وزش بادهای نمک وشوری خاک کام کشاورزان آذربایجان را تلخ کرده است

گروه اقتصادی:در حالی که تصور استفاده از کود برای افزایش تولید در فرهنگ کشاورزی ریشه دوانده، افزایش بهره وری در تولید محصولات کشاورزی در پی استفاده بی رویه از این کودها تحت تاثیر شوری آب و خاک قرار گرفته است.
کاهش مساحت دریاچه ارومیه و به دنبال آن وزش بادهای نمک و افزایش غلظت نمک در آب های زیرمینی نیز بر شوری آب و خاک در آذربایجان غربی افزوده و بالا رفتن میزان مصرف کودها در اراضی کشاورزی به افزایش هزینه‌های تولید، برهم خوردن تعادل در عناصر خاک و کاهش بازده محصولات کشاورزی منجر شده است. برخی از کشاورزان و دست اندرکاران زراعت این استان در رابطه با افت کیفیت خاک و مشکلات ناشی از آن معتقدند که خاک شور و پراکنده بودن منابع آب غیرشور از مشکلات اساسی در توسعه پایدار کشاورزی در این استان است؛ مشکلاتی که در سبدهای نیمه پر محصولات روستائیان انباشته شده است.
قربانعلی جنگجو، یکی از ساکنان روستای مرنگلوی بزرگ ارومیه با اشاره به اینکه تصاحب اراضی مرغوب به یک آرزو برای کشاورزان تبدیل شده است، گفت: شوری زمین و کمبود آب از جمله محدودیت های کشاورزان این منطقه بوده و هجوم آفت ها و بیماری ها به این زمین های شور، عرصه را برای کشاورزان تنگ کرده است.
رضا سعید آباجالو، دهیار روستا آباجالوی سفلی نیز گفت: بادهای نمک و استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی، کیفیت آب و خاک را به ویژه در مناطق نزدیک دریاچه ارومیه، تحت تاثیر قرار داده است.
یک کارشناس کشاورزی نیز گفت: کشاورزان در برخی از اراضی اطراف دریاچه ارومیه باید از انتقال آب با لوله و روش های نوین آبیاری استفاده کرده و از آب های زیرزمینی کمتر استفاده کنند اما نقش کاهش استفاده از کودهای شیمیایی در این میان قابل توجه است.
ربابه سیدی در رابطه با علت شوری اراضی گفت: زمین های منطقه به دلیل استفاده از آب های زیرزمینی و آبیاری به روش سنتی شور شده است و کشاورزان باید از الگوهای کشت پیشنهادی استفاده کنند تا با کاشت گیاهانی با نیاز آبی کم، روند مصرف آب های زیرزمینی را کاهش دهند.به گفته‌ وی کشاورزان در بیشتر موارد برای حاصلخیزی خاک به کود روی می_آورند و این کودهای گیاهی،‌ حیوانی یا شیمیایی نیز از جمله عوامل تشدید کننده شوری خاک به شمار می رود. مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان_غربی نیز در رابطه با مشکلات خاک_های استان گفت: مصرف بی رویه کودهای شیمیایی به سفتی، شوری و به هم خوردن تعادل در عناصر غذایی خاک و افت کیفی خاک منجر می‌شود.
به گفته فیض الله شمس، ورود پساب‌های کشاورزی، صنعتی و خانگی به اراضی، آلوده شدن خاک به فلزات سنگین و در نهایت آلودگی آب‌های زیرزمینی، استفاده از روش آبیاری سنتی و نشت آب به داخل کانال‌های آبیاری در دشت‌های میاندوآب، مهاباد و شیبلو از دیگر مشکلات خاک‌ این استان به شمار می رود.
وی با اشاره به خاک‌های دارای محدودیت کشت در آذربایجان غربی بیان کرد: از مجموع ۲ میلیون و ۲۲۴ هزار و ۱۱۰ هکتار از اراضی استان هفت هزار و ۱۱۵ هکتار غیرقابل کشت، ۳۷۵ هزار و ۵۱۵ هکتار دارای محدودیت کشت، ۶۹۱ هزار و ۵۹۲ هکتار دارای محدودیت کشت کم و در نهایت ۸۲ هزار و ۷۷۹ هکتار بدون محدودیت کشت است. وی با اشاره به اینکه حدود ۴۴٫۵ میلیون هکتار از اراضی کشور تحت تاثیر شوری قرار دارد، اضافه کرد: کل اراضی آبی در کشور ۷٫۳ میلیون هکتار بوده که از این مقدار ۳٫۵ میلیون هکتار به درجه های مختلف شوری آب و خاک مبتلاست.
به گفته وی به دلیل تبخیر زیاد آب از سطح خاک و مصرف آب های سطحی و زیرزمینی به طور متوسط سالانه پنج تا ۱۰ تن نمک به خاک وارد شده و روند شور شدن خاک تشدید می‌شود.
وی ادامه داد: تولید هر چه بیشتر محصولات کشاورزی از یک سو و محدودیت منابع آب و خاک و نبود زهکشی مناسب از سوی دیگر موجب شده است که هر ساله شور و قلیایی شدن این اراضی افزایش ‌یابد.
وی گفت: برخی از اراضی در محدوده پایاب سدهای مهاباد، میاندوآب، ماکو و ارس به دلیل تکمیل نشدن شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی و فرسوده بودن شبکه‌های اصلی و همچنین آبیاری بی رویه کشاورزان دارای خاک‌های زهدار است. وی گفت: فرسایش خاک در کشور ۶٫۵ برابر حد مجاز است و رسوبات ناشی از فرسایش سالانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب از ظرفیت‌ سدهای کشور را پر می‌کند که منجر به خسارت ۱۷ هزار میلیارد ریالی به سدها می‌شود.
وی افزود: باید طرح پایش کیفیت خاک‌های کشاورزی در سطح کشور و به تبع آن در استان جهت پایش کیفیت شیمیایی و فیزیکی خاک‌ها و بررسی روند تغییرات کیفی خاک‌های کشاورزی صورت گیرد.وی ادامه داد: در این استان در سال ۸۷ شمسی طرح پایش کیفیت خاک‌های کشاورزی به مدت یکسال با ۳۶۰ پایگاه مطالعاتی اجرایی شد اما در سال‌های بعد به دلیل اختصاص نیافتن اعتبارات لازم ادامه نیافت.
مدیر هماهنگی ترویج جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در رابطه با کنترل مصرف کودهای شیمیایی در اراضی استان گفت: توسعه کشاورزی پایدار، خاک ورزی حفاظتی، استفاده از کودهای آلی و زیست محیطی از جمله برنامه_های ما برای حفاظت از خاک اراضی کشاورزی است.
زین العابدین قمری ادامه داد: کشاورزی پایدار یا همان زراعت با استفاده از اصول اکولوژی در ۸۰ روستای حوزه آبریز دریاچه ارومیه از سه سال در زمین های کشاورزی پایلوت آغاز شده و آموزش های لازم در این زمینه به روستاییان داده شده است.
وی افزود: برای جلوگیری از تبخیر آب و کاهش مصرف انواع کود، پسماندهای کشاورزی را به خاک وارد می کنیم که این امر باعث غنی شدن خاک و بالا رفتن مواد آلی از جمله المنت_ها و میکرو المنت ها در خاک می شود.
وی ادامه داد: کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب و کاهش تبخیر آب مزارع از فواید برگرداندن پسماند کشاورزی به خاک است.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا کیفیت خاک از منظر کشاورزی بسیار حائز اهمیت بوده و خاکی برای رشد گیاه مناسب است که بتواند انواع موادغذایی و آب و هوای مورد نیاز ریشه گیاه را تامین کند و به نوعی گیاه را سر پا نگه دارد. در دهه های گذشته سرانه اراضی کشاورزی برای هر نفر بیش از نیم هکتار بوده که با افزایش جمعیت و پیش بینی رشد جمعیت تا ۱۰۰ میلیون نفر در کشور در سال ۱۴۰۰ شمسی متوسط سرانه اراضی کشاورزی برای هر نفر به کمتر از ۰٫۱۶ هکتار می رسد.