مدگرایی مهمترین آسیب اجتماعی جامعه اسلامی
گروه گزارش: یکی از آسیبهای اجتماعی جامعه اسلامی ما مدگرایی و تجملات غیرضرور است، »مد« از دو حرف میم و دال تشکیل شده و اگر بخواهیم تفاوت مد حقیقی و آنچه در جامعه امروز ایرانی اتفاق افتاده را بهتر درک کنیم، باید بدانیم »مد« بر اساس تعریف واقعی عبارت است از میل دل، یعنی آنچه فرد برای نوع پوشش و رفتار و آداب اجتماعی خود میپسندد، اما »مد« در عرف جامعه، میل دیده، یعنی آنچه دیگران استفاده میکنند و فرد کورکورانه تقلید میکند، به عبارت دیگر مد از نگاه جامعه امروز ما عبارت است از به روز شدن کالا یا رفتاری در جامعه به مدت محدود که میتواند داخلی یا وارداتی باشد.
درباره دلایل و عوامل اصلی مدگرایی و گرایش به تجملات در تمام شئون چه در رفتار چه در کردار و چه در تهیه وسایل از قبیل وسایل زندگی شخصی و اجتماعی میتوان به مواردی نظیر تلقین گروهی، نوجویی و تنوعطلبی، امروزی بودن، تشخصطلبی، تفاخر و برتریجویی فقدان هویت، وجود خلأ عاطفی و نداشتن عزت نفس اشاره کرد.درباره چرایی این موضوع باید گفت هنگامی که شخص در خانه، خانواده و اجتماع مورد توجه قرار نمیگیرد، میکوشد با اعمال متضاد با آن جمع، خود را مطرح کند.
لباس و رفتار و آرایش تغییر پیدا می کند، مانعی هم ندارد، اما مواظب باشید قبله نمای این مدگرایی به سمت اروپا نباشد، این بد است. اگر مدیست های اروپا و آمریکا در مجلاتی که مدها را مطرح می کنند فلان طور لباس را برای مردان یا زنان خودشان ترسیم کردند، آیا ما باید اینجا در همدان یا تهران یا در مشهد آن را تقلید کنیم؟ این بد است، خودتان طراحی کنید و خودتان بسازید. این متن فرازی کوتاه از بیانات مقام معظم رهبری در مورد مد و مدگرایی است.
مد و مدگرایی پدیده ای است که کمابیش در میان همه اقشار جامعه وجود دارد اما در این میان جوانان و نوجوانان بیش از دیگران به مد اهمیت می دهند و مدگرا هستند.
امروزه جوانان با گسترش وسایل ارتباط جمعی و فناوری های جدید رایانه ای ارتباطات گسترده ای با جوامع و فرهنگ های گوناگون یافته اند و موقعیت آنها در شناخت فهم و ارزش_ها، باورها و انتخاب هنجارهای مطلوب پیچیده تر و مشکل تر شده است و چه بسا زمینه_های موجود باعث شده برخی از جوانان به رفتارها و هنجارهای متضاد با ارزش های جامعه خویش رو آورند.یک روز مانتوهای بلند و روز دیگر مانتوهای کوتاه، یک روز آرایش موی سر به سبک آلمانی و روز دیگر موهای بلند و اصلاح نشده، زمانی شلوارهایی با پاچه گشاد که روی زمین کشیده می شود، و زمانی دیگر، شلوارهای تنگ و کوتاه مد می شوند.اگر از این همه افرادی که عادت کرده اند رفتار و نوع و سبک لباسشان را طبق آخرین مدهای رایج تنظیم کنند، بپرسید که به چه علت این کار را کرده اند، یا مثلا این آرم و کلمه روی لباس آنها چه کارکردی دارد، نمی توان پاسخ قانع کننده ای شنید جز آن که: »خب قشنگه!» »برای اینکه مده«! همه این را می پوشند و…!دکتر امان الله قرائی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه از زوایای مختلفی به پدیده مد و مدگرایی می پردازد و به پیامدهای مثبت و بعضا منفی مدگرایی اشاره می کند.
این جامعه شناس می گوید: »مسافرت و رفت و آمدهای نسل جوان به کشورهای همسایه تماشای سریالهای مبتذل که از شبکه های مختلف ماهواره ای پخش می_شود، بی تردید برخی از بینندگان را تحت تأثیر قرار می دهد و آنها را خودباخته می کند.«
دکتر قرایی مقدم تضعیف شدن اعتقادات و باورهای دینی بین برخی از خانواده ها را هم در این مسئله دخیل می داند و خاطرنشان می کند: »متأسفانه به دلیل خودباختگی برخی از پدرها و بخصوص مادران که اعتقادات دینی ضعیفی دارند یا مادری که حجب و حیا و حرمت ها را رعایت نمی کند و خود را برای بیرون رفتن از منزل آرایش می کند و به فرزند ۶-۷ ساله اش یاد می_دهد که برای دیگران باید خود را بیاراید، شاهد بروز پدیده مدگرایی به سبک غربی هستیم.«
دکتر قرایی مقدم در ادامه صحبت های خود به آثار مثبت مد و مدگرایی که زوایای متعدد فرهنگی اقتصادی و اجتماعی را در بر می گیرد اشاره می کند و می گوید: »مد بد نیست چون مدگرایی نوجویی و نوگرایی باعث تحرک جامعه و شکوفایی اقتصاد می شود.«
*سکانس اول و پوچگرایی
جوان در خیابان با موتور حرکات نمایشی انجام میدهد، حال او را تحسین کنند یا ناسزا بگویند، چندان توفیری ندارد، مهم دیده شدن است به هر قیمتی که باشد، چه او را مورد تشویق قرار دهند و چه اورا تمسخر کنند یا خانم بازیگری عکس آرایش کرده خود را به اشتراک میگذارد و مثلاً ۲ هزار لایک میگیرد، آیا او گمان میکند هر چه بیشتر لایک شود، جایگاه بالاتری دارد؟ آیا او به این نمیاندیشد که کاربران او را به چه دیدی میبینند و با چه هدف و انگیزهای او را تأیید کردهاند؟! آقای ورزشکاری تصاویر، فیلمها و وقایع زندگی شخصی خود را برای بازدید عموم منتشر میکند، آیا برای خود حریم خصوصی قائل نیست؟ به نظر این افراد به دلیل پوچگرایی، فقدان هویت و خلاء شخصیتی در عذاب هستند!باید گفت آن کسانی که قصد دارند در اجتماع و در محیطهای مجازی چه در رفتار و کردار و چه در پوشش دیده شوند، دچار بحران هویت هستند، عدم توجه سایرین نسبت به ایشان خلاء عاطفی به وجود میآورد که میتواند عزتنفس فرد را تنزل دهد، این قبیل افراد نه تنها خود را گم کردهاند و هویتشان را از دست دادهاند بلکه مسیر به هم به اشتباه به بیراهه رفتهاند عزتجویی و عزتطلبی نه تنها مذموم نیست بلکه بسیار هم عالی است، اما مهم است عزت را چه تعریف کنیم و آن را از که خواهیم، این نوع دیدهشدنها نه تنها عزت نیست که عین ذلت است.
*سکانس دوم و تعیین رنگ سال
هر ساله پس از سال نو میلادی جوانان و مردم ما به تبعیت از فرهنگ غرب برای خود رنگ سال تعریف میکنند، اینکه تیپ دختران و پسران ایرانی چه باشد، انگار باید از آن سوی آبها تعیین شده باشد، پوشش و رنگی که برخی اوقات با فرهنگ اسلامی ما همخوانی ندارد و چه هزینههای هنگفتی که پای آن صرف نمیشود،با این وجود قرآن کریم در سوره اعراف آیه ۲۶ بهترین لباس را، لباس تقوا میداند که میتواند جان انسان را حفظ کند و معنی »حیاء« و »عمل صالح« در آن جمع است.
*سکانس سوم و تغییر چیدمان المان شهری
دیگر آسیب مدگرایی، تغییر چیدمان المانهای شهری و مسکونی است، بافت فرهنگی سنتی معماری اسلامی جای خود را به قوطی کبریتهایی میدهد که آسمان خراش بودن مهمترین ویژگی و برهنگی خصیصه باطنی آن است، ابتدا آشپزخانهها که محل حضور بانوان است به مجاورت پذیرایی کشانده میشود.
سپس این نیمه باز بودن دیوار مشرف به پذیرایی را طراحی و اجرا میکنند، آنگاه چشم باز میکنیم و میبینیم از آن دیوار نصفه و نیمه خبری نیست، گویی آشپزخانه جزئی از پذیرایی است یا درب سرویس بهداشتی منازل در تیررس اعضای خانواده و در معرض دید مهمانها تعبیه میشود همه اینها حکایت از آن دارد که دستهای پشت پرده این بار حیازدایی در معماری را در دستور کار قرار دادهاند!
*سکانس چهارم و افسوس گذشته!
در گذشته بازارهای سنتی نمادهای مذهبیگری اقوام ایرانی بوده و تمام برنامههای بازار حول محور مسجد بازار میچرخید، کسبه قبل از ورود به مشاغل بازار، یک دوره مکاسب می گذراندند تا با قواعد فقه اسلامی در اقتصاد آشنا شوند.
به یقین کسی که بدون آموزش فقه اسلامی تجارت کند، ممکن است به رباخواری آلوده شوند، یا مسجد محل حل و فصل اختلافات، رفع مشکلات و نیازمندیهای مالی و کسبه بود، اما امروز سبک معماری جدید، اماکن تجاری ما را نیز دستخوش تغییر و تحول کرده است.
بنابراین چطور میتوان انتظار داشت که در این خفقان دوری از معنویت ظاهری و باطنی خانه کوچه، محله و شهر، مردمانی متدین دید که اعتقاد، اخلاق و اقتصاد اسلامی سرلوحه زندگی فردی و اجتماعیشان باشد؟!
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۶ فروردین ۱۳۹۵ ساعت ۶:۰۲ ق.ظ