مرگ تدریجی رشته های دبیرستانی زیر سایه پزشک شدن
رضا غلامی
گروه جامعه: افزایش آمار دانش آموزان رشته تجربی و تمایل خانواده ها به پزشک شدن فرزندانشان ، حکایت از کوچ عظیم محصلان به این رشته دبیرستانی و کاهش محسوس جمعیت دانش آموزی در دیگر رشته های تحصیلی در مدارس دارد.
درآمد بالای رشته های پزشکی ، سبک زندگی جامعه پزشکان و همچنین ظرفیت فراوان اشتغال در این حوزه از مهم ترین عوامل روی آوردن دانش آموزان به این رشته در چند سال اخیر است . خانواده ها اصرار زیادی بر تحصیل فرزندشان در رشته تجربی برای پزشک شدن دارند تا دغدغه ای برای اشتغال نداشته باشند. بر اساس اعلام سازمان سنجش کشور ، در کنکور سراسری سال جاری که نتایج نهائی آن اواخر شهریور اعلام شد در مجموع تعداد ۹۲۹ هزار و ۷۹۱ داوطلب ثبت نام کرده بودند که از این تعداد ۵۸۰ هزار و ۳۰۱ نفر داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی بودند .سهم گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی ۱۴۸ هزار و ۴۲۹ نفر ، علوم انسانی ۱۸۴ هزار و ۱۲۲ نفر ، هنر ۱۰ هزار و ۴۵۸ نفر زبان های خارجی هم ۶ هزار و ۴۵۴ نفر بود.
*قمار بزرگ مهسا هدایتی دانش آموز متوسطه دوم است . او با وجود معدل ۲۰ در سال اول متوسطه و استعداد و نبوغش در رشته ریاضی ، رشته تجربی را برای ادامه تحصیل در مقطع متوسطه دوم انتخاب کرده است.این دانش آموز نخبه گفت که با وجود این که مشاوران تحصیلی او را تشویق و ترغیب کردند تا در رشته ریاضی ادامه تحصیل بدهد ، اما با توجه به تجربه برادر بزرگترش که اکنون با داشتن مدرک مهندسی عمران ، بیکار است ، تصمیم گرفته است در رشته تجربی درس بخواند تا به سرنوشت برادرش دچار نشود.او با این که اذعان دارد در دبیرستانی که درس می خواند کلاس های تجربی با تراکم دانش آموز مواجه است و در مقابل جمعیت بسیار کمی در کلاس های ریاضی حضور دارند ، ولی تاکید دارد که آینده نگری پس از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه او را مجاب کرده است همه سختی های ادامه تحصیل در رشته تجربی را به جان بخرد .این دانش آموز امیدوار است که در کنکور سراسری در رشته پزشکی قبول شود و علتش را هم علاوه بر درآمد بالا ، موقعیت و منزلت این رشته تحصیلی می داند ، رشته ای که به گفته مهسا ‘ علاوه بر این که در خانواده و میان مردم وجهه دارد ، اطمینان دارم که که بیکار نمی مانم ‘.
این دانش آموز گفت : بسیاری از اطرافیان و دوستان خانوادگی ام پس از فارغ التحصیلی در رشته های پزشکی ، جذب بیمارستان ها و یا دانشگاه شدند و یا حتی با ایجاد مطب برای خود ایجاد اشتغال کردند و درآمد خوبی هم دارند در حالی که برادرم با آن همه زحمت اکنون بیکار است .نگاه مهسا و دیگر دانش آموزانی که به امید قبولی در رشته پزشکی به گروه علوم تجربی می روند بی شباهت به نگاه قماربازان نیست که بیشترشان بازنده می شوند تا یک نفر برنده شود.
قائم مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخیرا اعلام کرده است که از ۱۶۴ هزار فارغ التحصیل رشته پزشکی ، دندانپزشکی و داروسازی ، حدود ۱۵ هزار نفر هم اکنون در این رشته فعالیتی ندارند.این تنها بخشی از تعبیر نشدن رویای این دسته از دانش آموزان است . باخت اصلی این گروه از دانش آموزان پس از اعلام نتایج کنکور سراسری مشخص می شود ، نتایجی که در سال های اخیر ثابت کرده است تنها کمتر از ۲ درصد دانش آموزان گروه علوم تجربی به رشته پزشکی ، دندانپزشکی و داروسازی راه می یابند و بقیه کسانی که به امید این رشته در کنکور شرکت می کنند ، بازنده هستند.
*کشتار استعدادها
صدیقه رحیمی دختر ۲۰ ساله است که به اصرار خانواده علیرغم میل خود در رشته تجربی درس خوانده و دیپلم گرفته است . او به خبرنگار ایرنا گفت : به علت نبود ظرفیت زیاد در رشته های مرتبط با علوم تجربی ، ۲ سال است پشت کنکور هستم.این دختر جوان به هزینه های زیادی که صرف کلاس کنکور و کتاب های تست کرده است اشاره کرده و افزود : رد شدن در کنکور به مدت ۲ سال و عبارت پشت کنکوری از نظر روانی خیلی به هم ریختگی در من ایجاد کرده اما به خاطر بیکاران رشته های ریاضی که اطرافم هستند ، تا قبولی در کنکور به تلاشم ادامه خواهم داد.این جوان پشت کنکوری با ابراز تاسف از تلف شدن ۲ سال از عمرش ، گفت : باید در مورد تغییر نگاه ها به رشته های مختلف تحصیلی دانشگاهی فرهنگ سازی شود ضمن اینکه دولت هم باید به رشته های دیگر در مورد بازار کار و درآمد پر و بال بیشتری بدهد.رحیمی تضمین اشتغال پس از اتمام تحصیل را از جمله دلایل خود برای کنکور پزشکی عنوان کرد و گفت : در بین آشنایان و اقوام بیشتر فارغ التحصیلان رشته های دیگر موفق به یافتن شغل مناسب نشده اند در حالی که پزشکان با خیال راحت و بدون دغدغه اشتغال ، درس می خوانند و شرایط درآمدی امروز پزشکان بزرگترین تضمین برای بازار کار و درآمد آنان است.
*مشتی نمونه خروار شقایق نائیجیان ، بانوی ۲۶ ساله و دارای مدرک مهندسی شیمی که هم اکنون بیکار است ، خودش را آئینه عبرت برای افراد خانواده و فامیل می داند. این دانش آموخته بیکار گفت : من یکی از سه دانش آموز در استان بودم که امتحان نهایی پیش دانشگاهی را در رشته ریاضی با معدل ۲۰ گذراندم ولی با یک محاسبه اشتباه ، عمرم و هزینه هایی که برایم کردند ، تلف شده است.وی توضیح داد : سالی که من در کنکور شرکت کردم با توجه به نظام آموزشی حاکم به راحتی می توانستم در رشته تجربی شرکت کنم و با معدل بالا و کنکور در بهترین دانشگاهها در رشته پزشکی قبول شوم. او افزود : با وجود اصرار بسیار خانواده و مشاوران انتخاب رشته برای انتخاب رشته تجربی و بعد ها پزشکی ، اما به دلیل علاقه بسیار به مسائل شیمی و پتروشیمی و بخصوص نفت ، رشته مهندسی شیمی را انتخاب کردم و در اولین سال شرکت در آزمون سراسری در دانشگاه صنعتی اصفهان قبول شدم . نائیجیان گفت : همکلاسی های مدرسه ام با وجود معدل پایین تر از من به رشته تجربی رفته و اکنون پس از فارغ التحصیلی در بهترین بیمارستان ها و یا داروخانه ها و با درآمد بسیار بالا مشغول فعالیت هستند ، در حالی که اکثر هم قطارانم در دانشگاه اکنون بیکار و یا مشغول به کار در زمینه های غیر تخصصی خودشان هستند . وی که هم اکنون در مقطع ارشد در دانشگاه بهشهر در حال ادامه تحصیل است ، افزود : اکنون هم به دلیل بیکاری و نا امید از یافتن شغل، در حال ادامه تحصیل هستم تا شاید با مدرک بالاتر برایم فرجی حاصل شود . او گفت : تا کنون به بسیاری از کاریابی ها و حتی به تعداد زیادی از شرکت ها ی خصوصی مراجعه کردم ، اما اداره خانوادگی شرکت ها جایی برای امثال ما باقی نگذاشته است . نائیجیان که اکنون ازدواج هم کرده است ، بیان کرد : اگر می دانستم نتیجه سال ها درس خواندن ، خانه نشینی ، دوری از خانواده و هزینه های زیاد است ، بدون ادامه تحصیل خانه نشینی و شوهر داری می کردم و حتی حاضر نمی شدم دبیرستان را هم تمام کنم .
* درآمد و اشتغال ، اولویت نخست یک کارشناس انتخاب رشته در کنکور به ایرنا گفت : درآمد و اشتغال از مهم ترین محور های تغییر انتخاب رشته ها و تغییر تمایل انتخاب کنندگان در سال های اخیر است . وی با بیان اینکه بازار کاری هم برای زیرشاخه های رشته ریاضی و انسانی در یک دهه گذشته ایجاد نشده است ، اظهار کرد : خانواده ها اصرار زیادی بر تحصیل فرزندشان در رشته تجربی برای پزشک شدن دارند تا دغدغه ای برای اشتغال نداشته باشند. این کارشناس بخشی از این اصرار و تاکید خانواده ها را تاثیر گرفته از فرهنگ سنتی برای پزشک شدن فرزندانشان و همچنین عدم اطلاع خانواده ها از ظرفیت در گروه پزشکی دانست و گفت : رونق طرح سلامت و همچنین افزایش ظرفیت کادر وزارت بهداشت برای تامین نیروی این طرح ، به تغییر تمایل از رشته های متفاوت به تجربی بیشتر دامن زده است .نائیجی تاکید کرد : تبلیغات رسانه ای و یکسونگری وزارت بهداشت نسبت به جذب فارغ التحصیلان پزشکی در طرح سلامت و نیاز به نیروی انسانی ، توسعه متوازن رشته های موجود در آموزش و پرورش را دچار مشکلات زیادی کرده است .این کارشناس انتخاب رشته به نبود تناسب در بازار کار برای فارغ التحصیلان رشته مهندسی اشاره کرد و افزود : فقدان ورود سرمایه گذاری خارجی و صنعت به کشور منجر به بیکاری مهندسان و یا خروج از کشور آنها می شود . نائیجی همچنین ضعف در ارائه اطلس شغلی در کشور از سوی وزارت علوم ، سازمان آمار و همچنین نهادهای مرتبط برای شناسایی نیاز نیروی کار کشور را از دغدغه های مهم در انتخاب رشته دانست . وی به ضعف آموزش و پرورش در این زمینه اشاره کرد و ادامه داد : با توجه به استقرار نظام جدید آموزش و پرورش بر اساس سند تحول بنیادین هیچگونه برنامه ای جهت ایجاد زیرساخت ها در مدارس برای ایجاد انگیزه و نیرویی کارآفرین و خلاق در رشته های مختلف صورت نگرفته است .او گفت : ارتباط طولی وعرضی هم میان اهداف آموزش و پرورش در دوره های تحصیلی وجود ندارد تا دورنمای تحصیلی برای هدایت دانش آموزان ترسیم کند .
*اخلاق بیکاری به اعتقاد کارشناسان ، بیکاری و دغدغه اشتغال در چند سال گذشته در همه حوزه های زندگی ایرانی ها تاثیر گذاشته است و در این میان رشته های تحصیلی به عنوان بزرگ ترین آوردگاه برای قدم نهادن در راه آینده ای مطلوب بیش از هر چیزی دیگر از موضوع بیکاری تاثیر پذیرفته است. از طرفی ، کاهش فرصت های شغلی و به زبان روشن بیکار ماندن بسیاری از تحصیل کردگان رشته های مهندسی و علوم انسانی ، این کوچ را توجیه پذیرتر از هر زمان دیگر کرده است . فقدان جذب نیرو در صنایع بزرگ و رکود در بازار مسکن و دیگر عوامل ، به بیکاری در بیشتر رشته های مهندسی دامن زده است . همین امر باعث شده که رشته تجربی و زیر شاخه های آن بخصوص رشته پزشکی، دندان پزشکی و داروسازی به دلیل خود اتکائی شغلی و درآمد بالا از استقبال بیشتری برخوردار شوند، زیرا خانواده ها و دانش آموزان پزشک شدن را راه علاجی برای نجات از بیماری بیکاری می دانند .مزایای اقتصادی و اشتغال از یک سو و مزایای اجتماعی و فرهنگی و ارزشی که رشته های تجربی بخصوص پزشکی با خود به همراه دارند از سوی دیگر ، در چند سال اخیر منجر به گرایش سیل عظیمی از جوانان در حال تحصیل به سوی رشته های علوم تجربی شده است . برای درک بیشتر این موضوع فقط کافی است دفعه بعد که لغات ‘آقای دکتر’ یا ‘خانم دکتر’ را به کار بردید ، به مزایا و معنایی که برای این واژه‌ها در پستوی مغزتان نهان است کمی دقت کنید . مجموع این مسائل باعث شده تاکید بسیاری از داوطلبان و بسیاری از خانواده‌ها در علوم تجربی روی رشته های پزشکی باشد به نحوی که بعضی از خانواده‌ها فرزندان خود را از همان سالیان آغازین ورودشان به مدرسه در موسسه‌های مختلف ثبت‌نام می‌کنند ، آنان را در فشرده‌ترین برنامه‌های آموزشی قرار می‌دهند تا فرزندشان بتواند سال‌ها بعد در ماراتن کنکور پیروز شود و شانس پزشک شدن برای فراهم آمدن زندگی مرفه و بی دغدغه افزایش یابد.به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، رفع این مشکل نیازمند همت همه جانبه است . نباید انتظار داشت با ایجاد محدودیت در انتخاب رشته های تحصیلی ، مشکل حل می شود . حل نشدن ریشه ای این مشکل سبب می شود تا به عقده فروخورده تبدیل شده و یک جائی سر باز کند.
EMAIL.agazadeh1@gmail.com
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۴ آبان ۱۳۹۶ ساعت ۸:۲۵ ق.ظ
