نهادینه شدن فرهنگ پهلوانی با ورزش زورخانه ای
گروه گزارش: ورزش باستانی زورخانه ای به عنوان میراث اصیل ایرانی ریشه در فرهنگ و اسطوره های حماسی دارد و یادآور سنت و منش پهلوانانی بزرگ است، این ورزش با برقراری سلامت جسم و روح نقش مهمی در پرورش نسل جوان و گسترش فرهنگ ایثار و جوانمردی ایفا می کند.
ورزش پهلوانی و زورخانه ای به مجموعه حرکات ورزشی با وسایل ویژه همراه با آداب و رسوم خاصی گفته می شود که با فرهنگ و تاریخ ایران پیوند عمیقی دارد. در واقع انجام دادن حرکت های پهلوانی در زمره فعالیت های اصلی ایرانیان در دوره باستان بوده است. پهلوانان در این ورزش باستانی علاوه بر داشتن قدرت جسمانی، صفات اخلاقی را همواره سرلوحه زندگی خود قرار می دهند.
گروهی بر این باور هستند، ورزشکاران زورخانه در روزگاران گذشته، آیین رزم را فرا می_گرفتند و ابزار و ورزش باستانی به جنگ افزارهای دوران قدیم شباهت داشت.
شعار ورزش باستانی پرورش روح و جسم است و یکی از اصلی ترین آداب زورخانه رعایت مواردی از قبیل فروتنی، از خود گذشتگی مردانگی، کمک به فقیران و … به شمار می رود.
این ورزش به عواملی چون »زنده کردن جنبش ملی ایران، ستیز با بیگانگان، رستاخیز زبان پارسی، فرهنگ و آیین فروتنی و برادری« اهمیت ویژه ای می دهد. این ورزش اصیل باستانی حرکت های خاصی همچون »شنو رفتن و نرمش میل گرفتن، سنگ گرفتن، میل بازی « دارد که ورزشکاران در زورخانه موظف به رعایت آنها هستند. بزرگانی چون »پوریای ولی« پهلوان سده هشتم هجری قمری و »جهان پهلوان غلامرضا تختی، مصطفی طوسی، ضیاءالدین میرقوامی و عباس زندی« از پهلوانان دوران معاصر هستند که در دامان ورزش زورخانه ای پرورش یافته اند.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با تاکید امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری در مسیر بین المللی کردن ورزش زورخانه ای و آشنایی جوانان و نوجوانان با این ورزش تلاش های بسیاری صورت گرفت و فدراسیون بین المللی ورزش های زورخانه ای در ۲۰ مهر ۱۳۸۳ هجری خورشیدی با مشارکت ۲۲ کشور جهان تشکیل شد که هدف هایی همچون »پشتیبانی و ارایه کمک های فنی به کشورهای در حال توسعه، مشارکت در گسترش روابط دوستی میان تمامی ورزشکاران و فدراسیون های ملی« را در چارچوب برنامه های خود قرار داد.
آیین های پهلوانی و زورخانه ای در ۲۵ آبان ۱۳۸۹ خورشیدی در فهرست میراث معنوی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) به ثبت جهانی رسید و به همین مناسبت ۱۷ شوال سالروز نبرد حماسی و عادلانه امام علی (ع) با عمر بن عدود در جنگ خیبر در گاهشمار رسمی کشور به نام روز »فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای« نامگذاری شد.
»بیژن شیری« رییس مرکز علمی کاربردی فدارسیون پهلوانی و زورخانه ای به مناسبت روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای، گفت: در دوره باستان، پهلوانان همواره به انجام دادن ورزش به منظور آمادگی جسمانی اهتمام می_ورزیدند زیرا برای دفاع از خانواده و سرزمین خود در برابر دشمن، داشتن قدرت بدنی و شجاعت روحی مهم بود. جامعه آن روزگار به ورزشکاران احترام خاصی می گذاشت تا سالیان متمادی شرایط بدین شکل سپری شد تا آنکه با ورود اسلام به ایران، آیین پهلوانی حالت معنوی_تری به خود گرفت و مورد توجه بیشتر افراد واقع شد. در دوران صفویه و زندیه، کشتی پهلوانی از رونق فراوانی برخوردار بود و در هر شهر صدها پهلوان به کشتی گرفتن و آموختن فنون و آیین پهلوانی مشغول بودند. برخی اعتقاد دارند، آیین جوانمردی و فتوت، نوعی تصوف عامیانه و کوچه بازاری است.
رییس مرکز علمی کاربردی فدارسیون پهلوانی و زورخانه ای، رعایت اخلاق را مهم ترین ویژگی ورزشکاران دانست و اظهار داشت: یک ورزشکار و قهرمان باید خصوصیاتی را داشته باشد تا در اندیشه مردم پهلوان نام گیرد. هر فردی بایستی با تلاش و مجاهدت و غلبه بر نفس خویش در این مسیر گام بگذارد. غیرت و شجاعت نیز از دیگر خصیصه های بارز پهلوانان و جوانمردان به شمار می رود و یک ورزشکار مسلمان باید در تمامی عرصه ها، اخلاق و رفتاری هماهنگ با موازین اسلام داشته باشد.
الگو بودن ورزشکاران زورخانه ای برای دیگر ورزشکاران می تواند عاملی در جهت نهادینه کردن فرهنگ پهلوانی باشد تا اینگونه این ورزش در میان نوجوانان و جوانان گسترش یابد. مشاور علمی، آموزشی و پژوهشی فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای با اشاره به آداب و سنت خاص این ورزش، بیان کرد: رفتار ورزشکاران باستانی در زورخانه ها مبتنی بر آیین جوانمردی، فتوت و رعایت ادب است که با توجه به این اصول ورزش باستانی آداب و رسوم خاصی دارد و هر ورزشکار باید از لحظه ورود به زورخانه تا هنگام خروج به این مقررات عمل کند.
سحرخیزی ورزشکار نخستین اصل به شمار می رود که پیشینه این رسم به آیین های فرهنگی و تاریخ دوره اسلامی می رسد. اظهار فروتنی هنگام ورود به زورخانه دومین اصل است که ورزشکار باید رعایت کند و به احترام سرخم کند تا اینگونه فروتنی را هرگز از یاد نبرد. برپایه سنت هر فردی که پیشکسوت تر باشد نسبت به دیگری حق تقدم دارد و می تواند در بهترین مکان در سکوهای اطراف گود بنشیند، در این هنگام مرشد وظیفه دارد هر فردی که به زورخانه وارد می شود و از آن خارج می شود با در نظر گرفتن سابقه ورزشی او تشریفاتی را به عمل آورد. «
دعوت به ورزش، رخصت گرفتن از بزرگ_ترهای حاضر، ادای احترام به گود مقدس نحوه استقرار ورزشکاران در گود، ممنوعیت ورود با کفش به گود و ورزش در گود، ممنوع بودن شوخی، ناسزاگویی، مصرف دخانیات و مواد مخدر و الکل، طهارت و پاکیزگی، چگونگی استفاده از وسایل ورزش در گود و نحوه چرخیدن ورزشکار، حماسه خوانی و حکمت گویی از جمله آداب و رسوم خاص این ورزش باستانی است. وی با اشاره به برگزاری مراسم گلریزان از جمله آداب ورزش زورخانه ای یادآور شد: این مقوله از سنت های قدیمی زورخانه است که در مناسبت های خاصی مانند کشتی گرفتن دو پهلوان، برطرف کردن کدورت میان دو ورزشکار پیشکسوت، کمک رسانی به آسیب دیدگان در هنگام بروز بلایای طبیعی گشایش زورخانه و رواج و رونق این ورزش در مکانی دیگر و برای ادای احترام مقدم پهلوانی که از شهری دیگر آمده باشد، اجرا می شود.
شیری، ورزش زورخانه ایی را همانند دیگر رشته های ورزشی دارای رتبه بندی دانست و اظهار داشت: همچون برخی از ورزش های رزمی این ورزش نیز دارای رتبه بندی خاصی است که ورزشکاران برپایه رتبه ای که دریافت می کنند حرکت ها را به نوبه خود انجام می دهند. این ورزش دارای ۹ رتبه است که ورزشکار باید با کسب ۴۵ سال سابقه به این مرحله برسد. این مرحله اهمیت زیادی دارد که به آنها به علت سابقه زیاد »ورزشکاران زنگی« گفته می شود.
رییس مرکز علمی کاربردی فدارسیون پهلوانی و زورخانه ای با بیان نوع برگزاری این ورزش و تغییر در نوع پوشش ظاهری ورزشکاران، خاطر نشان کرد: اکنون مسابقه های ورزش باستانی به صورت تیمی صورت می گیرد که در آن هر تیم یک مرشد، هشت ورزشکار و یک میان دار است که ورزش را با پیچیدگی بسیار زیادی نسبت به ورزش ساده زورخانه انجام می دهند و با ورزش چند سال گذشته تفاوت بسیاری از نظر ظاهری و نوع ورزش کرده است. مشاور علمی، آموزشی و پژوهشی فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای با اشاره به اینکه ارزش های هر کشور به فرهنگ آن بستگی دارد، گفت: یکی از وظایف مهم مردم و مسوولان، علاوه بر حفظ ارزش های فرهنگی این است که فرهنگ خویش را به دیگر کشورها نیز انتقال دهند. ورزش پهلوانی و زورخانه ای به عنوان یکی از ورزش های ملی، تاریخی و سنتی باید به دنیا شناسانده شود و اقدام نخست برای تحقق این موضوع، ثبت آیین های پهلوانی و زورخانه ای ایران در یونسکو بوده است. وی در ادامه افزود: فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای برای علمی تر کردن این ورزش در نخستین گام کلاس های مربیگری را راه اندازی کرد و در مرحله دوم با تلاش و همت مسوولان فدراسیون و وزارت ورزش، دانشگاه جامع علمی -کاربردی ورزش پهلوانی و زورخانه ای را بنیان نهاد و در ترم نخست ۹۲ – ۹۱ هجری خورشیدی تعداد ۲۷ دانشجوی علاقه مند به تحصیل در رشته زورخانه_ای را در مقطع کاردانی جذب کرد و این تعداد در سال های بعد افزایش یافت که این دستاورد بسیار مهم و بزرگی برای کشور بود.
شیری، درباره همکاری بنیاد فردوسی و فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه ای گفت: این بنیاد پس از امضای تفاهم نامه همکاری های فرهنگی و اجرایی با فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای ایران توانست این فرهنگ را در ایران و جهان معرفی کند که به همین منظور بنیاد فردوسی به عنوان برترین سازمان مردم نهاد ایران در زمینه ترویج فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای مطرح شده است. از مهمترین دستاوردهای این بنیاد می توان به »همکاری در برپایی سومین جشنواره شاهنامه خوانی عشایری و آیین های پهلوانی، همکاری در برگزاری نخستین جشنواره مرشدان برتر ایران برای تقدیر از مرشدان زورخانه، همکاری در برگزاری گردهمایی هزاره شاهنامه در آکادمی علوم اتریش همراه با اجرای طرح ضرب و نقل با حضور تیم ملی ورزش پهلوانی و زورخانه ای ایران و برپایی هفته هنر ایران در کره جنوبی با حضور تیم ملی ورزش پهلوانی و زورخانه ای ایران و …« اشاره کرد. رییس مرکز علمی کاربردی فدارسیون پهلوانی و زورخانه ای در پایان با بیان نقش و جایگاه رسانه ها در اخلاق مدار شدن ورزشکاران بیان کرد: رسانه ها با معرفی ورزشکاران مختلف در هر رشته ورزشی و با ارایه توصیه هایی می_توانند نقش عمده ای در ایجاد سیاست های اعمال قانون و نظم داشته باشند، در واقع می توان از مسیر رسانه ها با ورزش بسترهای تازه ای برای پرورش فرهنگ مطرح کرد. هنگامی که یک ورزشکار پا به عرصه مسابقه_ها می گذارد به عنوان نماینده یک ملت و سفیر فرهنگ و تمدن آن کشور محسوب می شود.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۰۲ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۳۲ ق.ظ
