نقش استفاده مفید از آب در آبیاری قطره‌ای
مهدی قلی پور –
گروه اقتصادی: آبیاری قطره ای بدلیل صرفه جویی در مصرف آب و امکان آبیاری در اراضی شیبدار بدون نیاز داشتن به تسطیح و جلوگیری از جریان سطحی آب و فرسایش خاک می تواند به عنوان یک راهبرد اصولی در حوزه کشاورزی آذربایجان غربی استفاده شود.آب و خاک از زیر بناهای مهم بخش کشاورزی است و مدیریت این بخش‌ها از لوازم مورد نیاز رشد و پیشرفت و توسعه اقتصادی است. موقعیت جغرافیایی کشور و به خصوص منطقه آذربایجان و همچنین پدیده خشک شدن دریاچه ارومیه و مهمتر از همه محدودیت منـابع آب و فرایند خشکسالی های اخیر باعث شده تا آبیاری قطـره ای مناسب ترین و بهینه ترین روش توزیـع مناسب آب برای گیاهان و درختان برای کشاورزی استان به عنوان یک راهبرد اصولی و منطقی و راهگشا مطرح شود.حفر چاه های غیر قانونی برای کشاورزی، سد سازی های بیشمار دهه های اخیر و خشک سالی باعث شده تا دریاچه ارومیه فرایند خشک شدن را آغاز کند و به دنبال آن آب‌های سطحی منطقه آذربایجان نیز شور شده و به مرور امکان کشاورزی را در آن با مشکل مواجه خواهد کرد. در چند ماه اخیر به کرات مسئولان جهاد کشاورزی منطقه نیز با اعلام اینکه در پی خشک شدن دریاچه ارومیه آب‌های سطحی در حال شور شدن هستند، هشدار داده اند که در برخی مناطق شوری آب به حدی است که امکان کاشت محصولاتی چون گندم مهیا نیست. اختصاص ?? درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه است. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.در آبیاری قطره‌ای تلفات آب از طریق تبخیر از خاک به علت کاهش سطح خیس شدگی خاک به حداقل می‌رسد، همچنین تلفات پخش آب در هوا و یا خیس شدن شاخ و برگ نیز در این روش وجود ندارد. استفاده از این روش باعث کاهش رویش علف هرز و درنتیجه کاهش مصرف آب غیرمفید که توسط علف‌های هرز به مصرف می‌رسد، خواهد شد.صرفه جویی در مصرف آب به علت به کار بردن میزان دقیق آب مورد نیاز در آبیاری قطره‌ای به سادگی میسر است. آبیاری قطره‌ای در استفاده سودمند از آب، عملیات زراعی و مهندسی و ازنظر اقتصادی دارای مزایای مشخصی است.برتری آبیاری قطره‌ای و افزایش کمیت محصولات نیز بر همه کارشناسان واضح است و جوابگویی گیاه از نظر رشد، کمیت و کیفیت محصول با بهره گیری از آبیاری قطره‌ای نسبت به سایر روش‌های آبیاری برتری دارد.این در حالی است که امکانپذیر بودن مصرف کود با آبیاری قطره‌ای موجب افزایش عملکرد می‌شود. در نتیجه حداقل خیس کردن سطح زمین و شاخ و برگ گیاهان در آبیاری قطره‌ای، رشد و توسعه بسیاری از بیماری‌ها و آفات محدود می‌شود.
آبیاری قطره‌ای حداقل آب مصرفی دخیل است و آشنایی با استفاده صحیح از آبیاری قطره‌ای باعث می‌شود آب کافی به اندازه و به موقع به گیاه برسد و حداکثر تولید با حداقل آب مصرفی حاصل شود. همچنین تلفات آب در آبیاری قطره‌ای پایین و کم است.امکانپذیر بودن بهره‌گیری از آب شور در آبیاری قطره‌ای نیز امروزه به موضوعی استراتژیک در حوزه آب دریاچه ارومیه تبدیل شده است و در آبیاری قطره‌ای به دلیل حفظ رطوبت خاک، غلظت نمک‌های محلول خاک کم شده و می‌توان با آب شور آبیاری کرد.از سوی دیگر اجرای عملیات زراعی در حین آبیاری قطره ای به سهولت امکانپذیر خواهد بود و مهم‌ترین عامل محدود کننده در تولید محصولات گیاهی، آب در آبیاری است. در آبیاری قطره‌ای می‌توان با مصرف کودهای محلول پُرمصرف نظیر فسفر، ازت و پتاس و کم مصرف مثل آهن، روی و مس با آبیاری ضمن افزایش محصول در مصرف کود نیز صرفه جویی کرد.برخلاف روش‌های آبیاری سطحی، آبیاری قطره‌ای باعث فرسایش خاک بر اثر جریان آب نمی‌شود.
همچنین با توجه به ماهیت و خصوصیات فنی روش آبیاری قطره‌ای، مصرف آب در این روش کمتر از سایر روش‌های آبیاری است.در آبیاری قطره‌ای آب قبل از وارد شدن به سیستم از صافی‌های مخصوص عبور کرده و تصفیه می‌شود، بنابراین امکان وارد شدن بذرعلف‌های هرز به داخل زمین وجود دارد. سیستم آبیاری قطره‌ای را به سادگی می‌توان خودکار کرد و نیاز آن را به کارگر کاهش داد.سیستم آبیاری قطره‌ای در مقایسه با سایر روش‌های آبیاری تحت فشار به انرژی کمتری نیاز دارد، زیرا فشار آب در این سیستم به مراتب کمتر از سیستم بارانی است. سیستم‌های قطره‌ای به آب کمتری نسبت به سایر سیستم‌های متداول آبیاری نیاز دارد.این در حالی است که آبیاری قطره‌ای باعث تهویه مناسب محیط ریشه شده و شرایط مناسب رطوبت قابل استفاده در خاک را تامین می‌کند. آبیاری قطره‌ای تضمین‌کننده حفظ و دوام هرچه بیشتر منابع محدود آب و خاک بوده و موجب توسعه روز افزون کشاورزی و افزایش محصول در برابر مصرف هر واحد از آب آبیاری می‌شود.از سوی دیگر، با آبیاری قطره ای به نسبت آبیاری به روش سنتی به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می شود. آبیاری قطره ای آسان ترین راه آب دادن به هر گیاه مانند درختان و تاکها ست و کمبود رطوبت خاک را قبل از پیداش مکش بالاتر اثر مصرف آب به وسیله گیاه از طریق تبخیر و تعرق ، بر طرف می سازد. راندمان بالای مصرف آب تا ۹۰ درصد و افزایش رشد گیاه و عملکرد ان کاهش هزینه در آبیاری و همچنین دقت بالای آن و مقـدار آبی که گیاه احتـیاج دارد و بـه طور متنـاوب در اختـیار گیـاه قـرار می گیـرد و کاهش علفهـای هرز و سرانجام مدیریت صحیح از منابع موجود از مـزایای روش آبیاری قطره ای است.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۰۳ تیر ۱۳۹۳ ساعت ۸:۰۵ ق.ظ
