منشور حقوق شهروندی آغازی برای مطالبه گری مردم

منشور حقوق شهروندی آغازی برای مطالبه گری مردم

گروه تحلیل:صدور منشور حقوق شهروندی به عنوان آغازی برای مطالبه گری مردم از جمله وقایع خبرساز در دولت تدبیر و امید بود که با رونمایی از آن یکی از وعده های مهم دولت جامه عمل پوشید.
منشور حقوق شهروندی از سه اولویت مطرح شده از جانب رئیس جمهوری در زمان انتخابات بود که در گزارش صد روز نخست دولت تدبیر و امید به آن پرداخته شد و در کنار تورم و مسائل هسته ای مورد توجه قرار گرفت.
نخستین اعلامیه مربوط به حقوق شهروندی در دولت یازدهم پنجم آذرماه ۱۳۹۲ در گزارش صد روزه رئیس جمهوری دیده شد که رونمایی آن در اواخر آذرماه ۱۳۹۵ بیانگر توجه ویژه دولت به این موضوع بود.
منشور از ریشه نشر است و انتخاب این واژه نشان دهنده تاکید رئیس جمهوری بر آگاه سازی مردم نسبت به حقوق خود است.
منشور حقوق شهروندی این نکته را آشکار می_کند که بسیاری از مصادیق نقض و نادیده گرفتن حقوق افراد ریشه در ناآگاهی آنها نسبت به حقوق خود دارد تا جاییکه اساتید و کارشناسان حقوقی، صدور منشور حقوق شهروندی را اقدامی قابل تقدیر از سوی رئیس جمهوری می_دانند.
منشور حقوق شهروندی آغازی بر یک فرایند است که در درازمدت می تواند تامین کننده تمام جوانب حقوق انسان ها باشد اما از این دیدگاه که ضمانت اجرایی ندارد، می تواند با چالش ها و مشکلاتی در مسیر تحقق هدف مورد نظر مواجه شود.
کارشناسان حقوقی بر این باورند که منشور حقوق شهروندی از نظر بیان انواع حقوق شهروندی و نگارش حقوقی، متنی درخور تحسین است که توانسته در ۱۲۰ بند یا ماده فهرستی از انواع حقوق شهروندی را بیان کند.
در این منشور از دستگاه ‌های اجرایی خواسته شده، فعالیت و مقررات خود را با این منشور همسو یا مطابق کنند؛ به عبارتی همین که حقوق شهروندی به یک ادبیات نهادینه در گفتمان سیاسی کشور تبدیل شود حرکتی شایسته است و همین گفتمان سازی، مخالفان را نگران می کند.
دکتر محمد علی رضایی کارشناس حقوقی در این زمینه گفت: متون منشور حقوق شهروندی بیانگر نگاه حق مداری برای ملت و تکلیف محوری برای حاکمیت و به نوعی پاسداشت فصل سوم قانون اساسی است.
وی افزود: با نهادینه کردن این منشور، پایبندی ارکان حاکمیت به مفاد آن و معطل نماندن تمام یا بعضی از مواد آن، می توان امیدوار بود که این منشور هم پوشانی امیدوار کننده ای با اصول مرتبط قانون اساسی دارد. دکتر محمد علی رضایی گفت: قانون اساسی منشور و میثاق ملی و در حقیقت پیمان مستحکم ملت با حاکمیت است و وظیفه رئیس جمهوری به عنوان عالی ترین مقام رسمی کشور بعد از رهبری، صیانت از قانون اساسی است.
وی منشور اعلامی را برگرفته از اصول متعالی قانون اساسی دانست و افزود: این منشور زمینه اجرای اصول معطل مانده قانون موصوف را بیش از پیش فراهم می کند.
دکتر رضایی با بیان اینکه زنان و کودکان بیش از دیگر طیف های جامعه قربانی آسیب های اجتماعی هستند، اظهار کرد: از نوآوری های قابل توصیف این متن، نگاه خاص و کرامت گونه به جایگاه و منزلت زنان و توجه ویژه به کودکان است.
وی افزود: پایبندی حاکمیت نسبت به متون این منشور و حس همزاد پنداری نسبت به دغدغه_های اجتماعی و تلاش مجدانه برای نهادینه کردن مطالبات کلان اجتماعی می تواند در تحقق اهداف عالیه این منشور موثر باشد.
این کارشناس حقوقی یادآور شد: ارتقای سطح آگاهی عمومی که در رهگذر هم افزایی دانش اجتماعی توسط رسانه های جمعی به ویژه صدا و سیماکه متاسفانه در سنوات اخیر رویکردی گرایشی و جهت دار به احساسات اجتماعی دارد، می تواند در نهادینه کردن این منشور موثر باشد و روح مطالبه گری آحاد جامعه را افزایش دهد.
وی گفت: طرح و نهادینه کردن منشور حقوق شهروندی حاوی رهیافت های قابل توجهی است که تعلل رونمایی از آن را در سایه خود قرار می_دهد در عین حال شایسته بود این اتفاق به عنوان یکی از مهم ترین وعده های انتخابات دولت تدبیر و امید به صورت به هنگامی صورت می_گرفت تا آحاد جامعه سایه حاکمیت قانون را زودتر احساس کنند.
دکتر رضایی افزود: به طور قطع منشور حقوق شهروندی آغاز فرایندی است که عمر آن محدود به دوران تصدی گری دولت فعلی نیست بنابراین چنانچه پایبندی به این منشور اعتقاد و باور حاکمیت و موضوع مطالبات کلان حقوق شهروندی باشد در آینده حاوی ثمرات و برکات غیرقابل انکاری است که با رسوخ در همه سطوح حاکمیت و دولت می تواند مجموعه نظام را به سوی حاکمیت قانون سوق دهد.
وی یادآور شد: منشور حقوق شهروندی در تعریف خاص قانون نمی گنجد اما با توجه به اینکه از سوی رئیس جمهوری به عنوان عالی_ترین مقام اجرایی تمام دستگاه های دولتی ملزم به اجرای این منشور هستند.
وی گفت: در نگاه کلان اکنون حقوق شهروندی دیگر به پاسداشت حفظ حقوق خصوصی اشخاص خلاصه نمی شود بلکه جلوه و تجلی حقوق عمومی با تضمین های کافی را شامل می شود و حقوق شهروندی در نگاه مدرن کلان امروزی به معنی نهادینه شدن تکلیف محوری حاکمیت با قید تعهد به نتیجه و حفظ حقوق آحاد جامعه به شکل های مختلف است.
این کارشناس حقوقی افزود: در قانون اساسی به عنوان منشور و میثاق ملی که یکی از مدرن_ترین قوانین اساسی دنیاست (صرف نظر از ایرادات اندک و معطل ماندن برخی اصول در این قانون) در فصل سوم به معنای اخص به شکل آرمان گرایانه ای به حقوق شهروندی در قالب حقوق ملت توجه خاصی شده است که اجرای منشور حقوق شهروندی می تواند کمکی موثر در راستای تحقق این اهداف آرمانی باشد.حمید رضا کارگر استاد حقوق دانشگاه نیز در این زمینه اظهار کرد: منشور حقوق شهروندی به دلیل آگاهی بخشی اقشار مختلف جامعه و ایجاد احساس مطالبه حقوق خود نقش ویژه ای در احیای حقوق عمومی دارد.
وی افزود: این منشور در واقع بیان و تشریح اصول قانون اساسی به زبان ساده و در راستای آگاهی بخشی جامعه از اصول مغفول مانده قانون اساسی تدوین شده و به عبارت دیگر در بسیاری موارد تکرار اصول قانون اساسی است اما در مواردی نیز بر روی مباحثی تاکید دارد که یا در قانون اساسی مغفول مانده یا به دلیل نداشتن صراحت باعث ایجاد شبهه شده اند؛ برای نمونه توجه به فضای مجازی؛ نحوه و چگونگی اجرای فیلترینگ که بنا به نیازهای روز جامعه مورد توجه قرار گرفته است.
این کارشناس حقوقی اشاره مستقیم منشور حقوق شهروندی به موضوع زنان و کودکان را یادآور شد و گفت: خوشبختانه منشور حقوق شهروندی با تکیه بر قانون اساسی و اسناد بین_المللی حقوق بشری؛ حقوق زنان و کودکان را به نحو شایسته ای تبیین کرده و به درستی حساسیت های لازم برای رعایت این دسته از اقشار جامعه ایجاد کرده است.
کارگر با بیان اینکه بسیاری از مردم نسبت به این منشور آگاهی کافی ندارند، افزود: با تدوین منشور حقوق شهروندی توسط قوه مجریه (ریاست جمهوری به عنوان مجری و پاسدار قانون اساسی) ضمن اطلاع رسانی و آگاهی بخشی جامعه نسبت به حقوق خود به عنوان کلید موفقیت این منشور؛ شایسته است قوه مجریه تمام سازمان ها و نهادهای مربوطه را که به نحوی با مردم ارتباط دارند ملزم به رعایت موارد تصریح شده در منشور نمایند تا از این طریق امکان مطالبه رعایت حقوق شهروندی از سایر نهادهای دیگر به دلیل فشار و اطلاع افکار عمومی میسر و ممکن شود.
وی با بیان اینکه برخی ممکن است رونمایی از این منشور از جانب رییس جمهوری را اقدامی تبلیغاتی و شعارگونه تلقی کنند، گفت: حتی اگر این اقدام تبلیغاتی و انتخاباتی باشد نفس اقدام صورت گرفته بسیار شایسته و به جا است چراکه به نهادینه کردن این نوع گفتمان در ادبیات سیاسی جامعه کمک می کند.

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۹ دی ۱۳۹۵ ساعت ۶:۴۹ ق.ظ

دیدگاه


× 1 = هفت