هنوزهم همه می خواهند پزشک شوند

معصومه جوان معبودی
گروه اجتماعی: آنطور که مسئولان آموزش و پرورش هشدار می دهند در آینده نزدیک جمعیت پشت کنکوری های رشته علوم تجربی با تعداد کل داوطلبان ورود به دانشگاه برابری خواهد کرد زیرا همه می خواهند پزشک شوند و دست بردار هم نیستند.
این است نتیجه سال ها ضعف برنامه ریزی فرهنگی و آموزشی و نیز بی توجهی به وضعیت بازار کار؛ مقصر و متولی هم معلوم نیست و واقعیت موجود اینکه در همه سال های گذشته هرچقدر مسئولان از پزشکان بیکار آمار دادند باز نتوانستند جلو ورود سیل جمعیت دانش آموزان را به رشته علوم تجربی بگیرند.
کافی است نیم نگاهی به اخبار این حوزه داشته باشیم؛ آمار پزشکان بیکار از ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر طی چندسال اخیر برآورد شده که گاه تایید و گاه هم تکذیب شده است. آمار بیکاری پزشکان عمومی بیشتر مطرح می شود تا جایی که گفته اند حتی ۵۰ درصد این پزشکان بیکارند اما این آمارها هم هیچگاه مانع ورود خیل عظیم دانش آموزان به رشته علوم تجربی نشد.
برخی اما عوامل فرهنگی را هم دخیل می دانند و می گویند: وقتی هنوز می خواهیم مثلا سریال شهرزاد ( ساخته حسن فتحی و از سریال های پرطرفدار) بسازیم نقش اول این فیلم در دهه ۳۰ را پزشک معرفی می کنیم دیگر نمی توان انتظار داشت خانواده ها دنبال پرستیژ و درآمد پزشکی برای فرزندانشان نباشند.
گپ و گفتی کوتاه با والدین دانش آموزان نشان می دهد هنوز برای اغلب خانواده ها مهم پزشک شدن است به هر قیمتی؛ مهم نیست انگیزه و استعداد فرزندشان قابلیت رقابت و طی مسیر پزشکی را دارد یا خیر؟
هیچگاه هم خانواده ها به این پرسش پاسخ نداده اند که اگر فرزندشان به اجبار وارد رشته پزشکی شد، برخلاف میل و انگیزه حتی اگر توانست مدرک طبابت را هم بگیرد آیا می تواند پزشکی دلسوز و خوب برای جامعمه و ضامن سلامت جان مردم باشد؟
کارشناسان آموزشی می گویند تب گرایش دانش آموزان و والدین به رشته علوم تجربی از حدود ۵۰ سال گذشته در جامعه فراگیر شده و در سال های اخیر با توجه به وضعیت و شرایط اقتصادی شدت بیشتری نیز پیدا کرده است به طوری که گویا راهکاری برای درمان آن وجود ندارد.
*ریاضی عقب افتاد
به این سکه از هررو که بنگریم رویای قبولی در رشته های پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و کسب درآمد بیشتر، دستیابی به منزلت و پرستیژ اجتماعی انگار تمامی ندارد و هر سال این ولع بیشتر می شود در صورتی که اکثر داوطلبان در آزمون سراسری به نتایج دلخواه خود دست پیدا نمی کنند و شانس کمتری برای تحصیل در رشته مورد نظر دارند.
علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش هفتم مردادماه امسال در نشست خبری گفت: امسال ۶۳۰ هزار داوطلب رشته علوم تجربی داشتیم و در آینده ای نزدیک پشت کنکوری های علوم تجربی با تعداد کل داوطلبان برابری خواهد کرد.به گفته وی اگر ظرفیت پذیرش و استخدام در بیمارستان ها و مراکز درمانی تکمیل شود با خیل عظیم پزشکان بیکار مواجه خواهیم شد. وی همچنین چهارم مردادماه امسال در آیین اختتامیه چهاردهمین جشنواره الگوهای تدریس برتر در اصفهان کاهش گرایش دانش آموزان به رشته ریاضی را نگران کننده دانست و گفت: شمار دانش آموزان رشته ریاضی در مقطع دوم متوسطه نسبت به سایر رشته ها به حدود ۱۱ درصد رسیده است.
*چرا هدایت تحصیلی جواب نداد
مشکل انتخاب رشته برای دانش آموزان درحالی است که طی سال های گذشته طرحی با عنوان هدایت تحصیلی هم در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفته اما واقعیت موجود نشان می_دهد این طرح نه تنها به حل مشکل کمک نکرده بلکه بیشتر زمینه بروز اعتراض خانواده ها را هم فراهم آورده است.
در این طرح همانطور که از نامش بر می آید به جای آنکه دانش آموز و خانواده براساس استعداد و مشاوره به رشته موردنظر هدایت شوند، به سمت و سویی اجبار می شوند و این برخلاف خواست و میل خانواده هایی است که همه می_خواهند فرزندشان دکتر شود.
*سابقه هدایت تحصیلی
به گزارش ایرنا ساختار آموزشی ۳- ۳ – ۶ از سال تحصیلی ۹۱ – ۹۰ با استقرار پایه ششم آغاز شد که در قالب آن هدایت تحصیلی و انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان در پایه نهم پس از اعلام نتایج امتحانات خردادماه این دانش آموزان اجرا می شود. هدایت تحصیلی از سال تحصیلی ۹۶-۹۵ برای دانش آموزان پایه نهم آغاز شد و امسال سومین سال استقرار پایه دهم و اجرای هدایت تحصیلی است.
در فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان می_‌توانند بر اساس قوانین تدوین شده و ابلاغی به مدارس، بهره مندی از خدمات راهنمایی و مشاوره با درنظرگرفتن علاقه، استعداد و مؤلفه توزیع متوازن رشته‌های تحصیلی بر اساس امکانات موجود یکی از شاخه‌های تحصیلی نظری شامل رشته های علوم تجربی، ریاضی فیزیک، ادبیات و علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی، فنی و حرفه‌ای شامل رشته های زمینه هنر، صنعت، خدمات، کشاورزی و نیز کاردانش شامل رشته های زمینه هنر، کشاورزی، خدمات و صنعت را به عنوان رشته تحصیلی خود انتخاب کنند و در آن ادامه تحصیل دهند. شاخه، گروه و رشته ها براساس امتیاز نهایی برگه هدایت تحصیلی با توجه به سوابق دانش آموزان در تمام دروس دوره اول متوسطه با اعمال ضرایب هر یک از دروس در شاخه ها و رشته ها (۳۵ امتیاز) نظرسنجی از دانش آموزان به منظور توجه به اولویت های انتخاب آنان از بین شاخه ها و رشته_های تحصیلی موجود در دوره دوم متوسطه(۱۰ امتیاز) تعیین می شود.
*نظر کارشناسان
عباس فرجی کارشناس مشاوره در گفت و گو با خبرنگار با اشاره به استقبال و تقاضای بسیار دانش آموزان به تحصیل در رشته علوم تجربی طی سال های اخیر اظهارداشت: متاسفانه رشته علوم تجربی آنقدر متورم شده که وضعیت آن نگران کننده است.
وی ادامه داد: دانش آموزانی که در این رشته تحصیل می کنند هیچ آینده ای ندارند، بسیاری از آنان به امید قبولی در رشته پزشکی علوم تجربی را انتخاب می کنند اما در واقعیت از ۶۴۰ هزار نفر شرکت کننده رشته علوم تجربی در کنکور امسال نهایت یک هزار و ۵۰۰ نفر در رشته پزشکی قبول می شوند. این کارشناس مهمترین علت گرایش دانش آموزان به رشته علوم تجربی را کسب درآمد بالا، جذابیت این رشته، احتمال بازار کار زیاد عنوان و بیان کرد: منزلت اجتماعی پزشکان دانش آموزان را اغوا می کند و زمانی که مشاوران درباره رشته علوم تجربی به این دانش آموزان توضیح می_دهند آنان می گویند ما به این رشته علاقه داریم و فکر می کنیم که می توانیم پزشک شویم.
فرجی افزود: ممکن است این دانش آموزان شرایط لازم را برای انتخاب رشته علوم تجربی و نیز نمرات مطلوب نداشته باشند و حتی اگر نمراتشان بالا باشد، آمار تعداد افراد پشت کنکور در این رشته بالا و احتمال قبولی آنان کم است.
در طرح هدایت تحصیلی برای انتخاب رشته علوم تجربی حدنصاب میانگین نمرات ریاضی و تجربی طی سه سال(پایه های هفتم، هشتم و نهم) به ترتیب باید ۱۳ و ۱۴ باشد.
این کارشناس مشاوره آموزشی، سیاست های آموزش و پرورش در اجرای هدایت تحصیلی را در گرایش قابل توجه دانش آموزان به رشته علوم تجربی تاثیرگذار دانست و گفت: این نهاد هدف نهایی انتخاب رشته را جذب در بازار کار عنوان می کند.
وی توضیح داد: علاوه بر شرایط جامعه و مسایل اقتصادی، خانواده ها هم به این موضوع دامن می زنند و چه رشته ای بهتر از پزشکی که علاوه بر درآمد بالا، منزلت اجتماعی و پرستیژ اجتماعی هم داشته باشد اما متاسفانه در واقعیت با پزشکان بیکاری مواجه می شویم که به شغل های دیگر روی آورده اند.
*حل مشکلات هدایت تحصیلی
فرجی دیگر کارشناس مشاوره تحصیلی نیز درباره کاهش تقاضای دانش آموزان برای رشته ریاضی اظهارداشت: گویا دانش آموزان به دلیل شرایط جامعه و آینده اشتغال از تحصیل در رشته ریاضی واهمه دارند.
وی گفت: این در حالی است که پنج سال گذشته آموزش و پرورش طرح کاهش و محدودکردن رشته علوم انسانی را به علت کاربردنداشتن این رشته در سطح جامعه در دستور کار قرار داد که این طرح به مجلس شورای اسلامی رفت و اعتراضاتی را در پی داشت و در نهایت با آن مخالفت شد.
این کارشناس مشاوره افزود: با سیاست های آموزش و پرورش رشته علوم انسانی بشدت متورم می شود و این نشان می دهد تا چند سال آینده در کنکور سراسری بسیاری از دانش آموزان می خواهند وارد رشته هایی شوند که عملا مصرفی در جامعه ندارد.
فرجی درباره اقدامات آموزش و پرورش برای حل مشکلات هدایت تحصیلی و ایجاد توازن میان رشته های مختلف نیز اظهارداشت: این نهاد باید ضمن ایجاد جذابیت در شاخه فنی و حرفه ای آن را توسعه دهد.
وی اضافه کرد: متاسفانه در فنی و حرفه ای جذابیتی نداریم و امکانات متناسب با این شاخه نیست و همچنین بومی سازی در این رشته هم باید مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس مشاوره با اشاره به پنج ساله شدن شاخه فنی و حرفه ای از سال ۹۸ و راهیابی به کاردانی گفت: این نوع طرح ها نمایشی و احساسی است و یک شوکی را به دانش آموزان می دهد که آنان شاخه فنی و حرفه ای را انتخاب کنند.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، درحالی فرآیند انتخاب رشته در کشورمان به این شکل است و میل به علوم تجربی بسیار وجود دارد که برخی رشته های علوم انسانی در کشورهای توسعه یافته از نظر بازار کار از شانیت و درآمد بسیاری برخوردار است.
آنچه در این زمینه اهمیت دارد ایجاد شرایط مناسب برای انتخاب رشته براساس انگیزه و استعداد جوانان این مرزوبوم و ایجاد شرایط مناسبی در بازار کار است تا دانش آموزان تنها براساس انگیزه و استعداد خود نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com