پز فرهنگی مصرف قلیان و دخانیات در محافل خانوادگی
زهرا خطیبی
گروه گزارش:درهفته جهانی مبارزه با دخانیات مسأله مبارزه با سیگار و به‌ویژه قلیان در کشور مطرح می‌شود که با وجود طرح کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، طرحی جامع برای پیشگیری از این مواد وجود ندارد به‌شکلی که سن مصرف دخانیات در بین جوانان و نوجوانان کاهش چشم‌گیری پیدا کرد و حتی قبح مصرف این مواد در میان دختران و پسران جوان شکسته شد و به‌راحتی در جمع خانوادگی نیز اقدام به کشیدن سیگار و یا قلیان می‌کنند.
مصرف بی‌رویه محصولات دخانی به‌ویژه قلیان در میان جوانان، نوجوانان، زنان و متأسفانه در برخی از محافل خانوادگی بزرگترین دغدغه برای متولیان امر سلامت را در این زمینه ایجاد کرد تا جایی که از سوی مرکز سلامت محیط و کار روزهای هفته ملی بدون دخانیات در سال‌جاری بر موضوع قلیان، عوارض ناشی از مصرف آن و راه‌های کنترل و کاهش این محصول متمرکز شد و هر روز این هفته را با یک‌عنوان خاص نام‌گذاری کردند.
بر خلاف تصور عمومی که معتقد هستند وجود آب در قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را می‌گیرد اما بیشتر این مواد سمی از جمله نیکوتین و خاکستر به راحتی وارد ریه شده و به‌دلیل دم‌های عمیقی که فرد برای جذب دود وارد می‌کند در نتیجه ریه فرد مصرف کننده در معرض خطر قرار می‌گیرد.
یکی از جوانان که به گفته خودش ید طولایی در کشیدن قلیان دارد و برای او این مسأله حتی از خوردن غذا نیز مهم‌تر است در این‌باره به گفت: درابتدا به صورت تفننی و در حد جمع‌های دوستانه مبادرت به کشیدن قلیان می‌کردم.
این دانشجوی کارشناسی روابط عمومی با انتقاد از نبود وسایل تفریحی و سرگرمی برای جوانان اظهار کرد: با توجه به اینکه در خانواده‌ای مذهبی و سنتی زندگی کرده و وقتی رفتن به‌مسافرت‌های مجردی و یا حضور در محافل دوستانه را امری غیرضروری و غیرعادی تلقی می‌کنند من نیز مجبور بودم این خلأها را به‌شکلی پر کنم که وقتی می‌دیدم در این سفره‌خانه و در میان دوستان ساعت‌های خوبی را سپری می‌کنم در نتیجه رغبت استفاده از قلیان به‌عنوان تفریحی سالم در من قوت پیدا کرد.
بیابانی به دلایل دیگر مصرف قلیان در میان دختران جوان اشاره کرد و ادامه داد: در گذشته‌ها نیز مصرف قلیان در میان زنان مسن مرسوم بود اما امروز این پدیده در دختران جوان رواج پیدا کرد و با وجود اینکه بسیاری از آنها از مضرات آن آگاه هستند، اما برای تفریح و سرگرمی و یا برای نشان دادن تمایز خود با دیگران و برخی نیز با هدف اینکه خود را بزرگ‌تر از سن خود نشان دهند به‌سمت مصرف قلیان می‌روند.
وی اضافه کرد: از دیگر دغدغه‌هایی که در این مورد وجود دارد شکسته شدن قبح مصرف قلیان در جمع خانواده است که برخی از افراد شاید از کشیدن سیگار در مقابل بزرگ‌ترها پرهیز کنند اما کشیدن قلیان را بد ندانسته و حتی والدین نیز با خندیدن به‌روی فرزندان خود در حقیقت این حرکت آنها را تأیید نیز می‌کنند.
یک کارشناس ارشد و مسؤول بهداشت محیط با اشاره به اینکه بسیاری از افراد از هر قشری به‌مصرف قلیان گرایش دارند و نمی‌توان بیکاری و بی‌سوادی را در این‌باره دخیل دانست، افزود: در ابتدای امر بسیاری از این افراد با این عنوان که قلیان مانند دیگر مواد اعتیادآور نیست به‌عنوان تفریح و سرگرمی از آن استفاده می‌کنند در حالی که بر اساس نظرات کارشناسان بهداشتی و درمانی اثرات مخرب قلیان چندین برابر بیشتر از قلیان گزارش می‌شود.
علی قدیمی با بیان اینکه برخی از قلیان‌سراهای غیرمجاز سعی می‌کنند تا با استفاده از مواد روان‌گردان سبب اعتیاد جوانان و گرایش آنها به کشیدن قلیان در همان مکان کنند، تصریح کرد: مسأله قلیان و اعتیاد به آن موضوعی است که همه دستگاه‌ها ، صدا و سیما، علما و جامعه روحانیت، متولیان امور فرهنگی، آموزش و پرورش و مدیران باید وارد میدان شوند و در مورد قبح‌شکنی و عادی شدن این مواد به‌صورت جدی بیندیشند.
قدیمی با انتقاد از اینکه همراهی خانواده‌ها با فرزندان سبب شد تا قبح این عمل به‌راحتی شکسته شود، بیان کرد: اگر چه تمام تلاش بر این است که در مورد انهدام و جمع‌آوری قلیان کارهای اساسی صورت پذیرد اما وقتی که قلیان برای خانواده‌ها در زمان‌هایی مانند گردش و تفریح و مسافرت به‌عنوان توشه سفر محسوب می‌شود و به‌راحتی در کوهستان، جنگل و دریا در کنار فرزندان و همراه با آنها از این مواد استفاده می‌کنند بنابراین کار سخت می‌شود و اینجا‌است که باید همه دستگاه‌ها پای کار بیایند.
به گزارش فارس، با توجه به اینکه ضرر و عوارض جسمی و روانی استعمال قلیان از سیگار و سایر دخانیات نه تنها کمتر نبوده بلکه بیشتر نیز است، بنابراین باید با آگاهی‌بخشی در جامعه از راه‌های مختلف باورهای غلط و مضرات مصرف قلیان آموزش داده شود و اقدامات پیشگیرانه برای ممانعت از کشیدن آن به‌عمل آورد.
دستگاه‌های فرهنگی نیز می‌توانند با ارائه راهکارهایی جوانان را به‌سمت و سویی هدایت کنند که با پرشدن اوقات فراغت آنها دیگر میل روی آوردن به‌سفره‌خانه‌ها و قلیان‌سراها در آنها کمتر شده و سرگرمی و خلأ ناشی از فقدان مراکز تفریحی و فرهنگی در آنها از این طریق جایگزین نشود.
و سخن آخر اینکه برای محافظت دختران و پسران جوان در برابر مضرات مصرف دخانیات و به‌ویژه قلیان باید آگاهی آنها را در زمینه زیان‌های ناشی از مصرف دخانیات افزایش داد و با جلوگیری از فروش و بازاریابی محصولات دخانی و همچنین ممنوعیت مصرف مواد دخانی توسط بزرگ‌سالان در مقابل نوجوانان و جوانان از این دغدغه فراگیر کشور کاست.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۱۱ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۴:۵۹ ق.ظ
