مکتب آشیق نوازی ارومیه ترنم ماندگار اصالت هنر

مکتب آشیق نوازی ارومیه ترنم ماندگار اصالت هنر

گروه گزارش: مکتب آشیق نوازی ارومیه که در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور با شماره ۱۶۵به ثبت رسیده، ترنم ماندگاری هنر اصیلی است که فرهنگ دیرینه آذربایجان را با ساز و سخن از نسلی به نسل دیگر منتقل می کند.
موسیقی آشیق نوازی در آذربایجان غربی و به ویژه مکتب عاشیقی(آشیقی) ارومیه اورمو عاشیق مکتبی که در آداب و رسوم و فرهنگ غنی این استان ریشه دوانده، با وجود شباهت های اندکی با موسیقی عاشیقی سایر مناطق کشور، منحصر بفرد بوده و اصالت و ارزش های موسیقی عاشیقی را تا به امروز حفظ کرده است.
عاشیق رضا پوینده که ۳۰ سال در مکتب عاشیقی ارومیه به هنرمندی پرداخته است، گفت: عاشیق این مکتب نه تنها در آواز بلکه در ساز و سخن نیز متبحر بوده و به تنهایی در این سه مهارت هنری یکه تازی می کند.
وی با بیان اینکه داستان های کهن عاشیقی از ویژگی های متمایز مکتب عاشیقی ارومیه است افزود: از آنجایی که از قرن های گذشته داستان های فولکلور در بین مردم پیر و جوان استان و به ویژه ارومیه از محبوبیت خاصی برخوردار بوده و سینه به سینه به نسل کنونی منتقل شده، اغلب این داستان ها از گزند فراموشی حفظ شده است.
وی اضافه کرد: از داستان های مکتب عاشیقی ارومیه می توان به داستان کوراوغلو در بیش از ۱۵ قسمت با موضوع های مختلف، شاه اسماعیل عباس طوفارقانلی، شاه صنم و غریب عاشیق اصلی و کرم، جمشید شاه، معصوم و افروز، بهرام و گلخندان، علی شاه، نجف و پریزاد و سیدی و پری اشاره کرد.
عاشیق علی کریمی قره آغاجی نیز با اشاره به اینکه به ۳۰ داستان مکتب عاشیقی ارومیه تسلط کامل دارد، گفت: عبدالله خان، محمد خان نجف، بابالیسان، غلام حیدر، عندلیب و طاهر میرزا از داستان های مکتب عاشیقی ارومیه محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه اجرای مقام های این مکتب با خلاقیت همراه است، گفت: این مقام ها به صورت تجربی توسط عاشیق ها یاد گرفته می_شود و یادگیری آنها به صورت نت های موسیقی دشوار است و از سال های دور اساتید این هنر با استفاده از تجربه خود این مقام ها را به شاگردان و هنرآموزان خود یاد داده اند.
به گفته وی عاشیق مهارت های آواز سازنوازی، سخن دانی، شاعری، فن بیان و حرکت های متناسب در عاشیق نوازی را به معرض نمایش می گذارد.’عاشیق علی’ با بیان اینکه در مکتب های دیگر آلات موسیقی به این هنر آمیخته شده و اصالت آن را تحت تاثیر قرار داده است، افزود: در مکتب عاشیقی ارومیه ساز ‘ قوپوز’ تنها آلت موسیقی برای هنرنمایی عاشیق بوده و از این نظر منحصر بفرد است.
وی وجود تنها یک ساز در این هنر را موجب افزایش تمرکز هنرمند عاشیق و مخاطبان و همچنین لذت بردن بیشتر از اشعار و هنر آواز عاشیق دانست.
مسئول کانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی نیز با بیان اینکه تکنوازی، غیر ریتمیک بودن مقام ها و کلامی بودن موسیقی ارائه شده از شاخصه های اصلی مکتب عاشیقی ارومیه به شمار می رود، گفت: با وجود اینکه مکتب های دیگر موسیقی عاشیقی وابستگی زیادی به ساز دارد، پایه اجرای این مکتب بیشتر بر شعر و آواز استوار است.
داریوش علیزاده افزود: از ویژگی های منحصر بفرد این مکتب می توان به مجموعه ای نزدیک به ۴۰ داستان مختص آن اشاره کرد؛ داستان هایی که اصالت خود را از بدو پیدایش حفظ کرده و از عاشیقی به عاشیق دیگر منتقل شده است.وی با اشاره به اینکه داستان در مکتب عاشیقی ارومیه جایگاه ویژه ای دارد و روشی برای انتقال مفاهیم عرفانی، حماسی و عاشقانه است، اضافه کرد: این داستان ها ریشه در باورهای کهن مردم آذربایجان دارد و در بیشتر موارد آمیزه ای از ارزش های مختلف دینی و اسطوره ای است.وی ادامه داد: احترام زن و شوهر نسبت به یکدیگر و حفظ حدود شرعی، حفظ جایگاه زن در جامعه آن روز ارج نهادن به جایگاه همسر در روزگاری که مردسالاری حاکم بود و ارزش نهادن به حریم خانواده از مشخصه های اصلی داستان های عاشقانه در این مکتب است. وی بابا لیسان و قربانی را جزو داستان های عارفانه، شاه اسماعیل گلزار، اصلی و کرم، غریب، شاه صنم و جمشید شاه را جزو داستان های عاشقانه و مجموعه داستان های کوراوغلو را از داستان های حماسی این مکتب برشمرد.
به گفته علیزاده، مکتب عاشیقی ارومیه در سایه کانون موسیقی عاشیقی حوزه هنری آذربایجان_غربی در سال ۱۳۸۹ شمسی حیات دوباره یافت و در زمان حاضر ۱۱۰ نفر هنرمند موسیقی عاشیقی عضو این کانون هستند به طوری که عاشیق حامد صمدی با ۱۳ سال خردسال ترین و عاشیق یوسف اوهانس با ۹۰ سال سن کهن سال ترین عضو این کانون هستند.
مسئول کانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی بیان کرد: حفظ و توسعه موسیقی غنی و ارزشی عاشیقی، شناسایی و پرورش استعدادهای ناب هنری، تولیدات هنری و ساماندهی وضعیت هنری و معیشتی عاشیق ها و بستر سازی جهت حضور خانواده ها و جوانان برای استفاده از این موسیقی با برگزاری جشنواره_ها و برنامه های ویژه هنری از اهداف اصلی برگزاری کانون عاشیق ها در آذربایجان_غربی است. وی افزود: شناسایی هنرمندان عاشیق نواز سراسر استان از سال ۸۳ تاکنون، گردآوری ۵۴ مقام موسیقی عاشیقی باقیمانده از کل ۷۲ مقام این نوع موسیقی و ارائه آنها در قالب آلبوم موسیقی ‘ اورمودان گلن سسلر’ و برگزاری هفتگی و منظم موسیقی زنده عاشیق نوازی از گام های ارزنده ای است که کانون موسیقی عاشیقی آذربایجان غربی برداشته شده است. وی اضافه کرد: موسیقی عاشیقی صرفا یک هنر نیست بلکه آمیخته با مسلک و حرفه خاص است؛ هنر عاشیقی شناسنامه آذربایجان محسوب می شود و در هرجای جهان که ترک زبانان زندگی می کنند، موسیقی عاشیقی نبض تپنده آن منطقه است. عاشیق’ یا ‘ آشیق’ هنرمندی است که به اجرای موسیقی عاشیقی می پردازد و در سال های بسیار دور به عاشیق، اوزان و در خراسان شمالی بخشی می گفتند؛ اوزان عالم به علم های روز و نوازنده ساز بود و تجربه های سفر خود را در قالب شعر ارائه می کرد. ساز عاشیق ها، قوپوز نام دارد و دارای هفت سیم، ۱۴ پرده و ۷۲ مقام به شمار می رود و مصری، دوبیتی، حلبی سیاستاپل، تجنیس، دیوان، تاجری، غربتی و امراهی از جمله مقام های عرفانی و اجتماعی این نوع موسیقی است. بالوولو مسکین، قول هارطون، دوللو مصطفی، عباس طوفارقانلی خسته قاسیم از جمله شاعرانی هستند که عاشیق_ها اغلب از شعرهای آنان استفاده می کنند.
فرهاد سلیمی، دوللو اباذر، درویش وهاب زاده، محمد حسین دهقان، اصلان طالبی، عزیز مراد خان، یوسف اوهانس، اسمعلی لطفی نباتعلی علیزاده و علی کریمی قره آغاجی از جمله عاشیق های بنام آذربایجان غربی هستند. استاد عاشیق نواز به منظور رسیدن به حقیقت خداوندی، مرحله های طریقت، شریعت و معرفت را پشت سر می گذارد؛ طریقت یعنی شناسایی راه انسانیت، شریعت یعنی آشنایی با آموزه های اسلامی و سرانجام معرفت به معنای تبلیع انسانیت و آموزه های دینی به واسطه شناخت خدا و رسیدن به اوست. در این نوع موسیقی پیام انسانیت و انسان بودن که در قالب هنر موسیقی به مخاطب منتقل می شود، حائز اهمیت بوده و هدف اصلی رسیدن به خداست.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل ازایرنا ، تبلیغ دین و به شور آوردن جنگجویان با ساز، شعر و داستان در میدان های جنگ از وظایف اصلی این نوع موسیقی در طول تاریخ بوده است.

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۳ فروردین ۱۳۹۶ ساعت ۴:۴۸ ق.ظ

دیدگاه


6 − پنج =