هفت سین ایرانی مزین به ماهی چینی
طاهره نویدآرین
گروه گزارش:همزمان با فصل زایش و رویش که روح و روان انسانها و طبیعت با آن جانی دوباره می گیرد، بسیاری از ایرانیان بدون آگاهی از فلسفه و علت وجود ماهی قرمز بر سر سفره های عید اقدام به خرید این آبزی می کنند و بدعت چندین ساله حضور ماهی بر سر سفره هفت سین را تداوم می بخشند.
بر اساس بررسی های میدانی انجام شده هر قطعه ماهی قرمز در بازار به قیمت ۵۰۰۰ تا ۵۰ هزار ریال به فروش می رسد در حالی که در لحظات آخر فرا رسیدن شب عید هر سه عدد ماهی ۵۰۰۰ ریال به فروش می رسد. سالانه ۳٫۲ میلیون قطعه ماهیان زینتی در استان آذربایجان غربی تولید می شود که می تواند سود آوری خوبی برای فعالان این بخش به عنوان یکی از مشاغل خانگی داشته باشد. اما آنچه که در این میان حایز اهمیت به نظر می رسد، احترام به محیط زیست و طبیعت در کنار احترام به جلوه های سفره هفت سین ایرانی است. در سفره زیبای هفت سین ایران زمین سیر، سماق، سرکه، سیب، سنجد، سبزه و سمنو هر کدام جایگاهی خاص در آداب و رسوم منطقه دارند و در آغوش آب و آیینه و قرآن کریم زینت سفره های هر ایرانی در ایام نوروز می شوند.
هر کدام از این محتوای سفره هفت سین به نوعی از طبیعت برگرفته شده است که اهمیت حفاظت از طبیعت را عیان می سازد ولی موضوعی که در قرن اخیر در ایران به دنبال توسعه راه ها و گسترش ارتباط با سایر ممالک بسط یافته و می توان به آن اشاره کرد جلوه نمایی ماهیان قرمز(نارنجی) چینی بر سفره های هفت سین ایرانی و رهاسازی این آبزی با سرنوشتی گنگ و مبهم بعد از پایان ایام عید در آبهاست. این آبزی چینی حدود ۸۰ سال قبل وارد ایران شد و امروز شاهد حضور آن بر سر سفره هفت سین ایرانی در عید هستیم به گونه ای که همه ساله از اواخر بهمن ماه تشت های ماهی قرمز در تمام خیابانها چیده می شود. گلفروشی ها، میوه فروشی ها، آکواریومی ها و حتی صاحبان دیگر شغل ها گویی در مورد فروش ماهی قرمز وظیفه ای مهم دارند تا اقدام به فروش این نوع آبزیان کنند. فروشنده هایی که حتی معنای وجود ماهی قرمز را بر سر سفره نمی دانند، کودکان را تشویق به خرید ماهی قرمز می کنند.
این موضوع تا حدی وارد فرهنگ غنی و طبیعت دوست ایرانیان شده که در سال های اخیر مردم حضور این ماهیان در بازار را نویدی بر آغاز و فرا رسیدن بهار می دانند. این بی اطلاعی از فلسفه ماهی قرمز که ریشه ای در فرهنگ ایرانی و حتی منطقه آذربایجان برای آن یافت نشده، تنها مخصوص فروشنده ها نیست شاید بیش از ۹۰ درصد مردمی که ماهی می خرند، نمی دانند ماهی قرمز عید نماد چیست. اما آنچه که بیشتر در بین مردم مطرح است و می توان جزو اهداف خرید ماهی محسوب کرد، این است که اغلب این ماهی ها وسیله ای برای سرگرمی و بازی بچه ها هستند که تنها یک تا دو هفته دوام می آورند غافل از اینکه تجارت و خرید و فروش ماهی قرمز همه ساله جیب تولید کنندگان را پر و میلیون ها ماهی را به کام مرگ می کشاند و در کنار آن باعث بروز مشکلاتی در محیط زیست از جمله پدیده آلودگی منابع آبی را نیز به صورت جدی در پی دارد. با یک حساب سر انگشتی اگر حتی تنها تعداد اندکی از خانواده های ایرانی یک ماهی قرمز در ایام پایانی سال خریداری کنند، شاید بیشتر از ۱۰ میلیون قطعه ماهی در یک ماه به فروش می رسد که این ماهیان در روز ۱۳ بدر در آبها و منابع آبی کشور رهاسازی می شوند. کارشناسان بر این عقیده اند که این ماهی ها جدا از زیبایی، گونه های خطرناکی هستند چرا که ممکن است عامل انتقال قارچ به انسان باشند و بعد از رها شدن در رودخانه ها هم در صورت بیمار بودن و دارا بودن قارچ آن را به طبیعت منتقل کنند. بعد از عید بسیاری از افراد این ماهی ها را در رودخانه ها رها می کنند که بعد از مدتی تبدیل به ماهی های سیاهی می شوند که ماهی های بومی رودخانه را از بین می برند زیرا یک گونه غیربومی و تقریبا مهاجم هستند. در آذربایجان غربی نیز این شغل در کنار سایر شغلهای کاذب یک ماه برای دستفروشان و فروشندگان بازارگرمی دارد و بعد از آن سرنوشت این ماهیان به طبیعت و منابع آبی استان گره می خورد در حالی که سلامتی مردم نیز به منابع آبی وابسته است. آنچه که در دو سال اخیر و البته امسال بیشتر علاوه بر ماهی قرمز در بازار استان به چشم می خورد، حضور لاک پشت ها و مارهای کوچک ۲۰ سانتی متری صید شده از شمال کشور و نیز سمندر کردستانی در کنار تنگ های بلورین ماهی های قرمز بر روی پیشخوان مغازه ها است که در صورت عدم برخورد و فرهنگ سازی جدی در مورد حفاظت از محیط زیست و فرهنگ ناب ایرانی، باید به زودی منتظر مشاهده سمندرها، سارها، مارها و لاک پشت ها بر سر سفره هفت سین ایرانی نیز باشیم. همه ساله در ازای تفریح و لذت دو هفته ای کودکان، چندین میلیون قطعه ماهی می میرند و یا در منابع آبی رهاسازی می شوند که باید نسبت به عوارض زیست محیطی این اقدام توجه شود. هرچند ممکن است برخی از طبیعت دوستان و یا اعضای تشکل های زیست محیطی این مساله را موضوعی کم اهمیت در مقابل نابودی دریاچه ارومیه، جنگلهای زاگرس و جنگلهای شمال کشور، آلودگی هوای کشور با گرد و غبار، تلنبار چندین هزار تن زباله و شیرابه در محیط زیست و صدها بحران زیست محیطی تلقی کنند و یا حتی بیان این موضوع را به سخره گیرند، اما تهدید منابع آبی با رهاسازی این ماهیان در آبها که تامین کننده آب شرب بسیاری از شهرها هستند، موضوع کم اهمیتی نیست. مسوولان نیز نباید از کنار این موضوع به سادگی بگذرند و آلودگی منابع آبی توسط ماهیان قرمز را که به احتمال زیاد هم شاید حامل برخی قارچ ها و انگل ها و بیماریها باشند، نادیده بگیرند.
مساله قابل توجه دیگر نفوذ نمادی از فرهنگ بیگانه در سر سفره های هفت سین ایرانی است که باید کم کم این رسم و آیین غلط را از فرهنگ غنی کشور حذف کرد و در فصل نو به جای حمله به محیط زیست و محصور کردن ماهیان و حیوانات، به کودکان حفاظت از محیط زیست و طبیعت را در کنار صیانت از فرهنگ بی مثال و ناب ایرانی آموزش داد.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۶ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۶:۱۱ ق.ظ
