واقعه کربلا تحولی عظیم در ادبیات مرثیه جهان است
گروه خبر: رسول سماعیل زاده دوزال محقق و رئیس مرکز ساماندهی ترجمه و نشر به زبانهای خارجی در کارگاه آموزشی “ضرورت مقتل خوانی” در ادبیات مرثیه در ارومیه گفت: ادبیات مرثیه تاریخی طولانی دارد و نخستین مرثیه در زبان فارسی مرثیه سیاوش و در زبان ترکی مرثیه مرگ افراسیاب بوده است اما پس از آن، حادثه ای بزرگ و جانگداز روز عاشورا در کربلا اتفاق افتاد و آن شهادت مظلومانه امام حسین (ع) و یارانش و اسارت اهل بیتش بود که نقطه عطف در سیر تاریخ ادبیات سوگواری حساب می شود و تحولی عظیم در مرثیه های فارسی، ترکی وعربی ایجاد شد.
اسماعیل زاده دوزال گفت: ادبیات مرثیه ادبیاتی غریب و مظلومانه است ، از نظر محتوا و قالب نظیری برای آن وجود ندارد و به سه شکل مختلف شامل ادبیات دیوانی، ادبیات عاشیقی و مرثیه تقسیم می شود که مرثیه نیز شامل مقتل خوانی ،شبیه خوانی، نوحه سرایی ومقامات مرثیه است .این محقق ادبیات مرثیه در خصوص مقتل خوانی تصریح کرد: نخستین مقتل را ابی مخنف با عنوان مقتل کربلا در ۱۱۳ روایت نوشته است.وی گفت: تحریف در مقتل خوانی از زمان تیموریها با نوشتن روضه الشهدا توسط واعظ کاشفی شروع شده است که شهید مطهری در خصوص تحریفات وی تحقیق کرده وواعظ کاشفی را قبول ندارد.
به گفته وی درزمینه نوحه سرایی نیز نخستین نوحه سرایی از زمان شاه اسماعیل صفوی آغاز شده و او نخستین نوحه سید الشهدا (ع) را گفته است.
اسماعیل زاده دوزال، استاد کریمی مراغه ای و میرزا علی اکبر صابر را ازجمله نوحه سرایانی برشمرد که در شعر طنز مقامی والا دارند اما وقتی مرثیه گفته اند اصلا طنزپرداز بودنشان معلوم نمی شود.وی مکتبهای مرثیه سرایی در ادبیات آذری را به سه مکتب تبریز، اردبیل و قره باغ تقسیم کرد ومنزوی و حاج عباسقلی یحیوی را از نوحه سرایان اردبیلی، صراف و راجی و دخیل مراغه ای را نمیایندگان مکتب تبریز و سید نواب را نمایند مکتب قره باغ ذکر کرد که از جمله نام آوران در زمینه نوحه سرایی بوده اند و نخستین مقتل به زبان ترکی را شاعر و حکیم بزرگ ملامحمد فضولی بغدادی تحت عنوان “حدیقه السعداء” در قرن ۱۰ هجری و در کربلا به رشته تحریر درآورده است.
گفنتی است “مقتل” به مفهوم کتابهایی است که به روایت حادثه کربلا و شهادت و قتل امام حسین (ع) می پردازد. کارگاه آموزشی ضرورت مقتل خوانی در ادبیات مرثیه در ارومیه به همت اداره تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی، حوزه هنری استان و بسیج مداحان سپاه شهدای آذربایجان غربی با حضور مداحان، تعدادی از شاعران و اعضای انجمن ادبی آئینی تشنه رود ارومیه در سالن آمفی تئاتر حوزه هنری استان برگزار شد وطی آن شرکت کنندگان با اصول وشیوه های مقتل خوانی آشنا شدند. در فواصل برنامه، تنی چند از شاعران ائینی شعر خواندند.
طراح و دبیر اجرایی این کارگاه ادبی- علمی مصطفی قلیزاده علیار مسئول واحد آفرینشهای ادبی حوزه هنری استان و مجری برنامه شاعر ارومیه احد افخمی نیا بود.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۳۰ مهر ۱۳۹۶ ساعت ۶:۲۸ ق.ظ
