یوخو نظریه‌لری و تعبیری
عبدالصمد ملکی
زیگموند فرویدون نظریه‌سی: فروید یوخو گؤرمگی اینسانین آلت شعورونون آرزولاری و ایستکلریی‌نین اینعیکاس ائتدیگینی اینانیر. فرویدون نظرینده، یوخو گؤرمک بیزه گون بویو سانسور اولموش طلبلریمیزی گؤسترمگه ایجازه وئریر. اوندان علاوه او یوخودا گؤرولنلرین خیالی آلت شعور شئیلرین سمبولو اولماسینا اینانیر بونا گؤره احتیمالی وار یوخولاریمیزین چوخو تاپدالانمیش طلبلریمیزی حتّا دگیشمیش شکیلده بیان ائلیه.
هوسبون و مک کارلی‌نین فرضیه‌سی: اونلارین نظرینجه یوخو بئینین روحی فعالیّتینی یوخ بلکه فیزیکی فعالیّتینی اینعیکاس ائلیر. بو نظریه‌یه اساساً بیز گونده‌لیک ایشلریمیزی‌ده یوخودا گؤرمگه تمایولوموز وار. کورتئکسین اَن راییج فعالیّتی گونده‌لیک ایشلر و نیگران‌چیلیقلاری اینعیکاس ائله‌مکدیر.
بونونلا بئله هوسبون بعضی یوخولارین شخصین روحی دغدغه‌لرینی‌ده شامیل اولماسینی گؤستریر. شخصین یاشاییش ایستراتژیلری باره‌ده اولان باخیشی و پلانی.
کریک و میچستون نظریه‌سی: اونلارین نظرینجه درین یوخو بئینین ایطّیلاعاتینی سئیرکلندیریر. آیری سؤزله یوخو حافیظه مئیدانین بوشالدیر کی سونراکی یوخولارا موتمرکیز اولا بیلسین.
کابوس ایختیلالی: یوخونون اساس دؤره‌سینده تئز تئز آییلماق و یا مورگوله‌مک همیشه قورخمالی و گئنیش یوخولارلا عئینی زماندا اولور. معمولاً یوخولار یاشاییش تهدیدی تهلوکه‌سیزلیگی و عیزّت نفس باره‌ده اولور. آییلماق عموماً یوخونون ایکینجی یاریسیندا باش وئرر. قورخولو یوخولاردان سونرا شخص درحال آییق اولار و مکان و زامانی درک ائلر. (یوخو وحشتی ایختیلال و صرعین ترسینه. او حالدا شخص زامان و مکاندان درکی اولماز.) یوخو ایختیلالی شخصین گونلوک یاشاییشی و ایشینده منفی تأثیر قویا بیلر. بئله ایختیلاللار لزوماً حادیثه‌لر نتیجه‌سینده یارانمازلار بلکه مادّه‌لرین فیزیولوژیک تأثیری و بعضی خسته‌لیکلر تأثیری آلتیندا یارانا بیلرلر.
بیولوژیک و روح تانیما نظریندن یوخونون تعبیری: DNA کاشیفلرین بیری، فرانسیس کرکین نظرینجه یوخو گؤرمک گون بویو آلینمیش حیسّی ایطیلاعاتین ائشیگه آتیلماسینا کؤمک ائلیر. عصب سیستمی فعالیّته باشلیر و یوخو گؤرمگه سبب اولور. رابین رویستون ظاهیراً ساغلاملیق موشکوللرینی گؤسترن ایکی یوزدن چوخ یوخو شرحی و تعبیری ییغیب. مثلاً: بیر کیشی یوخودا اونو تعقیب ائدن ایکی قارا پلنگی گؤرور. پلنگلرین بیر جایناغینی اونون بئلینه باتیریر. همن آدام نئچه آیدان سونرا قورخولو بیر خسته‌لیک توتور. بو خسته‌لیگین علامتی بئلی‌نین همن نوقطه‌سینده قارا خالین اولماسیدیر.نظره گلیر یوخولار بعضاً مسأله‌لری تازا یوللا حلّ ائله‌مگه ایلهام منبعی اولورلار. مثلاً بنزین کاشیفی اولان »ککوله« یوخودا اؤز قویروقلارینی آغزیلارینا آلمیش ایلانلاری گؤرندن سونرا بنزینی کشف ائده بیلدی. بنزینین شیمیایی بیناسی خطی یوخ بلکه داییره‌ویدیر. روح عالیملری دئییر بوتون گؤردویوز یوخولارین گیزلی معناسی وار.آشاغیدا روح علمی نظریندن نئچه یوخو تعبیری گلیر کی البته عمومی حؤکم ساییلا بیلمزلر و داها چوخ اینسانین عمللری و ذهنی آراسینداکی رابیطه‌نی نظرده آلیب.
پیلّه: یوخودا پیلّه‌لردن یوخاری گئمگیزی گؤرسز معمولاً گله‌جکده مووفقیّته چاتماغیزین علامتی ساییلیر. پیلّه‌دن آشاغی یئنمک‌ده مغلوبیّتدن قورخدوغوزو گؤستریر چونکی سون زمانلار ریسکلی ایش گؤروبسوز.
اوتوموبیل وساییلی: چوخ زمانلار بدن و مخصوصاً بئیین سمبولودور. یوخودا بیر ماشینین موختلیف حیصّه‌لرین آچدیغیزی گؤرسز، سیزین روحی بیر موشکولـله موباریزه ائله‌دیگیزی گؤستریر.
یاغلانمیش و آخار ماشینی یوخودا گؤرمک یاشاییشدا داها سهمانلی اولماغا رغبتیزی گؤرسدیر. پاسلانمیش و ایشدن دوشموش ماشین، روحی و جیسمی خسته‌لیک علامتی ساییلیر.
توک: آچیق و اوزون توک داها چوخ آزادلیغا مئییللی اولماق معناسیندادیر آما یوخودا اؤز توکوزو قیسالتماغی گؤرسز، یاشاییشیزین بیر بؤلومونده محدود اولدوغوزو دوشوندویوزو حیسّ ائیلیرسیز. توکلریزی داراماق، غلیظ موشکوللریزه حل یولونون تاپیلماسی علامتیدیر.
دلیک: بیر دلیکده گیره کئچدیگیزی یوخودا گؤرسز، یاشاییشیزین تکرارلی اولدوغونو دوشوندویوزون معناسیندادیر. پالتارداکی دلیک یاخیندا مادّی مووفّقیّته ال تاپماغیزین معناسیندادیر.
اؤلوم: یوخودا اؤز اؤلوموزو گؤرسز، دونیانین بوتون موشکوللریندن قورتولماق ایستدیگیزین علامتی ساییلیر. یوخسا جدّیزین آدسیز-سانسیز بیر قبیرده اولماسینی یوخودا گؤرسز بو حالدا ایش و یا بیر حادیثه‌دن ناراحاتلیغیزین علامتی ساییلیر. آیریسی‌نین اؤلومونو یوخودا گؤرمک تعجوب یارادان خبرلرین ائشیتمه‌سی‌نین علامتیدیر. عزادارلیق و یا دفن مراسیمینی یوخودا گؤرسز آلت شعوروز سیزدن ایستیر افسوس ائتدیگیز شئیی اونوداسیز.
اوت علف: یاشاییش شرطلریزین اینعیکاسیدیر. یاشیل اوت هر شئیین یولوندا اولماسی معناسیندادیر. آما سارالمیش و قوروموش اوت سیزین خوشبخت اولمادیغیزین علامتیدیر. هابئله خسته‌لیک علامتی‌ده اولا بیلر.
اود: ائویزین اود توتماسینی یوخودا گؤرسز، بیری‌نین الیندن چوخ حیرصلی اولدوغوزون علامتیدیر. فقط اؤزوزو یانماقدا گؤسز، بیری باره‌ده کونترول اولنمایان حیسّلریز وار. اولا بیلر اونون الیندن حیرصلنمیسیز و اولا بیلر اونون فراقیندان فیشارداسیز.
دریا: بوش دریانین یوخودا گؤرولمه‌سی رابطه‌سیز بیر یاشاییشیزین اولماسینی حیسّ ائدیرسیز. ساحیلی یوخودا گؤرمک سعادتیزین الدن گتئمکده اولدوغونو حیسّ ائدیرسیز.
ایسلامی دوشونجه‌ده صادیقه رؤیا: دینی دوشونجه‌لرده یوخو ایلاهی علامتلردن ساییلان اؤزونده چوخلو دئییلمه‌میش حکایتلر گیزلدن وارلیقدیر. بیری نفسی‌نین اینحیصاریندان چیخیب یوخویا، بیزی او بیری طرفه هیدایت ائدن بیر شئی کیمی باخسا، چوخلو ایشاره‌لر، حکایتلر و هیدایتلر اونا آشکار اولاجاق. ائله بونا گؤره آللاه تعالا یوخونو اؤز آیه‌لریندن بیر کیمی ساییب. اوندا بیر سئری علامتلر و آیه‌لر ده قویوب کی بیزی اونلارا دیقّت یئتیرمگه چاغیریر. محی الدین عربی بن عربی، یوخونو حیکمت ایشیغی ساییب و اونو عینایت اهلی اوچون بیرینجی ایلاهی وحی تلقّیسی بیلیب.
صادیقه رؤیا گله‌جکده عئیناً ایتیفاق دوشه‌جک یوخودور. بو جور یوخولارین ساکیت و شفّاف روحی زمینه‌یه احیتاجی وار. مخصوصاً دال به دال گؤرولدوکلری شراییطده.
آما هر حالدا بو جور یوخونون گؤرنی‌نین حتماً پاک و دیندار اینسان اولدوغونو دئمک اولماز. چونکی اولا بیلر رذاییل و پیسلیکلره موبتلا اولماسینا رغماً، خاص دلیللره گؤره گله‌جگین خبرلریله روحی رابیطه‌سی اولا.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۰۵ بهمن ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۲۳ ق.ظ
