هوشمندسازی مدارس از شعارتا عمل
گروه اجتماعی:یک ماه دیگر مدرسه ها دوباره باز می شوند و بحث بر سر نظام آموزشی و کیفیت آن دوباره سر زبان ها می افتد. هوشمندسازی مدارس یکی از موضوعاتی است که چندسالی است درباره آن زیاد صحبت می‌شود اما تاچه اندازه فهم درستی از هوشمندسازی وجود دارد و میزان اجرایی شدن آن چقدر بوده است.
همگامی روش های سنتی آموزش و پرورش با دنیای واقعی و درنتیجه کارآمدی آن برای تربیت نیروی انسانی موثر در فرایند توسعه به طور فزاینده یی رو به کاهش است. گسترش ارتباطات و فناوری ها که بسیاری از جنبه های زندگی بشر را از خود متاثر کرده است، دنیایی متفاوت از دیروز ساخته که زندگی در آن مهارت ها و توانمندی های تازه یی می طلبد؛ مهارت هایی که به کارگیری روش های تازه ی تعلیم و تربیت مبتنی بر علم و فناوری مسیر دستیابی به آن را هموار می کند.
بسیاری بر این باور هستند که مدرسه های هوشمند همان مدرسه های مجازی هستند که امکان تحصیل از راه دور را مهیا می کنند؛ اما باید گفت مدرسه ی هوشمند مدرسه یی فیزیکی است که نظام مدیریت، آموزش و ارزشیابی در آن به صورت الکترونیک یا هوشمند و از طریق فناورهای ارتباطی روز انجام می گیرد.
در این مدرسه ها محتوای درسی و برنامه ی آموزشی متناسب با توانایی هر دانش آموز طراحی و تعیین می شود؛ به این معنی که دانش آموزانی که از توانایی بیشتری برخوردارند، امکان یادگیری مطلب های بیشتر از منبع های اطلاعاتی تازه مانند بانک های اطلاعاتی، نرم افزارهای آموزشی و اینترنت را دارند. همچنین روش های آموزشی مختلف متناسب با استعداد و علاقه ی هر دانش آموز دنبال می شود. بنابراین در این مدرسه ها به تعداد دانش آموزان، برنامه ی درسی و روش های آموزشی وجود دارد.
در چنین مدرسه هایی که روش تدریس بر اساس دانش آموز محوری است (بر خلاف مدرسه های سنتی که معلم محور بودند)، دانش آموزان نقش یادگیرنده- یاددهنده را ایفا می کنند و به آموزنده ی پویایی تبدیل می شوند که در تکاپوی پژوهش و تحصیل، مهارت های بسیاری از جمله جست و جو، یافتن و استفاده از منبع های اطلاعاتی و به کارگیری عملی آنها را کسب می‌کند. نقش محوری دانش آموزان در چنین مدرسه هایی موجب کنشگری فعال آنها شده و آنها را به مهارت های مختلف در مواجهه با زندگی امروزی تجهیز می کند. ارتباط های الکترونیک موثر میان معلمان، والدین و دانش آموزان در این مدرسه ها هم با افزایش کیفیت تعامل میان آنها، شرایط بهتری را برای یادگیری و تحصیل دانش آموزان فراهم می کند. بسیاری گمان می کنند ایجاد مدرسه های هوشمند تنها در گروی خریداری و راه اندازی سریع سیستم و ابزارهای هوشمند در مدرسه ها است، اما واقعیت این است که تاسیس مدرسه ی هوشمندی که بتواند کارویژه ی خود را در تربیت دانش آموزانی توانمند اجرایی کند، به زیرساخت هایی نیاز دارد که استقرار و تقویت آن سال ها زمان می برد.
یوسف مهدوی نسب کارشناس تکنولوژی آموزشی ضمن اشاره به لزوم توجه به ۲ جنبه ی سخت افزاری و نرم افزاری هوشمندسازی گفت: هوشمند سازی صرف تجهیزات آموزشی، موجب می شود تنها جنبه ی تکنولوژیک آموزش هوشمند شود و جنبه ی نرم فزاری آن مغفول بماند، این در حالی است که باید روش های آموزشی خود را تغییر دهیم و در کنار وارد کردن تکنولوژی، استفاده ی درست از آن را هم به دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت بویژه معلمان آموزش دهیم.
به گفته ی مهدوی نسب دلیل ناکارآمدی بسیاری از مدرسه های هوشمند در کشور ما این است که فقط ظاهر آنها را هوشمند کرده ایم، بنابراین به جای اینکه این مدرسه ها عملکردی هوشمندانه داشته باشند، شکل و ظاهر هوشمند دارند. این در حالی است که تشکیل چنین مدرسه‌هایی به زیرساخت های مهمی نیاز دارد.
یکی از زیرساخت های لازم برای ایجاد این مرکزهای آموزشی پیشرفته تدوین سیاست های کلان و جامع آموزشی است که اهداف و برنامه‌های عملیاتی و دستورالعمل های اجرایی هوشمندسازی را دربرداشته باشد. حسن رستگارپور دانشیار دانشگاه یکی از دلایل ناکارآمدی بسیاری از مدرسه های هوشمند در کشور را حرکت بدون برنامه و هدف آنها در مسیر تعلیم و تربیت دانست. به گفته ی او نبود برنامه‌های فراگیر و هدفمند در این حوزه موجب شده مدرسه ها از نظر ظاهری و نه محتوایی به سمت هوشمند سازی پیش بروند و هزینه های زیادی را بر اقتصاد تحمیل کنند؛ هزینه هایی که چنان که باید بازدهی ندارند. همچنین آموزش دادن به معلم هایی که خود در مورد استفاده از فناوری های تازه، توجیه شده باشند، به عنوان یکی از مهمترین زیرساخت های مورد نیاز مطرح است.
رستگارپور در ادامه ی گفت و گوی خود با ایرنا گفت: فراهم کردن زیرساخت هایی چون تقویت دانشگاه های تربیت معلم و آموزش دادن معلمان در این زمینه، ضمن ایجاد دانش در زمینه‌ی استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، موجب نهادینه شدن روش های هوشمندانه ی آموزش در ذهن و فکر آموزگاران خواهد شد. به عنوان نمونه باید رویکرد معلمان نسبت به کار مشارکتی و به اشتراک گذاری محتوا به عنوان یکی از مهمترین مولفه های مدرسه های هوشمند اصلاح شود تا بتوانند روحیه ی کار مشارکتی را در میان دانش آموزان تقویت کنند و کارکرد »اجتماعی شدن« مدرسه های هوشمند را عملیاتی کنند.همچنین از بازنگری و به روز رسانی برنامه و محتوای درسی به عنوان پیش نیاز ایجاد مدرسه‌های هوشمند یاد می شود. محتوای درسی در سیستم هوشمند مدرسه ها باید توسط خود معلمان و حتی دانش آموزان و متناسب با نیاز دانش آموزان بازتولید شود. برای این منظور معلمان باید بر علوم کامپیوتر و زبان انگلیسی تسلط داشته باشند تا بتوانند دانش آموزان را در این زمینه یاری کنند.تبلیغ و تاکید بیش از اندازه بر مدرسه های هوشمند و مزایای تاسیس آن ممکن است موجب حرکت شتابزده به سمت الکترونیک کردن مدرسه ها شود، در حالی که فراهم آوردن زیرساخت های ایجاد مدرسه های هوشمند فرایندی زمان بر است وعجله در این راه موجب تقلیل عنصر هوشمندی به صورت و شکل ظاهری مدرسه ها شود.
نبود زیرساخت های لازم در بسیاری از موارد موجب می شود هدف و وسیله ی هوشمندسازی جای خود را به یکدیگر بدهند. به عبارتی هزینه کردن و تجهیز سخت افزاری به هدف تبدیل می‌شود و هدف ازخریداری و راه اندازی این سیستم ها که ارتقای کیفیت آموزش است به فراموشی سپرده می شود. البته ناآگاهی پدر و مادرها و دانش آموزان از کارکردهای واقعی این مدرسه ها، به این مساله دامن می زند.
همچنین تاکید ناآگاهانه بر هوشمندسازی سریع مدرسه ها، موجب نادیده گرفته شدن کارکردهای خوب مدرسه های سنتی و تضعیف آنها خواهد شد. به عنوان نمونه در شرایطی که هنوز فرهنگ کار جمعی در میان دانش آموزان و معلمان نهادینه نشده است، شتابزدگی در ایجاد مدرسه های کاملا هوشمند موجب اخلال در فرایند جامعه پذیری دانش آموزان خواهد شد. مهدوی نسب در این زمینه به ایرنا گفت: اگر با برنامه ریزی و طرح پیش نرویم، ضرر ایجاد مدرسه های هوشمند از فایده های آن بیشتر خواهد بود. استفاده از تکنولوژی اصول خاصی دارد که ما هنوز آن را فرانگرفته ایم.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۰۲ شهریور ۱۳۹۴ ساعت ۹:۱۲ ق.ظ
