میراث نامطلوب ما برای آیندگان
سیده فاطمه سجادی
گروه اجتماعی: زندگی انسان ناگزیر از تغییر نسل و جابجا شدن نسل های نو با پیشینیان است که این تغییر همواره با میراث گذشتگان به آیندگان همراه بوده است.
همه ما بر این باور هستیم که تمام زندگیمان برای زمان حاضر نیست و ما با الهام از میراث گذشتگان برای آیندگان و فرزندانمان نیز زندگی می کنیم و تمام توان خود را نیز برای بر جا گذاشتن میراثی ارزشمند به کار می گیریم. در زندگی امروزی، پس انداز برای خود و فرزندان از جایگاه بسیار بالایی در بین خانواده ها برخوردار است و بخشی از درآمد والدین به این امر اختصاص می یابد. پر واضح است که میراث ما برای آیندگان و فرزندانمان نباید تنها در امور مالی خلاصه شود و ما باید در بخش های دیگر از جمله منابع طبیعی، آب و انرژی جایی را برای صرفه جویی در راستای خدمت به فرزندانمان باز کنیم. در حال حاضر در کشور ایران، بسیاری از نعمت های خدادادی و منابع طبیعی توسط نسل حاضر به مصرف می رسد که با ادامه این روند، نباید انتظار داشت نسل های آینده از آنها بهره ای ببرند. مصرف انرژی، آب، منابع طبیعی در دوران کنونی بسیار زیاد و غیرقابل پس انداز برای آینده است ولی این امر هیچگاه در حساب و کتاب ما جا ندارد. یکی از مهمترین معضلات در این بخش، موضوع فرسایش خاک با توجه به دخالت انسان در طبیعت است. تیترهایی نظیر ‘ایران رتبه دوم فرسایش خاک را دارد’، ‘ فرسایش خاک در ایران، سه برابر کشورهای آسیایی’ و ‘ رشد شتاب انگیز فرسایش خاک در ایران’ از جمله تیترهایی هستند که در ماههای اخیر در رسانه های مختلف منتشر شده و همواره تکرار می شوند. اکنون فرسایش خاک در ایران نزدیک به ۱۶ تن در هکتار در هر سال است که رقمی غیرقابل باور محسوب می شود و این در حالی است که در برخی استانها این میزان به بیش از ۲۰ و ۳۰ تن می_رسد. وضعیت آذربایجان غربی در این خصوص ناامید کننده است. طبق برخی گفته های مسئولان، میزان فرسایش خاک در آذربایجان غربی بیش از ۳۰ تن در هکتار در هر سال بوده و این رقم با توجه به تخریب های صورت گرفته در حال افزایش است. این آمار در کنار آمارهای دیگر از جمله نیاز بهحداقل ۳۰۰ سال برای تشکیل یک سانتیمتر خاک و همچنین میزان فرسایش چهار تا شش تنی خاک در اروپا و آمریکا معنا پیدا می کند و نشان می دهد در ایران به ویژه آذربایجان غربی، شاهد روند نگران کننده در این خصوص هستیم. در بخش جنگل ها و مراتع نیز با مشکلات مشابهی در آذربایجان غربی رو به رو هستیم به طوری که میزان برداشت از جنگل ها و تبدیل آنها به مزارع خودساخته در برخی موارد بسیار زیاد بوده است. در حالی که ما باید به سمت ایجاد جنگل های دست کاشت در مناطق مختلف آذربایجان غربی برویم تا بتوانیم برای آینده این استان، ذخیره های جنگلی خوبی تامین کنیم، در وضعیتی متضاد این روند طبیعی هستیم و جنگل های خدادادی را نیز نابود می کنیم تا شاید برای نسل حاضر، امکاناتی موقت برای رفاه بیشتر ایجاد کرده باشیم.اکنون بیش از ۲٫۵ برابر ظرفیت مراتع، دام موجود در آذربایجان غربی است چراکه طبق آمار باید برای هر هکتار یک دام وجود داشته باشد و با توجه به وسعت دو میلیون و ۷۵۰ هزار هکتاری مراتع با کمی اغماض نزدیک به سه میلیون واحد دامی نیاز است ولی میزان دام از مرز هشت میلیون واحد نیز گذشته است. در خصوص مصرف انرژی نیز به دلیل ارزان بودن آن، میزان مصرف در ایران و آذربایجان غربی بسیار بالاست به طوری که متوسط مصرف برق در ایران حدود سه برابر مصرف در جهان است. مصرف گاز نیز دست کمی از مصرف برق ندارد و میزان مصرف این انرژی پاک در ایران حدود چهار برابر مصرف جهانی و نزدیک به ۱۸ برابر مصرف در کشوری نظیر ژاپن و حدود ۱۰ برابر اروپایی هاست. با این میزان مصرف در انرژی به ویژه گاز و برق، بخش عظیمی از سرمایه های انرژی کشور برای مصرف داخلی به کار گرفته می شود و نمی توان آن را پس_انداز و یا صادر کرد که برای کشور نفت خیز و گاز خیزی نظیر ایران امری نامناسب به نظر می_رسد. البته در این دو مورد، میزان مصرف انرژی در آذربایجان غربی پایین است ولی باز هم می توان با صرفه جویی بیشتر، در راستای حفظ این منابع خدادادی گام برداشت. موضوع مصرف آب نیز در آذربایجان غربی بسیار با اهمیت است به طوری که میزان مصرف این عامل حیاتی، روز به روز مشکلات بیشتری را ایجاد می کند. کل منابع آب تجدیدپذیر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه که مهمترین حوضه آبی استان به شمار می_رود، ۶٫۲ میلیارد متر مکعب است که از این میزان ۴٫۸ میلیارد متر مکعب مصرف می شود که نشان می دهد مردم این منطقه ۷۷٫۵ درصد آب را سالانه مصرف می کنند و تنها ۱٫۴ میلیارد متر مکعب که نزدیک به ۲۲٫۵درصد است باقی می_ماند. از این میزان ۴٫۳ میلیون متر مکعب در بخش کشاورزی است که رقم بسیار زیادی به نظر می_رسد. همین روال نیز در دیگر مناطق آذربایجان غربی حاکم است و در دو حوضه آبریز دیگر این استان شامل حوضه های ارس و زاب با وجود نوسان بارش، میزان مصرف به همین میزان است. در تک تک این موارد، علاوه بر برنامه ریزی های آموزشی، تسهیل کننده و آگاهی بخش دولتی، مهمترین نقش را مردم ایفا می کنند. بهبود فرهنگ استفاده از ذخایر خدادادی از طریق آموزش های عمومی، آگاهی بخشی در خصوص تهدیدات مصرف زیاد برای نسل حاضر و نسل آینده و همچنین ارائه تسهیلات دولتی برای جایگزینی چرا در مراتع با دامداری های صنعتی و کاهش مصرف در بخش آب از جمله مواردی است که می تواند در این راستا اثر گذار باشد. با توجه به این مسایل این سوال مطرح می شود که مسئولیت ما در برابر آیندگان چه بخشی از زندگی نسل حاضر را تشکیل می دهد؟ باید برای میراث خود به نسل آینده و نسل های پس از آن برنامه ریزی کنیم و تمام توان خود را برای به جا گذاشتن میراثی مطلوب به کار بگیریم تا مدیون فرزندانمان نباشیم.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۲ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۴۱ ب.ظ
