نگاهی به تشکیل هلال‌احمر (شیر و خورشید سرخ سابق) در اورمیه
دکترتوحید ملک زاده دیلمقانی
گروه تحلیل: »پس از فتح ارومی و استقرار امنیت و فراهم شدن مقدمات عمران و آبادی در شهر ، اهالی ارومیه از دیدن روزهای سخت سابق و دوران مرض وبای اسپانیائی پند آموخته در صددبرآمدند که در اورمیه محلی برای بستری کردن مریضان و معالجه و مداوای آنها احداث نمایند در آن موقع میسیون آمریکا و اتباع ایشان و بعضی از مسیحیان بتدریج به اوطان خود مراجعه مینمودند« ولی مدارس و مریضخانه آمریکائیان همچنان دایر بود و مرضا و بیماران سرپایی به علت فقدان بهداری به مریض خانه آنها مراجعه می کردند و این مریضخانه دیگر تکافوی معاینه و معالجه مردم شهر و دهات را نمی کرد لزوم بیمارستان و درمانگاه و داروخانه و وسایل کافی طبی بیش از هر وقت دیگر احساس میگردید. مردم ارومیه نمایندگانی ترتیب داده بود و این نمایندگان برای رسیدگی به کارهای مورد نیاز عمومی فعالیت می کردند ، این بود که جمعی از اهالی ارومیه به وسیله تماس با سرهنگ درخشانی ( فرمانده قشون ) تقاضای خود را مطرح و قرار شد که جمعیتی به نام جمعیت شیر و خورشید سرخ انتخاب و در اجرای تقاضای اهالی اقدام نماید . در ۲۷ آذر۱۳۰۷ شمسی ، شبانه در منزل سرهنگ درخشانی مجلسی از طرف نمایندگان اهالی تشکیل وبعد از شور و مذاکره در اطراف احداث یک چنین موسسه ای بالاخره تصمیم گرفته شد که در اورمیه جمعیت شیر و خورشید سرخ بوجود آید و جریان مجلس آن شب به شرح زیر صورتمجلس و به امضاء حاضرین رسید .صورت جلسه مورخ ۷ آذر ۱۳۰۷ شمسی: چون در تمام ممالک منظم دنیا موسسه شیر و خورشید سرخ بالسنه مختلف تاسیس و مخصوصا درمرکز پایتخت ایران ( طهران ) این جمعیت تحت ریاست شخص پهلوی تشکیل و لازم بود که در این ولایت نیز محض دستگیری فقرا و اعانت ضعفا و مساعدت به نوع بمبارکی و میمنت این موسسه خیر تاسیس و تشکیل بشود لذا بتدریج روز چهارشنبه ۷ آذر ۱۳۰۷ امضاء کنندگان ورقه با کمال افتخار در دولت منزل حضرت آقای سرهنگ درخشانی فرمانده محترم قوای رضائیه حضور به هم رسانیده و هیئت موسسه جمعیت به قرار تفضیل ذیل با اکثریت انتخاب معین شدند که بعدا پیوسته در اینموسسه خیریه به اجرای وظایف مقرره خودشان مشغول باشند .حضرت سرهنگ درخشانی/ رئیس، میرزا حسین خان جهانگیری/ منشی، محمد حسین آقازاده/ تحویل دار، سرهنگ خاک پور/ رئیس نظامیه، آقای محمد تمدن/ کارپردازدرهفتم آذر ماه سال ۱۳۰۷ سایر اعضا محترم که ذیلا اسامی شان نوشته میشود.
در تمامی جلسات حاضر و در مساعدت فکری و عملی هیئت مشاور و تبادل افکار نموده و در پیشرفت این مقصود مقدس و تهیه وسایل لازم اقدامات جدی به عمل آورند .حضرت آیت الله مجتهد عرب باغی(۱)، حاجی امیر منظم(۲)، آقا میرزا خلیل افشار(۳)، آقای حاج مهدی(۴)، نائب دوم هاشم امین(۵) و آقای معتمدی(۶) پس از یک روز برای تاسیس مریضخانه یک باب عمارت وسیع در محله فتحعلی خان جنب مسجد لطف علی خان خریداری گردید و به تعمیرات آن اقدام شد . هزینه این موسسه از محل عایدی به نام عوارض شیر و خورشید سرخ که از هرعدد پوست گوسفند و بز یک ریال اخذ میشد تامین گردید . ۱۹ آذر ۱۳۰۷ شمسی مریضخانه برای بهره برداری آماده شد و حیاط اندرونی مریضخانه تا مسافت رضا شاه به اورمیه بصورت مخروبه مانده بود وقتی خبر مسافرت وی به اورمیه انتشار یافت من محمد تمدن)که کارپرداز افتخاری جمعیت شیر خورشید سرخ اورمیه بودم که شبانه عده ای کارگر گذاشتم و در مدت یک هفته خاکهای زاید را برداشته و به ساختمان اندرونی آن پرداختیم و در آنجا حمام- رختشویخانه – آشپزخانه- انبار ساخته شد. پس ازسال در۱۳۰۹ برای بیماران زن نیز قسمتی مجزا درست گردید به بخش نسوان موسوم شد. شهربانی وقت سرهنگ خاکپور« که مامور خرید وسایل بود فردای آنروز در حدود ۶۰۰تومان لوازم از از قبیل تخت خواب ، رختخواب، دارو و غیره خریداری نمود و از آقای علی‌احمد خان برومند حکیم باشی از افسران جزو پادگان اورمیه دعوت به عمل آمد تا امورپزشکی جمعیت را به عهده بگیرد. جهت پرداخت مخارج انجام شده قرار شد نمایشی درسربازخانه ترتیب داده شود . بلیت نمایش مزبور به بهای ده تومان فروخته شد. آقایان طسوجی و مولوی مبلغ زیادتری پرداخت نمودند. از نمایش مزبور جمعا ۱۲۰۰ تومان جمع آوری گردید. بلیتهای دیگری بعدا چاپ و به بازاریها عرضه شد که برای مشتریهای خودبفروشند و قیمت آنها یک ریال بود . این اقدام با استقبال بی نظیر مردم روبرو گردیدو برخلاف انتظار مبالغ زیادی بر سرمایه جمعیت افزوده شد. از طرفی آقای یدالله خاننظمی افشار ( حاج امیر منتظم) رئیس اوقاف ثلث درآمد اوقاف را به جمعیت شیرو خورشیداختصاص داد.[۷] »محمد تمدن «همگام با سایر اعضای شیرو خورشیدبالاخره سینمای مزبور ساخته و آماده شد و اپارات آن نیز از آلمان خریداری و نصب گردید و افتتاح و شروع به کارنمود.[۸]»مرحوم آیت الله عرب باغی به عنوان نایب رئیس« جمعیت شیر و خورشید سرخ اورمیه در گزارش سال ۱۳۱۹ شمسی درامد و هزینه و آماربهداری بنگاههای شیر و خورشید استان ۴ ( آذربایجان غربی) و ساخت و بهره برداری سینمای اورمیه را اینگونه بیان نموده است: چنانچه یک باب سینمای خیلی عالی و آبرومندی با کلیه اثاثیه در شهرستان اورمیه در سال ۱۳۱ شمسی با صرف مخارج هنگفتی احداث و جهت نبودن ماشین آپارات مخصوص چندی بود تعطیل و بلا استفاده بوده در سال۱۳۱۹ با اقدامات تیمسار سرلشکر احمد معینی ( متولد ۱۲۷۲ فوت ۱۳۵۳) رئیس افتخاری جمعیت های شر و خورشید سرخ استان چهار با اعزام نماینده فنی از کمپانی الکترون مقیم طهران این منظور عملی گردیده .
یک دستگاه آپارات از آخرین سیستم از آپاراتهای سینماهای جهان با کلیه لوازم یدکی و سایر آلات و افزارهای مربوطه خریداری و به اورمیه وارد و از دوازدهم دی ۱۳۱۹ در سینمای شیر و خورشید سرخ نمایش شروع گردیده وهر شب با نمایش فیلمهای جدید و مشاهده اوضاع و پیشرفتهای امروزه جهان تنویر افکاراهالی خدمات ذی‌قیمتی مبذول داشته و از درامد آن نیز استفاده می شود.جناب منوچهر توفیق زمان و افتتاح سینمای شیر و خورشید سرخ اورمیه را چنین نقل می کنند:این سینما با مدیریت و نظارت پدرم مرحوم رحمت الله توفیق ( مولف کتاب تاریخچه اورمیه) حدودا به سال ۱۳۱۴ شمسی تاسیس و احداث گردید و اولین فیلم پخش شده در این سینما سه تفنگدار بود که در طبقه همکف اینجانب منوچهر توفیق به همراه دو نفرمستخدم و در بالکن بالایی تیمسار شاه بختی به همراه خانواده حضور داشته و به تماشای فیلم مزبور پرداختیم و به غیر از ما هیچکس دیگری در سینما حضور نداشت و از فردای آن روز سینما شروع به کار نمود.[۹]
[۱] یدالله خان نضمی افشار
[۲] دوافروش
[۳] خوئی
[۴] تیمسار بعدی
[۵] رحمت الله خان معتمدالوزاره
[۶] تمدن، محمد، اوضاع ایران در جنگ اول یا تاریخ رضائیه، موسسه مطبوعاتی تمدن، اورمیه، ۱۳۵۰،ص: ۴۰۵ الی ۴۰۹
[۷] کاویان پور، احمد، تاریخ رضائیه( ارومیه) ، چاپ اول تهران،۱۳۴۴، ص: ۳۰۴
[۸] تمدن، محمد، اوضاع ایران در جنگ اول یا تاریخ رضائیه، موسسهمطبوعاتی تمدن، اورمیه، ۱۳۵۰،ص: ۴۳۶
[۹] خردمند، محمدرضا، گذر آفتاب نگاهی بر زمانه و شرح حال آیتاللخ سید حسین عرب باغی ارومی، در دست چاپ ص: ۲۸۵
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۶ تیر ۱۳۹۳ ساعت ۴:۳۴ ق.ظ
