به سهو یا عمد ضمایم و اضافاتی را که از بنده نیست به صورت غیرحرفه ای و بر خلاف اصول ژورنالیسم به آخر مقاله ام افزوده اید. دو مطلب هم ارتباط معنایی زیادی با هم ندارند. منظورم از مطالب اضافی این نوشته می باشد:

    شهر میاندوآب به دلیل اینکه میان سیمینه رود و زرینه رود قرار گرفته است » میان دو آب « نامیده شده است . میاندوآب بدلیل قرار گرفتن در مسیر راه تبریز ـ مراغه ـ سنندج و ارومیه و پیوند دادن استان های آذربایجان غربی و شرقی و کردستان از جایگاه ارتباطی و نظامی و استراتژیک ویژه ای برخوردار است . هلاکوخان مغول روستای حسین آباد را که در چند کیلومتری جنوب شهر میاندوآب قرار دارد ، به پایتختی تابستانی خود انتخاب کرد . در گذر تاریخ ، مردان گوناگونی چون مادها ، ماناها ، اورارتوها ، کردها ، سلجوقیان ، ترک و مغولها در این ناحیه سکونت یافته اند .
    پل میرزا رسول : پل میرزا رسول در غرب شهرستان میاندوآب و در سه کیلومتری جاده میاندوآب به مهاباد، بر روی رودخانه سیمینه‌رود ساخته شده است. این پل ظاهراً توسط »میرزا رسول« در اوایل دوره قاجار ساخته شد. جهت پل شرقی‌ ـ غربی، طول آن هشتاد متر و عرض آن ۴ متر و ۶۰ سانتیمتر و ارتفاع آن از بستر پل در چشمه وسطی ۷ متر و ۷۰ سانتیمتراست. این پل دارای پنج دهانه با قوس‌های جناغی است. این قوس‌ها با آجر و ملاط ساروج ساخته شده است. قدمت این پل که به شماره ۲۰۶۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده به دوره قاجاریه برمی گردد و در آن دوران به عنوان تنها پل ارتباطی میاندوآب با اورمیه محسوب می شده است. معماران پل قبل از شروع به‌ ساخت پایه‌های پل،بستر و شالوده مناسبی برای این پل فراهم‌ کرده‌اند.بستر رودخانه را با قطعات بزرگ سنگ،سنگفرش‌ کرده‌اند. پایه های این پل از سنگ تراشیده شده تیشه ای از جنس تراورتن است و در زیر آن برای جلوگیری از ضربه ها و شدت آب از موج شکن حباقی استفاده شده است. طاق های پل به صورت دو پوششه و قوصی حباقی است.
    مسجد طاق میاندوآب :این بنا در کوچه طاق ، منشعب از خیابان ۱۷ شهریور واقع است و به نظر میرسد که بین سالهای ۱۲۱۰ ـ ۱۲۰۰ هجری قمری توسط » احمد خان بیگلر بیگی « حاکم مراغه ساخته شده است .
    بنای مسجد بصورت شبستانی ستوندار با پوشش طاق و گنبد است . پوشش این مسجد ، متشکل از ۹ گنبد کوچک است که بر طاق ها و چهارستون میانی و جزرهای دیواری قرار گرفت

نظر -49 - 0 از 1اولین« قبل بعد  » آخرین 

دیدگاه


− 2 = شش