وعده احیاء دریاچه ارومیه با بارندگی بهار پرآب و در تابستان تبخیر می‌شود

گروه اجتماعی: رئیس‌جمهور بخش اعظمی از رای خود را در دو انتخابات، مرهون »وعده احیای دریاچه ارومیه« است، اما سخت است باور این نکته که دکتر روحانی در ۶ سال گذشته، حتی یک بار هم از این دریاچه بحران‌زده بازدید نکرده‌ است.
به گزارش آرازآذربایجان ، رئیس‌جمهور پیش از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، در سفر انتخاباتی‌اش قول احیای دریاچه را داده بود و خطاب به مردم آذربایجان گفته بود: »من به شما قول می‌دهم که اگر بار مسوولیت اجرایی کشور را بر دوش من قرار دادید، در اولین روز دولت حل مشکل دریاچه ارومیه در دستور کار قرار خواهد گرفت.«
البته او به خوبی به وعده خود عمل کرد. ۶ سال پیش در چنین روزهایی در اولین جلسه هیات‌ دولت جدید، کارگروه نجات دریاچه ارومیه با مسوولیت وزیر نیرو و عضویت وزرای جهاد کشاورزی، کشور و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست و نماینده معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ایجاد شد.
به این ترتیب، قول رئیس‌جمهور در دستور کار قرار گرفت، قولی که با فرارسیدن بارندگی‌های بهاره هر سال پرآب می‌شود و با رسیدن گرمای تابستان تبخیر می‌شود.
در تمام این مدت، همایش‌ها و نشست‌های مختلف در تبریز، ارومیه و تهران، جز سخنرانی‌ها ویدیو کنفرانس‌ها و پاورپوینت‌های پیچیده و البته‌ هدررفت هزینه‌های اجرایی و تبلیغاتی، عاید خاصی برای دریاچه ارومیه نداشته است.
تغییرات اقلیمیِ یک سال گذشته در کشورمان بر کسی پوشیده نیست.
همین تغییرات بود که بهار امسال را به یکی از دوره‌های پربارش در چند دهه گذشته تبدیل کرد و سیل را در چند شهر بزرگ و کوچک، جاری ساخت.
به برکت همین بارش‌های بهاره، حال دریاچه ارومیه نسبت به سال‌های گذشته، وضعیت مساعدتری یافت. به طوری که حجم آب دریاچه ارومیه در پایان اردیبهشت، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۳٫۱۴ میلیارد مترمکعب بیشتر شد همچنین وسعت دریاچه ۸۹۰کیلومترمربع و تراز سطح آب هم ۱٫۱ متر افزایش داشت.عددهای مربوط به بهبود وضعیت دریاچه، دقیقاً برابری می‌کند با آمار افزایش بارش‌های سال ۹۸٫ بارش‌هایی که در کویرهای فلات مرکزی ایران (نظیر خوزستان، کرمان، یزد، فارس و …) سیل راه انداخت، بی‌راه نبود که حوزه آبریز دریاچه ارومیه را پرآب کند.
دولتی‌ها در سال‌های گذشته، بهبود وضعیت دریاچه ارومیه را نتیجه اقدامات و برنامه‌ریزی‌های ستاد احیاء عنوان می‌کنند اما شدت‌گرفتن تبخیرها را نتیجه تغییرات اقلیمی و طبیعی!
مدیران دولتی و در راس آنها رئیس‌جمهور بارها و بارها، برکتِ باران و رحمت الهی را نادیده گرفته و با ادبیاتی که ناشکری در آن بارز است وضعیت نسبتاً خوب دریاچه را نتیجه اقدامات خود عنوان می‌کنند.
رئیس‌جمهور بهار امسال و همزمان با اوج‌گیری بارش‌ها، در جلسه هیات دولت، بدون اشاره به افزایش نزولات آسمانی گفته‌ بود: »یکی از افتخارات بسیار بزرگ دولت یازدهم و دوازدهم احیای دریاچه ارومیه است.احیای دریاچه ارومیه به معنای نجات زندگی ۱۵میلیون جمعیت کشور است که یکی از کارهای بزرگ دولت یازدهم و دوازدهم است.«روحانی همچنین در جریان سفر استانی به آذربایجان‌غربی، مدعی شده بود که اگر اقدامات دولت یازدهم و دوازدهم نبود، امروز دریاچه ارومیه به طور کامل خشک شده بود.
بهار امسال، بهار عکس‌های یادگاری با دریاچه ارومیه بود. حال نسبتاً خوب دریاچه ارومیه فرصت بی‌نظیری بود تا استاندار آذربایجان‌شرقی برخی از وزار و معاونان رئیس‌جمهور، نمایندگان مجلس و مدیران اجرایی خود را به ساحل دریاچه ارومیه برسانند.
اما این عکس‌ها و بازدیدها، زیاد ادامه‌دار نبوده‌ است.
اگرچه شاخص‌های دریاچه نسبت به سال‌های گذشته افزایش نشان می‌دهد اما مطابق انتظار، با آغاز دوره گرما، دریاچه باز هم تغییر رفتار داده و در حال تبخیر است.
طبق آمار اعلامی وزارت نیرو و ستاد احیاء کاهش تراز دریاچه ارومیه از اواسط خرداد آغاز شده و در روزهای اخیر به بیشترین مقدار خود رسیده‌ است.خلیل ساعی، مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیا در آذربایجان‌شرقی با اشاره به اینکه تراز دریاچه در مورخه ۱۲خردادماه ۱۲۷۱٫۰۴ بود می‌گوید: این تراز در بازه زمانی ۲۰ روز گذشته ۱۰سانتی‌متر کاهش داشته است.ساعی اذعان دارد که درجه حرارت بالای تابستان، عدم ورودی آب به دریاچه از سد‌ها و نیاز آبی گیاهان، ادامه روند کاهشی دریاچه ارومیه را در پی داشته‌ است.
وی متذکر می‌شود: تراز دریاچه با ادامه این روند تا پایان تابستان حدود ۷۰ سانتی‌متر کاهش خواهد یافت.
پیرو این صحبت‌ها، فرهاد سرخوش، مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌غربی نیز در روزهای اخیر از کاهش ورودی آب به دریاچه خبر داده و تصریح می‌کند: »ورودی آب دریاچه از رودخانه‌های شهرچای زرینه‌رود، سیمینه‌رود، گادار و باراندوز تا ۶۵ مترمکعب بر ثانیه بود اما به ۱۰ مترمکعب کاهش یافته است و قطع شده است«
نیمی از فصل کِشت باقی مانده و مسدود کردن چاه‌های حومه دریاچه، شدنی نیست، به علاوه با توجه به محدودیت برق، مدیریت سدهای منتهی به دریاچه هم بسیار دشوار است.
به این‌ها اضافه کنید گرمای طاقت‌فرسا و تبخیر شدیدی را که آثار شرجی آن حتی در هوای عادی تبریز هم محسوس است.
وضعیت دریاچه ارومیه را نباید صرفاً در مساحت محدود دریاچه دید، بخش قابل‌ توجهی از بحران این دریاچه، ریشه در کیلومترها دورتر دارد.
دولت دو سال فرصت دارد تا با تدبیر کارساز در بخش‌های کشاورزی، مدیریت آب و صنعت، وعده رئیس‌جمهور را عملی کند.
رئیس‌جمهور در هفته اخیر در سفر غیررسمی و یک روزه، وارد شهر تبریز شده و شاید طلسم بازدید از دریاچه ارومیه را بشکند.بازدید روحانی اگر منجر به »احیای ستاد احیا« شود، باید آن را به فال نیک گرفت، وگرنه باید منتظر بهار سال بعد باشیم تا با شروع درباره بارندگی‌ها، بار دیگر مسوولانی را ببینیم که خوشحال از افزایش تراز دریاچه، کنار ساحل، عکس یادگاری می‌گیرند.
.Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com