مسئولان از سونامی خانواده_های تک نفره و خانه های مجردی بترسند

وحید استرون
گروه اجتماعی: رئیس گروه توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی در یک اظهار نظر عجیب در رابطه با ترویج خانوار تک‌نفره در کشور، آماری ارائه داد که واکنش‌های بسیاری را به همراه داشت.
معصومه توکلی در برنامه‌ای رادیویی گفت: »در حال حاضر حدود ۵٫۵میلیون خانوار تک نفره در ایران زندگی می کنند«.
او با اشاره به زنانی که سرپرست خانوار هستند، زندگی دانشجویان و افرادی که توان تشکیل زندگی مشترک را ندارند و مجردی زندگی می‌کنند، موضوعاتی همچون طلاق، فوت همسر و پدر و مادر و مشکلات اقتصادی را مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری خانوارهای تک نفره در ایران عنوان کرد.
اما زمانی این آمار رنگ و بوی هشدار به خود می‌گیرد که در حال حاضر ۲۰ میلیون خانوار در کشور وجود دارد و نمی‌توان تصور کرد که یک چهارم خانوار ایرانی تک نفره هستند. با این حال و فارغ از این آمار باید به این نکته اشاره کرد که در دو دهه گذشته پدیده زندگی مجردی و تشکیل خانوار تک‌نفره در کشور ما، روند افزایشی داشته و کارشناسان مسائل اجتماعی نسبت به رواج آن هشدار می‌دهند.
تعداد خانواده های تک نفره در سال ۸۵ حدود۵٫۵ درصد جمعیت را تشکیل می داد که این رقم در سال ۹۰ به ۷٫۱ درصد افزایش یافت. نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۹۵ نشان می‏‌دهد که در مجموع ۲۴ میلیون و ۱۸۵ هزار و ۱۳۳ خانوار معمولی و گروهی در کشور وجود دارد و سهم خانوارهای یک نفره از مجموع خانوارهای کشور ۸٫۴۶ درصد ۲ میلیون و ۴۶ هزار خانوار) بوده است.
دکتر علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس بر این باور است که تعداد خانواده های تک نفره و خانه های مجردی به‌شدت در حال افزایش است که این مسأله با عوامل مختلفی ایجاد می شود؛ افزایش خانواده های تک نفره در درجه اول نشان دهنده بالارفتن سن ازدواج در بین جوانان است و به همین دلیل وقتی سن ازدواج افزایش می یابد، طبیعتا در دورانی از زندگی، فرد از خانواده جدا شده و مستقل زندگی می کند و از طرفی جوانانی که ازدواج نکرده اند نیز بخش مهمی از خانواده‌های تک نفره را تشکیل می دهند. حال یا به دلیل پایین بودن شانس ازدواج یا نداشتن امکانات یا کلا عدم تمایل به ازدواج، آمار ازدواج پایین می‌آید که موجب تشکیل خانواده‌های تک نفره می‌شود.
فاجعه بزرگ در راه است
در ادامه یک استاد دانشگاه و مددکار اجتماعی در این رابطه می‌گوید: آمار ۵٫۵ میلیون خانوار تک‌نفره در کشور، آمار دقیق و واقعی نمی‌تواند باشد، چون ما ۲۰ میلیون خانوار در کشور داریم و نمی‌توان تصور کرد که از هر چهار خانوار، یک خانوار به صورت تک‌نفره زندگی می‌کند، اما اگر این آمار واقعیت یا نزدیک به واقعی باشد، فاجعه بزرگی در کشور ما رخ داده است.
محمد زاهدی‌اصل در ادامه می‌افزاید: جایگاه خانواده در ایران در مقایسه با دیگر کشورها، بسیار والاتر است و علی‌رغم همه مشکلات و محدودیت‌هایی که در رابطه با تشکیل خانواده وجود دارد، به جایگاه ازدواج و تشکیل زندگی مشترک تاکیدات بسیاری صورت گرفته است.
صرف نظر از این آمار، اما پدیده خانوار تک نفره این روزها در حال افزایش است و باعث نگرانی مسئولان و کارشناسان شده است. تا دو دهه پیش خانوار تک نفره در مباحث جمعیت شناسی ما وجود نداشت و حداقل خانوار دو نفر بود.وی در ادامه خاطرنشان می‌کند:‌ پس تبدیل خانوار به یک نفر یک پدیده نوظهور و تهدید جدی برای جامعه ایرانی است که آسیب‌های زیادی را به همراه خواهد داشت.
امروزه بسیاری از جوانان امکان تشکیل زندگی مشترک را ندارند و به دلایل اقتصادی و تورم، سن‌ ازدواج‌شان از حد متعارف و معمول گذشته و میل ازدواج در آنها کاهش پیدا کرده است.
متاسفانه امروزه سن ازدواج پسران به بیش از ۳۵ سال و دختران به نزدیک به ۳۰ سال رسیده که این موضوع می‌تواند تهدید بزرگی برای جامعه جوان ایرانی باشد. تاخیر در ازدواج به دلایلی همچون نبود شغل، درآمد پایدار، گرانی تامین سرپناه و امکانات حداقلی برای تشکیل خانه و خانواده عمومیت پیدا کرده و در حال گسترش است.
زاهدی اصل با بیان اینکه بسیاری از خانواده‌ها نمی‌توانند فرزندان‌شان را تحت حمایت خود قرار دهند و بعد از مدتی آن فرزند مجبور است، خانه پدری‌اش را ترک کند، می‌گوید: وقتی فرزند میانسال آنها امکان تشکیل زندگی مشترک را نداشته باشند، رو به زندگی تک‌نفره می‌آورد و جای تربیت فرزندان به پرورش حیوانات خانگی می‌پردازد. محدودیت امکانات خانواده و عدم حمایت آنها از فرزند، شرایط اقتصادی و تورم شدید باعث افزایش خانوار تک نفره می‌شود.
وقتی چتر حمایت خانواده را نداریم
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز آمار را تایید نمی‌کند و معتقد است طبق سرشماری سال ۹۵ ما سه میلیون و ۵۰۰ هزار زن سرپرست خانوار داشتیم که عمدتا آنها با فرزندانشان یا همسر از کار افتاده زندگی می‌کنند و این زنان را نمی‌توان خانوار تک‌نفره به حساب آورد.
سید حسن موسوی چلک خاطرنشان می‌کند: ولی افزایش میل به زندگی‌های تک نفره با وجود مشکلات اقتصادی و فرهنگی در جامعه ما واقعیت امکان ناپذیر است و همواره به ترویج این پدیده هشدار داده‌ایم.
خانوار تک‌نفر نمی‌تواند کارکرد واقعی خانواده را برای جامعه داشته باشد. در هر جامعه‌ای که زن و مرد آن تنها زندگی می‌کنند و چتر حمایتی ندارند، بیش از هر فرد دیگری در معرض افسردگی و آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از سرپوش ، در دین اسلام نیز به ازدواج و تشکیل خانواده تاکید بسیار شده و کارکردهای اجتماعی منفی این پدیده بسیار بیشتر و پرهزینه‌تر از حمایت جوانان برای ازدواج است.
بدون تردید ترویج تک سرپرستی و زندگی تک‌نفره می‌تواند عوارض و آسیب‌های اجتماعی بسیاری را برای جامعه به همراه داشته باشد. در جامعه‌ای که افراد تن به ازدواج نمی‌دهند، برای‌آینده آن جامعه بسیار آسیب‌زاست و اگر تعهد، قید و بند و مسئولیت وجود نداشته باشد، امکان خطا و گرایش به آسیب‌های اجتماعی همچون افسردگی، مواد مخدر و فحشا می‌تواند افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com