هامینی بزه دیک

هامینی بزه دیک

کوچوره ن:اکبرسعادت
خالقا آغزین سیررینی هر دم قیلیر ایظهار سوز
بو نه سیردیر کیم اولور، هر لحظه یوخدان وار، سوز
آنادیلمیز:بیلگه خاقان کتیبه سینده آذربایجان تورکجه‌سینه چئویرلمیش بئله یازیلیب دیر : تورک اوغوز بئی لری ، ائشیدین ، اوسته گوی چوکمئدیکجه ، آلتدا یئر دینیزی دئشمدیکچه ، ائلینی مراسیمی کیم پوزا بیلر؟ ! ای تورک میللتی ! اوزونه دُن ، سنی یوکسئلتمیش بیلگه خاقانا ، آزاد و موستقیل اولکئنه قارشی سهو ائتدین ،پیس وضعیته سالدین میللتین آدی یوخ اولماسین دیه ، تورک میلتتی اوچون گئجه یاتمادیم ، گوندوز اتورمادیم . قارداشیم گول تیگین ( کول تکین) و ایکی شاد ایله اؤلَسیله بیتنه چالیشدیم….
بیر نئچه ایل بوندان قاباق او خیاباندان هرگون گئچیردیم.کورپونون آغزینا دوشن “باغمیشه” بازارچاسی جان چکیشمه و چوکونتو حالینه قدم باسیردی.خیابان باشیندا شکر حالواسی ساتان و دیبده،شهرین ادن دادلی آجیلغی سلیقه ایله حاضیرلایان دیندار ساتیجی دان باشقا اوشاقلارین هوسینی آلولاندیران،هئچ نه قالمامیشدی.آنجاق قاری کورپوسونون داش بئلینی ده سیندیرماق قصدینه دوشموشدولر.
سونرالار بیر خیابانا گوزوم ساتاشدی :خاقانی.اونون آدینی تیکرار تیکرار اوز اوزومه پیچیلدارکن سید حمزه نین گونبز و میناره سینی تماشا ائدیردیم.و یاواش یاواش بو یولون معنالی بیر سونو اولان ستونلو و ایوانلی بیر نئچه دوکان و قهوه خانا مجموعه سی نه اوزومو یئتیرردیم.
خاقانی نین حتی نه قبرینی گوسترن اولدی نه شخصیتی نی تانیدران.نه ده کی اونون اثرلرینی آنلادان.نه ایسه خاقانی بیر چوخوموز اوچون آنجاق بیر خیابان اولدو.بیزیم هویتیمیزین نشانه سی اولان هر هانسی بیر قرنیه کیمی قارانیقلارا باسدیرلدی.
ایش تکجه بوردا قورتارمادی.نظامی نی قم شهرینه داشیدیلار.قطرانین دیلینی مین دره دن سو گتیره رک،بیزیم دیلدن آییردیلار.صائبی اصفهانی ائتدیلر.صفویه نین کوک و اصلینی تحقیق ائدرکن ،اونلارین عرب اولمادیقلارینی دلیللرله اثبات ائتدیلر.لکن پیشیین الله خاطرینه سیچان توتمادیغی کیمی بو دفعه ده اوز ایستکلرینه بیر قدم آرتیردیلار و اورمو گولون قورتادیلار.
آنجاق بیر سوال یارانیر کی :
بیزیم بو بویوک صنعتکارلاریمیز نه اوچون اوز آنا دیللرینده اثر یارادمامیش و یا آز یارادمیشلار؟
۱-تورکجه ده اوزونه خاص لفظ لر و اینجه لیک لر چوخ چوخ دور.آذربایجان دیلی تورک دیللری آراسیندا سس و معنا اینجه‌لیکلرینه گوره بوتون دیللردن سئچیلیر. . آزی۷ مین ایللیک تاریخی اولان داغ شلاله‌سی کیمی صاف، بوللور کیمی ترتمیز آنا دیلیمیز خالقیمیزین فولکلورلا یوغرولموش تفکّور سوزگجیندن کئچیب جیلالانمیش.
بونلاری خوش آیند ترتیب و ربایند ترکیب ایله باغلاماغین دشوارلیغی وار.مبتدی طبع صاحبی،شعرینی دشوارلیق ایله قوشماقدان یورولوب متنفر اولور و آسان لیغا ساری مئیل ائلیر
۲-تازه شعر یازماغا باشلایانلار قاباقدا گئدنلری بئله جه فارسی شعر یازماق اعتیادیندا گوردوکده زمان و زسم اهلی طریقندن چیخماغی مناسب گورمه ییب و بو نوع ایله قالیرلار.
۳-مبتدی شاعرلرده شعرلیرینی اوستادلارا و فن اهلینه عرض ائتمک ایسترلر. بو تقریبا بوتون یازی یازانلارین باشینا گلیب گئدیب…
بونو دا خاطیرلادیم کی:
گنجلی نظامی غزنویلر و سلجوقیلر دوورونده هندوستاندان آناتولیه قدر دانیشیق دیلی تورکجه ؛ دولتی و رسمی دیل فارسجایمیش .بو دیل سلجوقیلر طرفیندن دیوان و یازی دیلی قبول اولدوقوندان بیر اشرافیت و بویوکلوقی گورسدن دیل سایلدیقینا گوره سلجوقلارین باشقا حکومدارلار و امیرلرنین طرفیندنده یازیلار و کیتابلار دیلی اولدی.بو آرادا شیروانشاهلار حکومتنین ساحسینده یاشایان نظامی ؛شیروانشاهلارین عرب اولدوقلاری اوچون و اونلارین فارس دیلینده دانیشدیقلارینا گوره مجبور اولور کی دئدیگی شعرلر و یازیلاری فارسجا اولسون خاطیرلاتماق گرکیر کی بو دونمده فارس یازی دیلی یایقین اولدوقلی حالده بئله خالق آراسیندا تورک دیلی دانیشیقدا دیدی بو آرادا تورکجه یازیلار و کیتابلاردا یازیلیردی کی اونلاردان “قوتادقوبیلیک”کیتابیندان آدآپارماق اولار.
ای فیض رسان عرب و تورک و عجم
من تورک زباندان التفات ائیله مه کم..
(مولانا حکیم محمد فضولی)
بونی آچیقلاماق لازم و گرکدر کی تورک فقط و حله او دگیل کی تورکجه دییرو تورکجه دانیشیر، بلکه حله چوخ ملتلر واردیرکی آیری دیلده دانیشدیغلاری حالدا یئنه ده تورک،و مغول اجدادینداندرلار، او جمله دن اوسترالیالیلار ،وولغالیلار، مجارلار، و ییئتناملیلار ،ایسقیمولا،ژاپونلولار، افغانلیلار و یوزلرجه بو جوره قوم و قبیله لر.
بیر دیلی یازیب، پوزوب اوخویوب، دوشونمک یئرینه باشقا دیل‌لری یئرلشدیرسک، او دیلی رسمی‌لیک‌دن سالمیشیق. البت باشقا دیل‌لری بیلمک، باشارماق اوز دیلیمیزی سیلمک آنلامینا گلمز. اوز دیلیمیزین یئرینی باشقا دیل‌لرله دولدورساق، اوز دیلیمیزی سیلمیش اولموشوق.
خاقانی دن بیر گوزل شعر:
بیلدیم‌کی‌ بو نازیندان‌ بیر لحظه‌ دایانمازسان‌
کونلومده‌ اولان‌ درده‌ هرگز سن‌ اینانمازسان‌
معناسی‌ نه دیر دوشسم‌ تورپاغینا ذیلت‌ له‌؟
اوپسم‌ ده ‌ایاغیندان‌ بیـر حالیمه‌ یانمازسان‌
سوزوئـرمیشدین‌کامه‌آمـما بونه ‌تئزلیکله

نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۰ شهریور ۱۳۹۶ ساعت ۴:۰۱ ق.ظ

دیدگاه


7 − چهار =